داود هرمیداس باوند با بیان این که تعهد اروپاییها برای ماندن در برجام بستگی به تحریمهای آمریکاییها دارد، گفت: در واقع این تحریمها به صورت یک جانبه مضاعف است و دولتها یا شرکتهای خارجی اگر تحریمهای آمریکا را رعایت نکنند نمی توانند تعاملات تجاری و مالی در آمریکا داشته باشند و با توجه به اینکه اروپاییها تعاملات گستردهای با آمریکا دارند میتوانند شامل برخی استثناها شوند که سرمایهگذازی،انتقال تکنولوژی در ایران مشمول این تحریمها نشود و طبیعتا خروج آمریکا از برجام تاثیر زیادی نخواهد گذاشت.
وی افزود: نکته دیگر این است که اروپاییها در سه مورد سیاستی را در پیش گرفتند، نخست اینکه تعهد ایران به عدم دسترسی به فناوری هستهای دائمی باشد نه ۱۵ یا ۲۵ سال، دیگر اینکه در تکنولوژی هستهای تعریف مجددی را آغاز کنند که سیستم موشکی به خصوص موشکهای قاره پیما را با تکنولوژی هستهای مرتبط کنند و مساله سوم هم عدم دخالت در کشورهای منطقه بخصوص یمن است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در واقع به دنبال این هستند که بازتعریف گستردهتر و فراگیرتری را آغاز کنند تا سه موضوع ذکر شده را مطرح کرده و در عین حال آمریکا هم استثناها را قائل شود، اما اگر آمریکاییها حاضر نشوند استثناها را قائل شوند شرکتهای اروپایی که اکثرا با آمریکا ارتباط دارند از هرگونه سرمایهگذاری و انتقال تکنولوژی یا حتی قراردادهایی که قبلا منعقد کردند عقب نشینی میکنند.
این تحلیلگر مسائل بینالملل همچنین بیان کرد: در این شرایط فرآیند برجام برای ایران که عمدتا برداشتن تحریمها بوده، عملا بی معنی شود،نهایتا این مساله منوط است به این که اروپاییها تا چه حد موفق میشوند این استثناها را از آمریکا بگیرند.
هرمیداس باوند درباره پرهیز از سوء استفاده از این شرایط برای نقد غیر منصفانه دولت اظهار کرد: اصولگرایان که از ابتدا با مساله برجام موافق نبودند، اکنون این ادعا را دارند که فرآیند موضعگیری آنها درست از آب در آمده و خودشان را در یک وضع برتری میدانند که در مقام انتقاد یا محدودیت برای روحانی برآیند. بنابراین از لحاظ داخلی سعی میکنند روحانی را محدود و محدودتر کنند.
وی با تاکید براین که پایبندی اروپاییها بستگی به مذاکرات با آمریکا دارد، گفت: در این شرایط فرصتی است تا ایران بتواند با اروپاییها گفتوگوهای سازندهای داشته باشد و اروپاییها پایبند به برجام شوند.
این تحلیلگر مسائل بینالملل یادآور شد: البته اگر آمریکا موافقتهایی را با اروپا نداشت، همان راهی را بروند که در زمان کلینتون رفتند. زمانی که آمریکا قانون داماتو را اعلام کرد اروپاییها اذعان داشتند که این تحریمهای یک جانبه مضاعف برخلاف مقررات سازمان تجارت جهانی و مغایر با حقوق بین الملل است. لذا اگر اروپاییها این خط مشی را در پیش بگیرند و در مقام مخالفت برآیند و حتی به سازمان تجارت جهانی شکایت کنند بنابراین این فرآیند خروج آمریکا آثار منفی آنچنانی نخواهد داشت، اما منوط است به این که اروپاییها تا چه حد پای بند خواهند بود و یا اینکه جزو مستثنیهای آمریکا قرار میگیرند.
هرمیداس باوند در ادامه درباره ضرورت پرهیز از افراط و تفریط در مساله برجام اظهار کرد: تنها امید این است که اروپاییها ایستادگی کنند و تا حدودی در قبال آمریکا و ترامپ موضع گیری جدی حقوقی کنند که هم به نفع خودشان و هم به نفع ایران است.
وی در پایان گفت: اما ممکن است بخواهند سه موضوع عدم دسترسی همیشگی ایران به فناوری هستهای، ارتباط سیستم موشکی با بحث هستهای و عدم دخالت در کشورهای همسایه به خصوص یمن را مطرح کنند در حالی که عدم دخالت ایران هم منوط به حل مساله سوریه است گرچه در مساله هستهای و برجام تنها امید موضعگیری منطقی اروپاییها است.