وزیر امور خارجه سابق آمریکا برجام را قدرتمندترین، شفاف ترین و بهترین توافق هسته‌ای دنیا دانسته و تاکید کرد که اروپا نباید اجازه دهد یک دروغگو (ترامپ) این توافق را نابود کند.
، “جان کری“، وزیر امور خارجه سابق آمریکا در گفتگو با “آر ان دی” آلمان از کشورهای اروپایی درخواست کرد که با وجود مخالف آمریکا به توافق هسته ای با ایران پایبند باشند.
وی تاکید کرد که برجام، قدرتمندترین، شفاف ترین و بهترین قرارداد هسته ای در دنیا است و در این باره گفت: ما نباید اجازه دهیم که یک دروغگو (ترامپ) آن را نابود کند.
این سیاستمدار دموکرات آمریکایی، “دونالد ترامپ“، رئیس جمهور آمریکا را مسئول تشدید تنش ها در خاورمیانه ارزیابی کرده و گفت: “خروج یکجانبه ایالات متحده آمریکا از برجام در ماه می سال ۲۰۱۸ یک تحول بسیار خطرناک را ایجاد کرد. همه آنچه که در هفته های اخیر اتفاق افتاده است قابل پیش بینی بود.”
جان کری در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد که اکثر کشورها می خواهند به توافق هسته ای پایبند باشند.
وی افزود: “اروپایی ها باید همه تلاش خود را به کار گیرند تا این توافق را نجات دهند. این مهم است که اروپا در این راستا رهبری را بر عهده گیرد. این قاره کهن نباید در برابر فشارهای آمریکا سر خم کند و مرعوب تهدیدهای واشنگتن در اعمال تحریم های بیشتر شود.”
کری همچنین گفت: “اگر دونالد ترامپ، مهم ترین متحدین ما را مجازات کند سریعا قیام گسترده ای در عرصه سیاسی آمریکا رخ خواهد داد.”
جان کری در بخش دیگری از گفتگو با این رسانه آلمانی تاکید کرد: “ما به برجام نیاز داریم.”
وی همچنین انتقاد شدیدی به ترور سردار سلیمانی توسط ترامپ وارد کرده و اظهار داشت: “ترامپ این تصمیم را در ژوئن گذشته اتخاذ کرده بود؛ حالا وی روی این مسئله سرپوش می گذارد. دنیا نباید با این دروغگویی ها در آستانه جنگ قرار گیرد.”
ترامپ ادعا می کند که سردار سلیمانی حمله به سفارتخانه های آمریکا را در دستور کار داشته و از این رو ترور وی درست بوده است، اما مارک اسپر، وزیر دفاع او این اظهارات ترامپ را رد کرده و اظهار داشته است که هیچ دلیل و مدرکی در این باره وجود ندارد.»
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
دیروز، خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلماتهای اروپایی گزارش داده بود که آلمان، فرانسه و انگلیس احتمالا روز سه شنبه مکانیسم حل اختلاف در برجام را فعال می‌کنند.
این مکانیسم روندی است که در صورت طی کردن کامل مراحل، به بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران منتهی خواهد شد.
با این حال دیپلماتهای اروپایی مدعی هستند که هدف این تصمیم حفظ توافق هسته‌ای از طریق بحث و رایزنی با ایران برای بازگشت به تعهداتش ذیل برجام است، نه بازاعمال تحریمهای سازمان ملل.
در برجام دو بند به ساز و کار حل و فصل اختلافات در توافق اختصاص یافته است، بندهای ۳۶ و ۳۷.
در بند ۳۶ آمده است: «چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه گروه ۱+۵ تعهدات خود را رعایت نکرده‌اند، ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع کند؛ به همین ترتیب، چنانچه هر یک از اعضای گروه ۱+۵ معتقد باشد که ایران تعهدات خود را رعایت نکرده است، هر یک از دولت‌های گروه ۱+۵ می تواند اقدام مشابه به عمل آورد. کمیسیون مشترک ۱۵ روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فیصله دهد، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. متعاقب بررسی کمیسیون مشترک، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پایبندی فیصله نیافته است، می‌تواند موضوع را به وزیران امور خارجه ارجاع دهد. وزیران ۱۵ روز خواهند داشت تا موضوع را فیصله دهند، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. پس از بررسی کمیسیون مشترک – همزمان با (یا به جای) بررسی در سطح وزیران – خواه عضو شاکی یا عضوی که اجرای تکالیفش موضوع بوده است می‌تواند درخواست کند که موضوع توسط یک هیأت مشورتی که متشکل از سه عضو خواهد بود (یکی از سوی هر یک از طرف‌های درگیر در اختلاف و طرف سوم مستقل) بررسی شود. هیأت مشورتی می‌بایست نظریه غیر الزام‌آوری را در خصوص موضوع پایبندی ظرف ۱۵ روز ارائه کند. چنانچه، متعاقب این فرآیند ۳۰ روزه موضوع فیصله نیابد، کمیسیون مشترک در کمتر از ۵ روز نظریه هیأت مشورتی را با هدف فیصله موضوع بررسی خواهد کرد. چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضایت طرف شاکی فیصله نیافته باشد و چنانچه طرف شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پایبندی اساسی» می‌باشد، آنگاه آن طرف می‌تواند موضوع فیصله نیافته را به عنوان مبنای توقف کلی و یا جزیی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کرده و یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ کند که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» به شمار می‌آید.»
بند ۳۷ برجام عنوان می‌کند: «متعاقب دریافت ابلاغ طرف شاکی، به نحو مشروح در فوق، به همراه توضیحی از تلاش‌های توأم با حسن نیت آن طرف برای طی فرآیند حل و فصل اختلاف پیش بینی شده در برجام، شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌بایست منطبق با رویه‌های خود در خصوص قطعنامه‌ای برای تداوم لغو تحریم‌ها رای گیری کند. چنانچه قطعنامه فوق‌الذکر ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ به تصویب نرسد، سپس مفاد قطعنامه‌های سابق شورای امنیت سازمان ملل متحد مجدداً اعمال خواهند شد، مگر اینکه شورای امنیت سازمان ملل متحد به نحو دیگری تصمیم گیری کند. در چنین صورتی، این مفاد در خصوص قراردادهایی که بین هر طرف و ایران یا افراد و نهادهای ایرانی قبل از تاریخ اعمال آنها امضا شده باشد، دارای اثر عطف به ما سبق ندارد مشروط به اینکه فعالیت‌های صورت گرفته وفق اجرای این قراردادها منطبق با برجام و قطعنامه‌های قبلی و فعلی شورای امنیت باشد. شورای امنیت سازمان ملل متحد، با ابراز نیت خود برای تصمیم گیری مبتنی بر ممانعت از اجرای دوباره و خودکار تدابیر در صورتی که ظرف این مدت موضوعی که موجب ابلاغ فوق شده است حل و فصل شده باشد، دیدگاه‌های طرف‌های اختلاف و هرگونه نظریه صادره توسط هیأت مشورتی را ملحوظ خواهد داشت. ایران بیان داشته است که چنانچه تحریم‌ها جزیی یا کلی مجددا اعمال شوند، ایران این امر را به منزله زمینه‌ای برای توقف کلی یا جزیی تعهدات خود وفق برجام قلمداد خواهد کرد.»(اینجا بخوانید)
در حقیقت منظور از مکانیسم ماشه همان «ساز و کار حل اختلافات» در بندهای ۳۶ و ۳۷ در برجام است. این ۲ بند از آنجا که رجوع به آنها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریمهای بین‌المللی علیه ایران بینجامد، به «مکانیسم ماشه» معروف شده است.