زمانه – اول ماه ، ۱۱ اردیبشهت، روز جهانی کارگر همواره مناسبتی است برای نظر به جنبش کارگری، دستاوردها و موانع آن. جنبش کارگری ایران اکنون وضعیتی متفاوت با سال گذشته دارد: با تجربه خیزش دی‌ماه ۱۳۹۶ همراه است. پیش‌بینی عمومی افزایش اعتراضات و اعتصابات است. جسارت و اراده قوی‌تری برای مبارزه دیده می‌شود. تأکید بر ضرورت تشکلهای مستقل پررنگ‌تر است.
فقری که در اثر تعیین دستمزد چند برابر زیر خط بقا و تاخیر در پرداخت دستمزدهای ناچیز به کارگران تحمیل شده است همراه با ناامنی شغلی ناشی از قراردادهای موقت کوتاه مدت، سرکوب و ارعاب و اخراج‌های دسته‌جمعی زمینه ساز گسترش اعتراض و اعتصاب‌های کارگری‌اند و رکود و از هم گسیختگی اقتصادی مزید برعلت.
خیزش دی ۹۶ که در اعتراض به فقر، تحقیر و تبعیض حدود ۱۰۰ شهر ایران را فراگرفت گرچه خود بر شانه‌های اعتراضات تهیدستان و مزدبگیران و اعتصاب‌های مستمر کارگری سال‌های اخیر استوار بود گَرد جسارت و امید را در فضا پراکند. فضای کارخانه‌ها، مطالبات و شعارهای کارگران نیز از آن تاثیر گرفت.
زمانه پس از خیزش دی علاوه بر این که مهمترین اعتراضات کارگران را بطور مجزا پوشش داده، مجموعه‌ی #اعتراضات، شامل خبرها و گزاراش‌های اعتراضات از جمله اعتراضات کارگری را بطور روزانه منتشر کرده است. مجموعه #اعتراضات روزانه در یک پرونده گردآوری شده و با مراجعه به آن می‌توان در جریان کم و کیف اعتراضات، روش‌ها و شعارها قرار گرفت.
این پرونده ویژه اول ماه مه، علاوه بر گفت‌وگو با فعالان کارگری، دربرگیرنده چند گزارش و مقاله و بیانیه‌های تشکلهای مستقل به مناسبت روز جهانی کارگر است. در انتها چند مطلب پیش‌تر منتشر شده نیز معرفی شده‌اند.
گفت‌وگو درباره مبارزه کارگران و گره‌گاه‌های جنبش کارگری
هر روز چند و هر هفته ده‌ها اعتصاب و تجمع اعتراضی کارگری برپا می‌شود که خواست محوری اغلب آ‌ها پرداخت مزدهای معوقه است. چه عواملی سبب شده کارفرمایان از پرداخت مزد کاری که کارگر انجام داده، خودداری کنند، چرا کارگران نتوانسته‌اند این وضع را به نفع خود تغییر دهند؟
برغم آن که مسئولان به وخامت وضعیت معیشت کارگران و سایر مزدبگیران و گسترش فقر و بیکاری اذعان می‌کنند، در بر همان پاشنه می‌چرخد. از ایجاد شغل خبری نیست. حداقل مزد برای سال ۹۷ به روال گذشته چند برابر زیر خط فقر تعیین شده و کاهش ارزش پول ملی سطح معیشت کارگران را بازهم تنزل خواهد داد. کارگران با این وضعیت چگونه رویرو می‌شوند؟
یکی از معضلات کارگران رکود فعالیت در بسیاری از واحدهای تولیدی و خدماتی و پروژه‌های عمرانی است. علت اغلب عدم تخصیص اعتبار و کمبود نقدینگی عنوان می‌شود. دولت می‌گوید بودجه ندارد. سرمایه‌داران واحدهای خصوصی نیز در این اوضاع ترجیح می‌دهند پولشان را به جای سرمایه‌گذاری در دلالی بکار بیاندازند یا از کشور خارج کنند. کارگران می‌مانند با واحدهای نیمه‌تعطیل یا تعطیل شده. تکلیف کارگران این واحدها چه می‌شود، فعالان کارگری چه می‌توانند بکنند؟
سه ماه پس از خیزش دی هر روز شاهد اعتصاب و تجمع اعتراضی کارگران هستیم اما این اعتصاب‌ها و اعتراض‌ها عمدتا دفاعی است و تغییر کیفی در آن صورت نگرفته است. این مساله را چگونه می‌توان توضیح داد؟
این پرسش‌ها را با چند فعال کارگری در میان گذاشتیم. پاسخ‌ها را بخوانید.
حاکمان هر روز توسط میلیون‌ها کارگر معترض محاکمه می‌شوند
پروین محمدی نایب رئیس اتحادیه آزاد کارگران ایران
پروین محمدی: «حاکمیتی که پاسخ کارگر گرسنه هفت‌تپه، هپکو و گروه ملی فولاد اهواز را که ماه‌هاست حقوق چند برابر زیر خط فقرش را نگرفته با گارد ضد شورش و سرکوب و زندان و اخراج میدهد، یک پیام بیشتر ندارد. پیام او این است که جز سرکوب هیچ راه‌حلی ندارد. و کارگران چاره‌ای جز این ندارند که برای برون رفت از معضل کنونی و نجات خود و خانواده‌هایشان به اعتراضات سراسری در ابعاد گسترده دست بزنند.»
در نبود تشکلهای مستقل کارگری، سرمایه‌داران و دولت بار بحران را به دوش کارگران می‌اندازند
نماینده ۵ تشکل کارگری جنوب و جمعی از کارگران محور تهران -کرج: «دفاعی بودن مطالبات کارگران دو علت اساسی دارد: یکی نبود یا کمبود تشکلهای مستقل و آگاه طبقاتی است تشکلی که باید کارگران را به حقوق خود آشنا کند… علت دوم وجود بحران اقتصادی – اجتماعی و سیاسی در جامعه است و اینکه سرمایه‌داران و دولت می‌خواهند تمام هزینه‌های بحران را بر دوش کارگران بیافکنند»
بزرگترین سد راه ایجاد نهادهای مستقل، وجود تشکلهای همسو با دولت است
داوود رضوی:«بزرگترین سد راه وجود نهادهای مستقل، وجود تشکلهای موازی و همسو با دولت و حاکمیت است که نه تنها انگیزه اصلی را از ادامه مبارزه می‌گیرد بلکه خود این تشکل‌ها و نهادهای وابسته به صاحبان قدرت خود از عوامل سرکوب فعالان کارگری و بازدارنده اعتراضات مردمی هستند»
موج اعتراضات کارگری هنوز در راه است
مهدی کوهستانی: «وظیفه اصلی فعالان کارگری در این شرایط وحدت نظر و عمل بر سر ایجاد تشکلهای مستقل کارگری و تشکل سراسری و کمک به اتحاد کارگران حول خواست‌های مشترک است.»
روزانه بیش از ۸۰۰ کارگر در ایران اخراج می‌شوند
اعتراض کارگران نفت گچساران به سخنان وزیر کار آبان ۱۳۹۴
از ابتدای فرودین ۱۳۹۶ تا نیمه فرودین ۱۳۹۷ بیش از ۳۰۰ هزار کارگر به دلیل ورشکستگی کارگاه، پایان قرارداد، انتقال تجهیزات کارگاه به مکانی کوچک‌تر، تعطیلی کارخانه، عدم نیاز، به کارگیری نیروی جدید و مشارکت در اعتراض به معوقات مزدی و بیمه‌ای، اخراج، تعدیل و بیکار شده‌اند.
رقمی که به نظر می‌رسد با شدت گرفتن بحران ارزی و گرانی مواد اولیه از یک‌سو و کاهش قدرت خرید بخش زیادی از جامعه که به کاهش تقاضا در بازار نیز انجامیده است، افزایش چشمگیری یابد.
گزارش کوتاه از وضعیت زنان کارگر قالیباف شهر کامیاران
سارا ۲۴ ساله، چهار سال است روزی ۸ ساعت قالی می‌بافد. دستمزدش پائین است و به امراض حرفه‌ای زنان قالیباف یعنی ضعف بینایی، زانو درد و کمر درد دچار شده. تحت پوشش بیمه هم نیست. وضعیت سارا درست مثل فاطمه است که ۱۵ سال قالی بافته و حالا از شدت زانو درد قادر به انجام کاری نیست. بدلیل فقر بیمه هم نشده است. سارا نگران است دختر کوچکش نیز سرنوشتی شبیه خودش و فاطمه داشته باشد.
بیانیه‌های تشکلهای صنفی به مناسبت روز جهانی کارگر
کیفرخواست تشکلهای کارگری علیه حکومت اسلامی
۵ تشکل کارگری اتحادیه آزاد کارگران ایران، انجمن صنفی کارگران برق و فلز کرمانشاه، سندیکای نقاشان استان البرز، کانون مدافعان حقوق کارگر و کمیته پیگیری ایجاد تشکلهای مستقل کارگری ایران:
از هم گسیختگی بیش از پیش شیرازه زندگی اجتماعی و اقتصادی سیاسی کشور در سطح کلان، ما کارگران را به این نتیجه می رساند که دیگر نباید به امید چیزی جز دست بردن به اعتراضات سراسری و نیروی متحدمان برای خلاصی از وضعیت جهنمی موجود بنشینیم.»
بیانیه انجمن صنفی کارگران برق و فلزکار کرمانشاه درباره احضار فعالان کارگری در آستانه اول ماه مه
انجمن صنفی کارگران برق و فلزکار کرمانشاه با انتشار اطلاعیه‌ای به احضار فعالان کارگری توسط نهادهای امنیتی در استانه فرار سیدن روز جهانی کارگر اعتراض کرده و افزوده است این اقدامات ارعاب‌آمیز از سر ضعف و ناتوانی در برآورده کردن مطالبات کارگران است و در عزم کارگران و فعالان کارگری برای برگزاری روز جهانی کارگر خللی وارد نخواهد کرد.
بیانیه گروه اتحاد بازنشستگان به مناسبت روز جهانی کارگر و روز معلم
اتحاد بازنشستگان خواست‌های بازنشستگان را در ۱۱ ماده اعلام کرده که علاوه بر مطالبات رفاهی و معیشتی، حق ایجاد تشکل مستقل، محو خصوصی‌سازی آموزش، کوتاه شدن دست دولت از صندوق‌های بازنشستگی و آزادی زندانیان صنفی و سیاسی را نیز دربر می‌گیرد.
بیانیه ۸۰ انجمن صنفی کارگران ساختمانی به مناسبت روز کارگر
انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی خواست‌های خود را در ۱۲ بند اعلام کرده که علاوه بر مطالبات صنفی خواست حذف موانع تشکل‌یابی مستقل کارگران و کوتاه شدن دست دولت از صندوق تامین اجتماعی را نیز شامل می‌شود.
بیانیه اتحادیه نیروی کار پروژه‌ای ایران: از رنج و رزم کارگران ایران
ناصر اقاجری سخنگوی اتحادیه نیروی کار پروژه‌ای ایران به سیاست‌های نئولیبرالی دولت انتقاد کرده و تبعات آنرا برای کارگران برشمرده و افزوده است کارگران نمی‌توانند در این شرایط امیدی به تغییر در زندگی برده‌گونه خود داشته باشند.
فراخوان به تجمع اعتراضی در روز کارگر
گروه اتحاد بازنشستگان فراخوانی به اجتماع اعتراضی به مناسبت روز جهانی کارگر و روز معلم داده و از همه مزد بگیران اعم از کارگران، معلمان، پرستاران، ، بازنشستگان و بیکاران خواسته است ۱۱ اردیبهشت را به روز تجلی همبستگی همه مزدبگیران و بازنشستگان تبدیل کنند. مقابل مجلس تجمع کنند و اعتراض خود به وضع موجود را با فریاد رسا اعلام نمایند.
کودکان کار هرچند در تولیدِ ثروت، نقشی اثرگذار و همیشگی دارند اما با ساز و کاری که دولت‌های جمهوری اسلامی فراهم می‌بینند برای همیشه از رفاه اجتماعی جا می‌مانند.
مقام وزارت کار: ۹۸ درصد حوادث کاری منجر به مرگ قابل پیشگیری است
در ریزش معدن چری در منطقه کوهرنگ چهارمحال و بختیاری که روز ۲۸ شهریور سال جاری رخ داد سه کارگر کشته و ۵ کارگر مصدوم شدند. یک کارگر جان بدر برده از حادثه گفت تا مدت‌ها پس از ریزش تونل اقدامی برای نجات کارگران صورت نگرفته بود
گفت‌وگو با یک کارگر حفاری شمال
یک کارگر حفاری شمال به زمانه می‌گوید: «شرکت حفاری شمال قبل از هجوم تفنگدران (بنیاد مستضعفان) خیلی موفق بود.» اما پس از واگذاری شرکت اوضاع تغییر کرد. به گفته این کارگر، سوای بازی سیاسی میان دولت و بنیاد مستضعفان، مشکل دیگر «برداشت بی‌حساب و کتاب بنیاد مستضعفان از حساب شرکت جهت امورات خود می‌باشد.
هپکو و آذراب: زخم‌های کارگران، وعده‌های مسئولان
یک کاربر توئیتر زیر عکسی از نیروهای یگان ضدشورش در محل تجمع کارگران نوشته است: «اینجا نه غزه است، نه سوریه، نه عراق، و نه هیچ منطقه جنگی دیگه: اینجا اراکه.»
نیروهای یگان ویژه برای مقابله با کارگران دو کارخانه ای گسیل شده بودند که به پرداختن نشدن ماه‌ها دستمزدشان اعتراض دارند.
ستاد اقتصاد مقاومتی و بحران تولید در شش واحد بزرگ صنعتی استان مرکزی
کارخانه‌های ماشین‌سازی اراک، هپکو، آذراب، واگن‌پارس، ساینا و ایرالکو بزرگترین واحدهای تولیدی از مجموع حدود ۸۰ واحد تولیدی با وضعیت بحرانی استان مرکزی هستند که ماه‌هاست دستمزد کارگران خود را پرداخت نکرده اند.