نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا در جریان بحران اخیر آمریکا را به دخالت در امور داخلی کشورش متهم کرده است.
آقای مادورو در گفت‌وگویی اختصاصی با اورلا گوئرین خبرنگار بیبیسی گفت “به مداخله نه بگویید. به آمریکا بگویید از ونزوئلا دست بکشد.”
آمریکا دولت مادورو را به فساد و نقض حقوق بشر متهم می‌کند و از خوان گوآیدو، رئیس جمهور خودخوانده ونزوئلا حمایت می‌کند. ونزوئلا با وضعیت وخیم اقتصادی از جمله ابرتورم و کمبود مایحتاج اولیه در سال‌های اخیر روبروست.
جدا از روسیه، چین، ترکیه و ایران، دخالت آمریکا در ونزوئلا انتقاد برخی چهره‌های طیف چپ را نیز دربرداشته است. گلن گرین‌والد، خبرنگار و برنده جایزه پولیتزر، می‌گوید با مطالعه سیاست ایالات متحده در آمریکای لاتین در می‌یابید که این کشور در حال “مهندسی تغییر رژیم” در ونزوئلا است.
اشاره آقای گرین‌والد، به اقدامات آمریکا در کشورهایی نظیر کوبا، گواتمالا و نیکاراگوئه در دوره جنگ سرد است.
مادورو: دولت افراطی ترامپ قصد تصاحب ونزوئلا را دارد
تاریخچه دخالت‌های ایالات متحده در آمریکای لاتین ۶ سال پس از تاسیس سیا، کودتای ۲۸ مرداد رخ داد
تنها ۱۰ ماه بعد از کودتای ۲۸ مرداد در ایران و سقوط دولت محمد مصدق، سازمان سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) برای حفظ منافع یک شرکت میوه آمریکایی (یونایتد فروت) دولت خاکوبو آربنز، دومین دولت دموکراتیک گواتمالا را با کودتا سرنگون کرد. کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شش سال پس از تأسیس سازمان سیا و در پی ملی شدن صنعت نفت در ایران رخ داد که به سرنگونی دولت قانونی محمد مصدق انجامید.
استیون کینزر و استیون شلسینگر در کتاب “میوه تلخ” می‌گویند “سهولت سرنگونی آربنز و مصدق، سازمان (سیا) را به صرافت انداخت تا دست به عملیات مشابهی علیه سوکارنو در اندونزی و فیدل کاسترو در کوبا بزند.”
حمله نظامی نافرجام به کوبا برای سرنگونی فیدل کاسترو با پشتیبانی سازمان سیا در سال ۱۹۶۱ و چندین بار اقدام نافرجام سازمان سیا برای ترور کاسترو از دیگر اقدامات آمریکا در این منطقه بود.
استیون کینزر در کتاب “سرنگونی، یک قرن تغییر رژیم توسط آمریکا، از هاوایی تا عراق” شروع اعمال سیاست تغییر رژیم توسط آمریکا را به پیش از تاسیس سازمان سیا مربوط می‌داند.
کینزر می‌گوید که اولین کودتای دیپلمات‌های آمریکایی در سال ۱۸۹۳ در هاوایی اتفاق افتاد که به منضم شدن خاک این جزیره به ایالات متحده انجامید اما “اولین کودتا با دخالت عیان و مستقیم دولت آمریکا” بیش از یک قرن پیش در سال ۱۹۰۹ در نیکاراگوئه اتفاق افتاد که سرنگونی رئیس جمهور آن خوزه سانتوس زلایا را رقم زد.
ونزوئلا: کودتای آمریکایی یا دموکراسی‌خواهی؟
روزنامه نیویورک تایمز در آمریکا و هفته نامه آبزِروِر در بریتانیا به نقل از منابعشان می‌گویند که سازمان سیا از کودتا علیه هوگو چاوز، رئیس جمهور پیشین ونزوئلا در سال ۲۰۰۲ در دوره ریاست جمهوری جورج بوش پسر مطلع بوده است.
به نوشته آبزِروِر پِدرو کارمونا، تاجر ونزوئلایی که با کودتا علیه چاوز خود را رئیس جمهور اعلام کرد، با مقامات ارشد آمریکایی از ماه‌ها پیش از کودتا تا هفته قبل از آن در ارتباط بود.
چاوز به دلیل تظاهرات گسترده مردم پس از کمتر از ۴۸ ساعت از محل حصرش با هلیکوپتر به کاخ ریاست جمهوری برگشت و کودتا شکست خورد.
پنج ماه پیش از تحولات اخیر در ونزوئلا (سپتامبر ۲۰۱۸) روزنامه نیویورک تایمز نوشت که دولت ترامپ با برخی از افسران ارتش ونزوئلا برای کودتا علیه نیکولاس مادورو مذاکره کرده است. این روزنامه به نقل از مقامات آمریکایی و یک فرمانده سابق ارتش ونزوئلا که در جلسات حاضر بوده‌اند گفت که این جلسات سری در طول سال ۲۰۱۷ میلادی برگزار شده اما در نهایت آمریکا تصمیم گرفته مداخله نکند.
خبرگزاری رویترز در فوریه ۲۰۱۹ به نقل از یک مقام ارشد کاخ سفید گفت که آمریکا با مقاماتی در ارتش ونزوئلا ارتباط مستقیم دارد و آنها را به روی گرداندن از دولت مادورو ترغیب می‌کند.
جان بولتون، مشاور امنیت ملی دولت دونالد ترامپ سه روز پس از اعلام ریاست جمهوری گوآیدو وقتی برای مصاحبه مطبوعاتی حاضر شد دفترچه یادداشتی به دست داشت که روی آن نوشته بود “۵۰۰۰ نیرو به کلمبیا”. دولت راستگرای کلمبیا متحد آمریکاست و از گوآیدو اعلام حمایت کرده است. البته یک نوشته روی دفترچه لزوم بر اثبات چیزی نیست.
اما در بحران اخیر، بحث برانگیزترین اقدام واشنگتن انتخاب الیوت آبرامز به عنوان نماینده ویژه وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا در امور ونزوئلا بود.
الیوت آبرامز؛ از رسوایی ایران-کنترا تا ونزوئلا
آمریکا درست در روزی که خوان گوآیدو را به عنوان رئیس جمهور ونزوئلا به رسمیت شناخت، الیوت آبرامز را نیز به سمت نماینده ویژه آمریکا در امور ونزوئلا منصوب کرد. اما با توجه به سابقه جنجال‌برانگیز آقای آبرامز در آمریکای لاتین، آیا ایالات متحده سعی دارد نشان دهد که شمشیر را برای ونزوئلا از رو بسته است؟
در دوره ریاست جمهوری رونالد ریگان در سال ۱۹۸۵ و در پی مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا تعدادی از گروگان‌های ایالات متحده در ازای ارسال محموله‌های اسلحه از طریق اسرائیل به ایران آزاد شدند. پول فروش سلاح به ایران با دور زدن کنگره آمریکا صرف تامین بودجه شورشیان کنترا در نیکاراگوئه شد. آقای آبرامز در رساندن کمک‌های مالی آمریکا به گروه مسلح راستگرای افراطی کنترا نقش داشت.
آقای آبرامز در سال ۱۹۹۱ به دلیل دو مورد شهادت دروغ به کنگره آمریکا در رابطه با نقش خود در رسوایی ایران-کنترا متهم شد اما جورج بوش پدر، رئیس جمهور وقت او را عفو کرد. جورج بوش در دولت ریگان، معاون اول رئیس جمهور بود.
دیوان بین‌المللی دادگستری (دیوان لاهه) اقدامات دولت آمریکا در نیکاراگوئه را غیرقانونی خواند و واشنگتن را به پرداخت غرامت محکوم کرد.
آقای آبرامز همچنین به حاشا کردن نقش آمریکا در حمایت از جوخه‌های مرگ در السالوادور در سال ۱۹۸۲ نیز معروف است.
کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل در سال ۱۹۹۳ اعلام کرد، از ۲۲ هزار شکایت ثبت شده در جنگ داخلی الساوادور ۸۵ درصد قساوت‌ها به دست گروههای راست‌گرا و جوخه‌های اعدام مورد حمایت دولت ریگان انجام شده و تنها ۵ درصد کار گروه چپ‌گرای(FMLN) بوده است. پاسخ آقای آبرامز به این یافته‌ها این بود: سابقه دولت در مورد السالوادور یک دستاورد عالی بود.
هفته‌نامه آبزرور می‌گوید که فردی که در کاخ سفید در سال ۲۰۰۲ چراغ سبز به کودتا علیه چاوز نشان داد آقای آبرامز بود. او در همان سال جزو حامیان سرسخت حمله به عراق نیز بود، حمله‌ای که یک سال بعد به وقوع پیوست.
روی دفترچه یادداشتی که دست جان بولتون است نوشته شده: ۵۰۰۰ نیرو به کلمبیا
نفت در ونزوئلا
ونزوئلا بزرگترین ذخایر نفتی دنیا را دارد. یکی از اقدامات چاوز ملی کردن صنعت نفت ونزوئلا بود که تا قبل از آن عمدتا در دست شرکت‌های آمریکایی بود. پس از ملی شدن صنعت نفت، دو شرکت نفتی آمریکایی اکسان‌موبیل و کونوکو فیلیپس مجبور به ترک ونزوئلا شدند.
جان بولتون، مشاور امنیت ملی دولت دونالد ترامپ پیشتر به شبکه فاکس نیوز گفت: “اگر شرکت‌های آمریکایی بتوانند در صنعت نفت ونزوئلا سرمایه گذاری کنند، از نظر اقتصادی تاثیر بسیار بزرگی بر آمریکا می‌گذارد.”
اولین اقدام آمریکا پس از به رسمیت شناختن خوان گوآیدو به عنوان رئیس جمهوری ونزوئلا، تحریم نفت آن کشور بود و تلاش برای تحویل درآمد نفتی به گوآیدو. هرچند دو شرکت آمریکایی هالیبرتون و شوران که در ونزوئلا حضور دارند شامل تحریم‌ها نمی‌شوند.
به گفته آقای بولتون آمریکا ۷ میلیارد از دارایی‌های شرکت نفت ونزوئلا (PDVSA) را مسدود می‌کند و تحریم‌ها حدود ۱۱ میلیارد دلار به کاراکاس صدمه وارد می‌کند. آمریکا با روزی ۵۰۰ هزار بشکه بزرگترین وارد کننده نفت ونزوئلا است.
آقای بولتون همچین گفت ثبات و دموکراسی به سود منافع ملی آمریکاست: “رژیم‌های چاوز و مادرو اجازه نفوذ کشورهای دشمن مانند کوبا” را به ونزوئلا داده‌اند.
دو روز پیش، آقای ترامپ در سخنرانی سالانه‌اش در کنگره آمریکا درباره ظهور سوسیالیسم در آمریکا هشدار داد و گفت که سوسیالیسم آمریکا را به ونزوئلا تبدیل می‌کند: “ما آزاد به دنیا آمده‌ایم و آزاد می‌مانیم. امشب، تجدید میثاق می‌کنیم که آمریکا هیچ وقت سوسیالیست نخواهد شد.”
منتقدان آقای ترامپ نمونه‌های موفق سوسیال دموکراسی مثل کشورهای اسکاندیناوی را برای رد این ادعا مثال می‌زنند و سقوط قیمت نفت، وابستگی بیش از حد اقتصاد به نفت و فساد دولت مادورو را دلیل سقوط اقتصادی ونزوئلا می‌دانند.
البته شاخص‌های بانک جهانی که تا سال ۲۰۱۵ محاسبه شده از کاهش فقر، رشد مستمر تولید ناخالص داخلی و افزایش امید به زندگی در ونزوئلا خبر می‌دهد.
تولید ناخالص داخلی ونزوئلا به قیمت دلار امروز
۱۹۶۰ تا ۲۰۱۴
منبع: بانک جهانی
درصد افراد زیر خط فقر
۱۹۹۷ تا ۲۰۱۵
منبع: بانک جهانی