مشخص شدن ایرانی بودن عامل گروگانگیری سیدنی استرالیا باعث شوکه شدن بسیاری از ایرانیها شد. در واقع خیلی از ایرانیها فکر نمیکردند عامل چنین حادثهای که پرچم گروههای افراط گرای اسلامی را برافراشته بود و منجر به مرگ ۲ انسان بیگناه شد؛ «محمدحسن منطقی» یک هموطن باشد.
به نظرم این حادثه تلخ، ایرانی بودن گروگانگیر تا حواشی بعدی آن، میتواند برای ما درسها و تلنگرهایی داشته باشد که به چند مورد آن اشاره میکنم.
بعد از این حادثه، مردم، رسانهها و مقامات استرالیا و در رأس آنها نخست وزیر استرالیا تلاش کردند حادثه را، «فردی» و «غیرمرتبط با جامعه مسلمانان یا ایرانیهای این کشور» اعلام کنند.
آنها سعی کردند به جامعه ایرانی و مسلمان استرالیا اطمینان بدهند به واسطه این رویداد، خطری آنها را تهدید نخواهد کرد. برای این اقدام از مقامات تا رسانهها و شهروندان عادی استرالیا وارد گود شدند. این رفتار عاقلانه و خرمندانه آنها قابل ستایش و الگوبرداری است.
در این زمینه میتوان به راه اندازی کمپینی با عنوان Illridewithyou# در شبکه اجتماعی توئیتر از سوی مردم استرالیا اشاره کرد. در این کمپین مردم استرالیا به زنان محجبه پیشنهاد میکردند اگر از رفتارهای انتقامگیرانه به دنبال حادثه سیدنی استرالیا نگرانی دارند میتوانند یک روز کامل را با آنها در خیابانها و اماکن عمومی همراه شوند تا کسی نتوانند به آنها آزار برساند.
مردم و مسؤولان و رسانههای ایرانی هم باید بدانند در رویداد احتمالی مشابه، باید بر آرام کردن جامعه و جدا کردن یک یا چند خطاکار از قشر مربوط به آن تاکید کنند.
به راستی اگر مشابه حادثه سیدنی استرالیا در ایران روی میداد و مشخص میشد عامل حادثه یک شهروند افغانستان، عراق یا کشور دیگری است، واکنش مردم و رسانههای ایرانی به این حادثه چگونه بود؟ آیا ما هم میتوانستیم مانند مردم، مسؤولین و رسانههای استرالیا، قائل به تفکیک میان فرد خاطی و جامعه وابسته به وی شویم یا اینکه حس تنفر شدیدی نسبت به کل آنها در جامعه رواج مییافت؟
ریشه این موضوع را هم باید در مطلق گرا بودن بسیاری از ایرانیها با چاشنی خودبرتر بینی دانست. بسیاری از ایرانیها هنوز به شدت مطلق گرا هستند یعنی معتقدند مردم یک کشور همه یا کاملا خوب هستند یا بد. یک روزنامه خوب است یا بد. یک فرد خوب است یا بد. یک مقاله یا کاملا خوب است یا بد.
قدرت تفکیک ضعیفی داریم و نمیتوانیم بگوییم مردم این کشور یا آن ملت این ویژگیهای مثبت را دارند و همزمان ویژگیهای منفی هم دارند. یا فلان انسان، این رفتارهای مثبت و این رفتارهای منفی را دارد. یا فلان مقاله این بخشهای مثبت و این بخشهای نادرست یا منفی را دارد و….
علاوه بر این، میزانی از خودبرتربینی نژادی، زبانی، لهجهای و ملیتی نیز در میان بخش مهمی از ایرانیها وجود دارد.
این برتردانستن زبان، ملیت و لهجه، نه تنها نسبت به غیرایرانیها بلکه نسبت به بخشی از ایرانیها نیز وجود دارد. با گشتی در مترو، اتوبوس، پیاده رو و تاکسی، شبکههای اجتماعی و… رفتارهای تحقیر آمیز برخی ایرانیها نسبت به هموطنان دارای فرهنگ، زبان، لهجه،نژاد و لباس متفاوت قابل مشاهده است.
شاید در حادثه گروگانگیری در سیدنی، بعد از مردم استرالیا، این ایرانیان هستند که به واسطه ایرانی بودن عامل جنایت، غمگیناند ولی در عین حال این اتفاق تلخ، شاید تلنگری باشد بر رفتارهای ما در برابر برخی هموطنان و شهروندان دیگر کشورها.
عصر ایران امروز