ما از شیر غرّان تیم اقتصادی دولت یازدهم انتظار نداشتیم که یک موش بزایده تصمیم حذف یک صفر از پول ملی و تغییر نام آن به تومان آن قدر غیر مترقبه و مضحک بود که شگفت زده شدم که این مغز اقتصادی دولت کیست؟
حذف صفر های زیادی از پول ملی که برای دهه ها دچار عواقب تورم بوده، و متعاقب آن فرصت برای تغییر نام پول ملی یک حرکت بنیادین و راهبردی است و باید بیش از یک حرکت مقطعی نا کامل و نا به هنگام به آن اندیشه شود. تورم پولی کشور ها درست است که در دوران دولت نه و دهم به ۵۰% هم رسید، ولی از آغاز انقلاب با ارزش ۷۰ ریالی دلار، ارزش های عمده جهان مانند دلار به ریال بیش از ۵۴۰ برابر شده است. بنابراین اگر ما از ریال چهار صفر حذف کنیم، ارزش دلار به ریال بر می گردد به دهه ۳۰ که حدود ۳۸ ریال بوده پیش از انقلاب، پول ایران رایج جهانی بود و می توانستید در هر کجای جهان آنرا مانند دلار تبدیل یا خرج کنید.
ده سال پیش پس از یک دوران تورم گسترده هیئت دولت دهم حذف سه صفر را از پول ملی تصویب کرد؟، و نام عجیب و غریبی را هم برای پول نوین برگزیده بودند. من نامه ای شبیه این نوشتار به رئیس بانک مرکزی وقت نوشتم و با همین استدلال که در ذیل خواهد امد ، آن کار را نا بخردانه و نابهنگام خواندم و هشدار دادم که اگر در اوج تورم اقتصادی، رکود،% فساد گسترده و رابط خصمانه در سطح بین المللی سقوط می کند ، پیش از تغییر پول ملی ، نخستین و مهمترین کار کنترل و کاهش تورم به حدود ۵% و باثبات نگهداشتن آن است. البته کاهش فساد نیز پیش از نیاز های یک اقتصاد پویاست.
۲- اقتصاد کشور باید از حالت رکود به رشد پایدار برسد. رشد تولید نا خالص ملی باید دستکم در یک سیکل پنج ساله پایدار باشد و در حدود ۵ تا ۸ % داوم پیدا کند.
۳- اصلاحات ساختاری اقتصادی، الف مانند کاهش نقدینگی که تورم زاست ، ب- دارائی های سوخته بانک ها که بعلت فساد گسترده و به بیش از هفت دهزار میلیارد ت- سیاست بانکی از سرمایه گذاری در املاک نا منقول به سرمایه گذاری در صنایع و کشاورزی ،ث- کاهش هزینه های جاری دولت با کاهش حجم دولت ح- واگذاری بنگاه های اقتصادی حکومتی و دولتی به بخش خصوصی خ- کاهش نرخ وام های بانکی به ۱۰ تا ۱۲% برای سوق دادن سرمایه به سوی بورس سهام و کالا و بنگاه های اقتصادی .
۴- ثبات اقتصادی و کاهش داد ستد های مالی نسبت به حجم تولید ملی
۵- ثبات در سیاست خارجی، رفع تشنج با کشور های بزرگ، رفع تحریم های راهبردی، ایجاد روابط اقتصادی بر پایه منافع مشترک با اقتصاد های بزرگ جهان و تامین بازار های صادراتی برای تشویق تولید داخلی.
۶- تغییر پول ملی بسیار پر هزینه است نه تنها در انهدام و چاپ اسکناس، بلکه در تغییر تمامی حسابهای ملی ونیز حساب های دفتری و رایانه بنگاه های اقتصادی و غیره. بنابراین، بر خلاف استدلال دولت که حالا یگ صفر کم می کنیم و در آینده صفر هایی دیگر را، بسیار نا مسئولانه است، و تغییر مجدد پول ملی خود باعث بی ثباتی اقتصادی می شود .
۷- تغیر پول ملی تا مدتی مردم را سر در گم می کند، و به احتمال قوی ایجاد یک تورم کوتاه مدت هم قابل انتظار است، بنابراین یک دوره آموزش و تبلیغ همگانی برای روشنگری و کاهش سردرگمی و تورم کاذب اهمیت دارد.
۸- این استدلال که چون مردم خودشان ۱۰ ریال را یک تومان می خوانند و ما باید این فرهنگ عامیانه را نهادینه کنیم بسیار کودکانه است. مردم هزار تومان را هم یک تومان می گویند! کدام را می خواهید نهادینه کنید، کدام کالا در کشور ۱۰ ریال می ارزد که شما آن را نهادینه کنید؟ این که چون معاملات شفاهی به تومان انجام می شود دیدگاهی نه علمی است و نه منطقی.
۹- تجربه کشور های دیگر که پس از یک دوران تورم فزاینده، واحد پولی خود را عوض کردند و صفر هایی را زوددند و می تواند برای ما راهنما باشد، ترکیه در یک دوران سی ساله با نرخ تورم ۴۰ تا ۶۰% که به اوج ۱۰۶ درصد هم رسید توانست تورم را در ۲۰۰۵ به زیر ۸% برساند. بنابراین واحد پول خود را تغییر داد و با حذف ۶ صفر پول جدید را جایگزین کرده آرژانتین یک نمونه بارز دیگر است که پس از یک دوران تورم گسترده در دوران حکومت نظامیان ، ۱۹۹۲، چهار صفر از پول خود حذف کرد. آلمان هم پس از جنگ مجبور به حذف صفر ها شد؟، ولی هیچکدام از این کشور ها پس از تغییر ارزش پول ملی دچار تحریم و تورم بالا و رکود اقتصادی و فساد گسترده نشدند.
پیشنهاد من :
من در نامه خود به بانک مرکزی که از تصمیم حذف ۳ صفر انتقاد کردم، پیشنهاد کردم که پس از رعایت موارد مشروح در بالا، باید چهار صفر حذف شود تا ارزش ریال را به دهه ۳۰ برگرداند . نام پول ملی هم باید دریک یا داریک باشد داریک نخستین نام پول رایج ایران و شاید جهان بوده و باید زنده شود . البته تالر هم واحد پول ایران بوده که دلار از آن مشتق شده است. دینار و درهم نیز که کشور های همسایه بکار می برند و هر دو واحد پول ایرانی است. ما می توانیم داریک را که معادل حدود چهل درصد یک دلار خواهد بود به ۱۰۰ دینار تقسیم کنیم. با تورم احساسی احتمالی پس از حذف ۴ صفر، داریک و دلار ، می توانند نزدیک به برابر شوند. که از دید حیثیتی می تواند روحیه ملت را تقویت کند .
کورش زعیم
هموند شورای مرکزی حبهه ملی ایرا ن
زندان اوین ۲۰آذر ۱۳۹۵