۱. فردا اول محرم است؛ اجتماعات عزاداری از امشب رسماً شروع میشوند؛ درحالیکه شمار قربانیان کرونا در کمال ناباوری به مرز روزانه ۶۰۰ نفر نزدیک شده است.
در چنین شرایطی:
رییس پلیس “درخواست” کرده که محدودیت تردد شبانه به خاطر عزاداریها یک ساعت کمتر شود.
وزیر کشور هم گفته “توصیه” کردهایم به مسئولان اجرایی که نظارت کنند بر رعایت پروتکلها!
دستورالعملهای سازمان تبلیغات و ستاد ملی هم مشتی رهنمود و توصیه و پیشنهاد است بدون هیچ ضمانت اجرایی یا سازوکار نظارتی.
۲. این تصویری واقعی و ملموس از یک مدل حکمرانی ناکارآمد و غیرعقلانی است.
حاکمیت آنجا که نباید باشد یا بودنش ضرورتی ندارد، هست؛ اما آنجا که بودنش ضروری است، غایب است و خودش را کنار میکشد.
آنجا که به او ربطی ندارد (مثل حجاب و پوشش) برای کنترل شهروندان از قوهی قهریه استفاده میکند، اما آنجا که جزو وظایف اولیهاش است (مثل حفظ جان و سلامت شهروندان) به توصیه و خواهش و تمنا بسنده میکند.
برای گشت ارشاد و سرکوب اعتراضات مدنی سنبهاش پرزور است، اما برای مدیریت بحران مرگباری مثل کرونا، تیغش ماست را هم نمیبرد.
در شرایط اضطراری مثل امسال که باید در اجرای مناسک دینی مداخله کند، خودش را کنار میکشد تا مردم خودشان هرطور صلاح دیدند، رفتار کنند؛ اما در شرایط نرمال که باید کنار بکشد و میدان را به نیروهای اجتماعی و مذهبی واگذارد، به اسم ساماندهی و آسیبشناسی و مبارزه با خرافات با مداخلات بیجا در مناسک و فرهنگ دینی شرایط را بدتر میکند و زمینه را برای رادیکالشدن و تخریب مدلهای دینداری فراهم میسازد.
۳. در شرایطی که بهمراتب بدتر از سال گذشته است، حداقل انتظار میرفت همان پروتکلهای ابلاغی محرم پارسال اجرایی میشد و برگزاری مجالس صرفاً به فضاهای باز و با حداقل جمعیت محدود شده و نیروی انتظامی از راهاندازی دستهجات عزاداری در معابر عمومی و برپایی مجالس در محیطهای مسقف جلوگیری میکرد و رهبری و دیگر مراجع مذهبی صریح و قاطع بر رعایت دستورالعملها تأکید میکردند. اما دریغ که نهتنها چنین نشد، بلکه دایرهی محدودیتهای ابلاغی کوچکتر شده و تازه مسئولان کشور بهجای کنترل هیجانات مذهبی، خود نیز در آتش مطالبات غیرمعقول برخی مداحان و منبریان خاص دمیدند و از تریبونهای رسمی برای محدودشدن و احیاناً بستهشدن برخی مجالس در محرم سال گذشته استغفار طلبیدند!
۴. استمرار وضعیت بحرانی فعلی که پس از دههی محرم و با اجتماعات فراوانی که در سراسر کشور برگزار میشود، بحرانیتر هم خواهد شد، در افکار عمومی وجههی جامعهی مذهبی و هیئتی را تخریب کرده و آنها را در موضع اتهام قرار داده و دوقطبیهای کاذبی چون مسافرت شمال / زیارت اربعین و هیئت عزاداری / جشن عروسی را تشدید خواهد کرد.
و اینها همه پیامد حکمرانی معیوبِ حاکمیتی است که هنوز نمیداند (و نمیخواهد بداند) جای درستِ ایستادنش کجاست.
پیوست:
توصیههای [!] وزیر کشور (https://t.me/mohsenhesammazaheri/3122) درباره برگزاری مراسم محرم ۱۴۰۰ در پیک پنجم کرونا: نمونهای از مدل حکمرانی غیرمسئولانه