مصاحبه امیرحسین جعفری «مستقل»:
مذاکــرات احیای برجــام از روز ۸ آذر شروع شــد و تا چند روز دیگر پنجاه روز
میشود که ایران و قدرتهای جهانی برای احیای توافق هستهای در حال تلاش اند.
اما آنگونه که اخبار منتشــر میشود در این مــدت مذاکرات پیشــرفت چندانی
نداشته اســت، در ۷۲ ســاعت گذشته لحن نمایندگان کشــورهای غربی عوض
شــده و میتوان گفت شمارش معکوس شکســت مذاکرات شروع شــده است.
برای بررســی این موضوع با جاوید قربان اوغلی دیپلمــات پیشــین وزارت امورخارجــه گفتگو کردیم و نظــر او درباره نتیجه مذاکــرات وین را جویا شــدیم:
این روزها بحث بازگشت آمریکا به میز مذاکره و تمایل ایران برای حذف واسطه ها
به گوش میرسد. بنظر شــما تا چه حد احتمال دارد که شــاهد حضور آمریکا در
دور بعدی مذاکرات باشیم؟
من فکــر میکنم بــا توجه بــه مطالبی که رهبری چند روز قبــل گفتند امکان این اتفاق
وجــود دارد، چون قبل از ایــن به دلیل خروج آمریکا شــرایط جدیدی در برجام داشــتیم و
مذاکرات طولانیتر شــد. اما ســخنان رهبری تعامل موقت با دشمن مشکلی” مبنی بر اینکه
، مجوزی بود که”ندارد، اما تسلیم نمیشــویم آمریکاییها در مذاکرات حضور داشــته باشند.
اما اینکه چگونه اتفاق بیفتد مشخص نیست. با توجه به سفر امیر عبداللهیان به عمان و توجه
بــه اینکه عمان عمدتا رابط ایران و آمریکا بوده اســت بنظر میرســد که این اتفاق یا افتاده و
صلاح نمیدانند خبــریاش کنند یا به زودی اتفــاق میافتد. اما به هر حال باید به فال نیک
گرفت چون زمان زیادی را با توجه به واسطه ها از دســت دادیم و معلوم نیست حرفهای ما را
به آمریکا برســانند اساســا واسطه گری راهبرد خوبی برای گفتگو نیســت. بنابراین امیدوارم با
رفع موانعی که توسط رهبری صورت گرفت این اتفاق زودتر تحقق یابد.
واســطهگری روسیه در مذاکرات باعث
خشــم افکار عمومی شــده است. این
روسستیزی تا چه حد واقعی و تا چه حد
ناشی از احساسات تاریخی ایرانیهاست؟
آدم بایــد واقع بین باشــد. روس و انگلیس و آمریکا و فرانســه همه به دنبــال گرفتن ماهی
خــود از این برکه برجام هســتند، روسها هم همینطور. ما اگر روایت آقای ظریف را به عنوان
یک مذاکــره کننده حرفهای بشــنویم در نوار صوتی ایشان گفته شده که نقش روسیه تا چه
حد در مذاکرات منفی بوده است. روسها همان روسها هســتند و این مســئله روسستیزی
نیســت بلکه رفتارهای احمقانه اولیانوف مردم را عصبــی میکند وقتــی میگوید من گزارش
مذاکرات را به عربســتان و آمریکا دادهام. مردم ما مردم با غیرت و احساسات بالای ملی هستند
و نمیتواننــد تحمــل کنند. مــن اعتقاد دارم روسها خودشان اینقدر مشکل دارند که برجام
در آن گم اســت. قزاقستان و سوریه و اوکراین و مشــکلات اقتصادی داخلیشان هر یک برای
روسیه چالش اســت. روســیه بعد از شوروی یک کشــور در حد متوسط است و تاثیرگذاری
بالایی ندارد و فقط با (اهرم) مذاکرات هسته ای میتواند به کشورها فشار بیاورد. اگر چنانچه ما
روی روسیه شرطبندی کنیم بزرگترین اشتباه اســت، زیرا آنها اصــلا نمیتوانند کاری برای
ما انجام دهنــد؛ آمریکاییها نیز از طریق هیچ کشــوری به ما امتیاز نخواهند داد و مســتقیم
با ما طرف هســتند. برخی از کارهایی که تیم مذاکراتی ما انجــام میدهد برخلاف غرور ملی
ماســت، روسها نیز دغدغه اتمی نشدن ایران را همــراه خود دارند و با اســرائیل نیز تضادی
ندارند. یعنی هرچه در پرونده روســیه با ایران نگاه کنیم یک نقطه روشــن وجود ندارد. فرض
کنید این نفتی هم که از ما با تخفیف میخرند؛ گرچه تمام کشورها نفت با تخفیف را میخرند،
اما چــه منفعتی برای مــا دارد؟ من در قضیه مذاکــرات واقعا فکر نمیکنــم روسها بتوانند
کاری برای ما بکنند.
آیا با رفع تحریمهــا و امضای قرارداد،
وضعیت اقتصادی و سیاست خارجی کشور
بهبود مییابد یا با آزادسازی منابع دچار
مشکلات و بحرانهای اقتصادی و سیاسی
خواهیم شد؟
بنظــر من هرگونــه وعده دادن ســرابگونه بــه مردم ظلم بزرگ به ملت اســت. من تصور
نمیکنم که با برداشــتن تحریمها اتفاق بزرگی در کشــور ما بیفتد. البتــه تفاوتهایی خواهد
داشت، اگر منابع مالی آزاد شود، کسری بودجه زیادی که داریم و توسط مالیات و فشار به مردم
در حال تامین اســت، نیز میتواند بهبود یابد. فشــار تورم و گرانی که مردم تحمل میکنند
در صورت رفــع تحریمها کاهش مییابد. البته منابع آزاد شــده باید درســت مدیریت شود تا
شرایط بهتر شود. مشــکل اقتصاد مــا فقط برجــام و تحریمها نیســت شما اگر چنانچه برجام نباشد در حالت
کما هستید ولی اگر برجام احیا شود معالجین میتوانند اقتصاد را از کما بیرون آورند و بهبود
وضعیت بســتگی به اصلاحــات اقتصادی دارد ربطی به برجام ندارد.
بخــش عظیمــی از مشــکلات اقتصادی ما درون خودمان است؛ مسئله دزدی و اختلاس و
رانتخواری و فاصله طبقاتی بسیار زیاد، ربطی به برجام نــدارد. تورم گرفتــن از جیب مردم
فقیر و ریختــن به جیب پولدارهاســت. البته این مســئله را من نباید بگویم و اقتصاددانها
باید نظر دهند اما عمده اقتصاددانها معتقدند بدون برجام ما در حال ســقوط هستیم اما اگر
برجام به سرانجام برسد میتوانیم حداقل بخش خارجــی اقتصاد و تحریم و انزوای سیاســی را
در شرایط بهتری اداره کنیم. باید از منابع آزاد شده در روانسازی چرخ اقتصاد استفاده کنیم،
اگر قرار باشــد این منابع در هر بخش تقســیم شود که در ده سال مصرف شود این روانسازی
انجام نخواهد شد. برجام بخشی از مشکل است منتهی بخش اصلی مشــکل درون کشور است
و متاســفانه ارادهای نیز برای مقابله با فسادها وجود ندارد.
در صورتیکه مذاکرات به نتیجه نرسد و
دوباره دشمنیها به حالت قبل ادامه یابد؛
موقعیت ایران را در صحنه جهانی چگونه
ارزیابی میکنید؟
چناچه توافق بــه هر دلیلی صــورت نگیرد گزینههــای پیــش رو باید بررســی شــود. ما
تفاوتهایــی با دوران ترامــپ داریم که پس از خــروج او از برجــام ما در رفتــاری عاقلانه در
برجــام ماندیــم و همراهی کردیــم، زمانی به ســمت گامهــای پنجگانه عملیاتی بازگشــت
از تعهــدات رفتیم که دیدیــدم اروپاییها نیز نمیتواننــد کاری بکنند. اگر خاطرتان باشــد
ترامپ برای اینکه به ایران فشار بیاورد مکانیزم ماشــه را پیگیری کرد و به شورای امنیت برد
اما نتوانســت حتی همراهی کشورهای اروپایی را جلــب کند. علت آن این بــود که در موضع
مشــروعیت بین المللی بودیم و این باعث شده بــود که ما از منطق حقوق بین الملل برخوردار
بشویم. اما الان اوضاع عوض شده است و توپی که در زمیــن آمریکا بود، حالا که شــش دور
مذاکــرات قبلی را نفی کردیم توپ در زمین مااست. اگر چنانچه به ســمت توافق نرویم این دفعه
مثل دفعه قبل نیست و پرونده به شورای امنیت نمیرود و مکانیزم ماشــه از طریق کشورهای
همراه آمریکا پیگیری خواهد شــد و به راحتی علیه ما در شــورای امنیــت قطعنامه تصویب
میکنند، و چین و روسیه نیز وتو نخواهند کرد. فضای وحشــتناکی علیه ایران ساخته خواهد
شــد و کشــورها دیگر با ما همکاری نخواهند کرد. بخصوص که در شــرایط قبل هم نیستیم
که وضع اقتصاد ما نســبتا خوب باشد بلکه در دو ســال اخیر وضع اقتصاد اینقدر بد شده که
توانمــان را از دســت میدهیم اگــر هم نهایتا بتوانیــم کمی نفت صادر کنیــم با قیمتهای
بسیار کم این اتفاق میافتد.
تنها مطالب و مقالاتی که با نام جبهه ملی ايران - ارو‌پا درج ميشود، نظرات گردانندگان سايت ميباشد
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است