متأسفانه موارد مرگ در زندان در جمهوری اسلامی دیگر یک استثناء نیست و به یک پدیده معمول تبدیل شده است. تقریباً سالی نیست که خبر درگذشت چند تن که دوران محکومیت یا مراحل بازجویی خود را طی میکنند، منتشر نشود. اینها غیر از موارد ضرب و شتم و بدرفتاریهایی است که هر از چند گاه در سطح فضای مجازی خبری میشود.
قطعاً این اتفاقات در سطح قوه قضائیه پیگیری میشود اما با همان قاطعیت میتوان ادعا کرد که این پیگیریها به هیچ نتیجه روشن و تعیین کنندهای نمیانجامد. به این دلیل که نه مسئولی مورد مؤاخذه و پیگرد قرار میگیرد و نه تمهیداتی اندیشیده میشود که دیگر چنین اتفاقی رخ ندهد.
از نظر قانونی قوه قضائیه و سازمان زندانها مسؤل حفظ سلامت و امنیت زندانیان است و مسؤلیت فوت در زندان به هر دلیلی اعم از اعمال خشونت، مرافعات میان زندانیان، یا مرگ ناشی از بیماری شرعاً و قانوناً متوجه مسئولان قوه قضائیه و سازمان زندانها است اما جالب این جاست که در اکثر موارد مسؤلان قوه قضائیه در برابر افکار عمومی سکوت میکنند.
تنها طی سالهای اخیر و به لطف گسترش فضای مجازی است که مسئولان مجبور شدهاند واکنشی از خود نشان دهند اما این واکنشها نیز از حد اعلام خبر صدور دستور پیگری یا اظهاراتی نظیر اینکه موضوع در دست بررسی است فراتر نمیرود و هیچ مسئولی مؤاخذه یا برکنار نمیشود.
در ماجرای ضرب و شتم یک زندانی که چندی پیش فیلم آن منتشر شد، رئیس سازمان زندانها مسئولیت این تخلف را پذیرفت و متعهد شدکه دیگر چنین تخلفاتی در زندان رخ ندهد. اما پس از کمتر از یک ماه شاهد مرگ یک زندانی و ضرب و شتم زندانیان سیاسی توسط اوباش زندانی هستیم. در مورد علت مرگ مرحوم شاهین ناصری شاهد قتل مرحوم افکاری، پس از گذشت دو هفته سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرد که مرگ وی به دلیل مسمومیت دارویی بوده است.
ظاهراً آقایان تصور میکنند با اعلام علت مرگ وظیفه خود را در پاسخگویی به افکار عمومی انجام دادهاند. اما به نظر من تنها واکنشی که این اعلام در جامعه برانگیخته است این است که: «خب بعدش؟»
چنان که همه می دانند، هیچ محکومی در زندان دارو در اختیار ندارد. دارو توسط مأمور زندان طبق تجویز پزشک و به میزانی که پزشک تعیین کرده رأس ساعت به زندانی داده میشود؛ و زندانی موظف است در برابر مأمور دارو را بخورد. مسمومیت دارویی تنها در صورتی رخ میدهد که یا پزشک زندان در تجویز دارو اشتباه کرده باشد که امری بعید به نظر میرسد، یا این که زندانی قصد خودکشی داشته باشد و مثلاً داروها را جمع کند یکجا بخورد که در مورد مرحوم شاهین ناصری به گفته هم بندیها و خانواده این فرض منتفی است. بنابراین اگر علت مرگ وی واقعاً مسمومیت دارویی باشد قطعاً باید عدهای به اتهام قتل عمد یا سهلانگاری در انجام وظیفه تحت پیگرد قرار بگیرند.