۲۹ اسفند همواره خاطرهای غرورآفرین را درحافظه فرزندان آزاده ایران وپویندگان آزادی وبهروزی خلق زنده میکند. ملی شدن صنعت نفت، درنتیجه تلاشها و مبارزات خستگیناپذیر دکترمحمدمصدق پیشوای نهضت ملی و ضداستعماری مردم ایران وتصویب لایحه قانونی ملی شدن نفت ایران توسط مجلس در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹، یک پیروزی بزرگ را نصیب ملت ایران کرد. اقدامی که منجر به استیفای حقوق مردم ایران بر منابع و ثروتهای ملی خودشان گردید و قلبهای همه مشتاقان آزادی و استقلال میهن را شاد کرد، و همچنین بمثابه مشعلی راهگشای مبارزات ملی و ضداستعماری ملت ایران والهامبخش جنبشهای استقلالطلبانه منطقه شد.
درسالگشت این پیروزی بزرگ، بانگاهی گذرا بر وقایعی که منجر به حصول این پیروزی شد، خاطره مبارزات دکتر مصدق راگرامی میداریم.
مصدق مبارزه خود برای ملی کردن نفت را از دوره چهاردهم مجلس شورای ملی آغاز کرد. دراثر پیشنهاد و تلاش او، قانون منع مذاکره درباره امتیاز نفت بصورت یک ماده واحده به تصویب رسید. به موجب این قانون دولت از هرگونه مذاکره حول دادن امتیاز نفت به قدرتهای بیگانه منع میشد. درهمین دوره مخالفتها و اعتراضات شدید دکتر مصدق علیه دکتر میلیسبو و سیاست ضد ملی که او پیش میبرد، منجر به برکناری وی از سمت خویش و اخراج از ایران گردید.
پس از پایان دوره مجلس چهاردهم، استعمار و مزدورانش درهیات حاکمه، مجلس را برای ۱۶ ماه به تعطیلى کشاندند و وقتی که پس از این تعطیلی انتخابات دوره پانزدهم مجلس شروع شد، دشمنان مصدق باتوسل به تقلبات و تشبثات دیگر، مانع انتخاب شدن دکترمصدق به نمایندگی مجلس شدند.
امامصدق درخارج از مجلس به مبارزه آزادیخواهانه خود ادامه داد. در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ شاه ترور و زخمی شد. هیات حاکمه این حادثه را دستاویز قرارداد تا با اعمال فشار و سرکوب دست به زدوبندهای تازهتر استعماری بزند.
از جمله این زدوبندها قراردادی بود که بین گس نماینده شرکت استعماری نفت و گلشاییان وزیر دارایی وقت منعقد شد و هیات حاکمه در آن آشکارا منافع انگلیس را بر منافع ملت ایران ترجیح داد. آنها میخواستند این قرارداد را از تصویب مجلس بگذرانند و به آن شکل قانونی بپوشانند.
اما مصدق و یارانش درفاصله پایان مجلس پانزدهم و آغاز مجلس شانزدهم، افشاگریهای خود را بر علیه قرارداد گس-گلشاییان ادامه دادند و ماهیت این قرارداد زبونانه را برای مردم برملا ساختند. مردم نیز درحمایت از مصدق ونمایندگان واقعی خود تظاهرات متعددی علیه شرکت نفت ایران-انگلیس برپا کردند.
درانتخابات دوره شانزدهم ، مصدق و یارانش در اعتراض به تقلبات انتخاباتی که با هدف حذف مصدق و یارانش از سوی هیات حاکمه صورت میگرفت، به یک تحصن واعتصاب غذا که چهار روز به طول انجامید دست زدند. این اقدام نیز با حمایت همهجانبه مردم مواجه گردید و باعث شد مصدق بعنوان نماینده اول تهران به مجلس راه پیداکند.
دکتر مصدق در این دوران، ملی کردن صنعت نفت در سراسر کشور را هدف اصلی مبارزه خود قرارداده بود. ولی از آن سو دربار و ایادی استعماری، به منظور مخالفت با اهداف مصدق و حفظ منافع غیرملی، رزمآرا را به نخست وزیری گماردند.