«فرشته» و همسرش هنگام ازدواج عهد کردند که تنها دو فرزند به دنیا بیاورند اما نگرانی این روزهای برخی از مسوولان کشور درباره آن چه از آن با عنوان «کاهش جمعیت شیعه» یاد می‌شود، سبب شده این زوج ایرانی در تصمیم خود تجدیدنظر کنند.
فرشته به «ایران‌وایر» می‌گوید: «در محله ما به صورت هفتگی جلسه قرآن و مهدویت برگزار می‌شود. استاد جلسه‌های ما که خانمی دارای مدرک دکترا در رشته الهیات است و در مورد مهدویت و شرایط انتظار و ظهور امام زمان صحبت می‌کند، نسبت به کاهش جمعیت شیعه در مقابل افزایش جمعیت اهل تسنن هشدار داده است. به همین دلیل، من و برخی از دوستانم تصمیم گرفتیم تعداد بچه‌هایمان را بیش‌تر کنیم.»
این روزها برخی مسوولان، روحانیون، واعظان و قشری سنتی از جامعه کشور به شکل غیررسمی در محافل و مجالس مذهبی، روضه‌خوانی‌ها و حتی دوره‌های زنانه و مردانه چنین نگرانی‌هایی را ابراز می‌کنند: «جمعیت شیعیان در کشور به دلیل زاد و ولد فزاینده اهل تسنن، رو به کاهش است؛ خانواده‌های شیعی باید با افزایش تولید مثل، ایران را از تبدیل شدن به یک کشور سنی مذهب نجات دهند» و یا «خطر تبدیل شدن ایران به یک کشور سنی‌‌‌‌نشین جدی است.»
فرشته، خانه‌دار و ساکن یکی از محله‌های جنوب شهر تهران است. دو فرزند دارد که از تولد دختر دومش، هشت سال می‌گذرد. می‌گوید: «از ابتدا با همسرم قرار گذاشتم تنها دو فرزند داشته باشیم تا بتوانیم با توجه به شرایط موجود اجتماعی و اقتصادی، از عهده تعلیم و تربیت و سایر نیازهای آن‌ها برآییم. اما از مدتی پیش تصمیم گرفتیم دوباره بچه‌دار شویم.»
او اضافه می‌کند:«همسرم با عده‌ای از دوستانش هیات عزاداری تشکیل داده‌اند و هر ماه جلسه قرآن برگزار می‌کنند. روحانیونی که برای سخنرانی و یا عزاداری به جلسه‌های آن‌ها دعوت می‌شوند، نسبت به خطر افزایش جمعیت سنی‌ها در منطقه‌های شیعه‌نشین هشدار داده‌اند. به همین دلیل، او نیز با بیش‌تر شدن بچه‌ها موافق است.»
او با استناد به برنامه‌های مذهبی صدا و سیما میافزاید: «در این برنامه‌ها، موضوع اهمیت افزایش تعداد فرزندان را با استناد به حدیث‌ها و گفته‌های پیامبر و ائمه مطرح می‌کنند و به نظر می‌رسد مساله کاهش جمعیت در کشور، خطری جدی است. آن‌طور که من از استادمان و سایر روحانیون شنیده‌ام، موضوع کاهش جمعیت شیعه در ایران، موضوع و دغدغه رهبر نیز هست.»
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران چند سالی است بدون اشاره مستقیم به کاهش جمعیت شیعه در کشور، سیاست کنترل جمعیت را غلط دانسته و معتقد است هر نوع برنامه کنترل جمعیت باید بعد از رسیدن جمعیت کشور به ۱۵۰ میلیون نفر دنبال شود. سال گذشته، رهبر جمهوری اسلامی در پیامی به همایش ملی «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه» گفت: «ما اگر با این شیوه‌ای که امروز داریم حرکت می‌کنیم پیش برویم، در آینده نه چندان دور، یک کشور پیری خواهیم بود که علاج این بیماری پیری هم در حقیقت در دسترس نیست. حالا نه [این که] در دسترس ما نیست، در دسترس هیچ‌کس نیست؛ یعنی امروز کشورهایی که در دنیا دچار پیری شده‌اند و قدرت زاد و ولد خودشان را از دست داده‌اند، به دشواری می‌شود گفت که راه علاجی برای حل این مشکل دارند.»
وی هم‌چنین گفت: «بنده هم‌چنان معتقدم کشور ما، کشور ۷۵ میلیونی نیست، کشور ما، کشور ۱۵۰ میلیونی است، حالا ما دستِ کم را گرفتیم، گفتیم ۱۵۰ میلیون؛ بیش‌تر هم می‌شود گفت.»
همین دل نگرانی‌های رهبر بود که موجب شد علما و مراجع شیعه نیز در مورد کاهش جمعیت شیعه در ایران هشدار دهند و جوانان را به ازدواج و خانواده‌ها را به ازدیاد تعداد فرزندان تشویق کنند.
آیت‌الله «سبحانی» محدود کردن نسل در شرایط کنونی را خلاف شرع و گناه می‌داند و آیت‌الله «مصباح یزدی» کنترل و کاهش جمعیت را سیاست صهیونیست‌ها عنوان می‌کند.
یک کارشناس مسایل اجتماعی در این‌باره به «ایران‌وایر» می‌گوید: «از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۵ بر روی موضوع وضعیت جامعه اهل سنت شرق ایران به شکل گسترده کار کردم و نتایج تحقیقاتم نشان می‌دهند اهل سنت این منطقه چندهمسری و داشتن تعداد زیاد فرزند را حق خود می‌دانند. سال ۱۳۵۵ تنها پنج مسجد اهل سنت در شهر زابل وجود داشت اما درحال حاضر این تعداد به ۱۴۰ مسجد افزایش یافته است.»
به گفته وی، پیش از انقلاب در شهر شیعه‌نشین مشهد تنها یک مسجد وجود داشت در حالی که هم‌اکنون تعداد آن‌ها به ۱۲ مسجد رسیده است. این کارشناس مسایل اجتماعی می‌گوید: «در سال ۱۳۷۲ که سیاست کنترل موالید در کشور اجرا شد، علمای اهل سنت خواستار بی‌توجهی مردم به این سیاست شدند.»
وی میافزاید: «نرخ زاد و ولد در خانواده‌های اهل سنت ۲/۴ و در کل کشور ۳/۱ است . در میان اهل سنت منطقه سیستان و بلوچستان، خانواده‌هایی هستند که ۱۰، ۲۰ و حتی ۴۶ فرزند و چند همسر دارند.»
آیت‌الله «مکارم شیرازی» در یکی از سخنرانی‌های خود در جمع دست‌اندرکاران «کنگره بین‌المللی امام سجاد» با ابزار نگرانی از افزایش جمعیت اهل سنت در ایران، رشد فزاینده جمعیت اهل سنت را هدفمندانه دانسته و گفته است: «اکنون در اطراف مشهد می‌بینیم که اهل سنت در حال خرید زمین‌ها و خانه‌ها از شیعیان هستند تا جمعیت خود را افزایش دهند.»
یک معلم که در شهرک‌های حاشیه شهر مشهد، در مقطع ابتدایی تدریس می‌کند، می‌گوید: «طی یک دهه گذشته، به طور چشم‌گیری تعداد دانش‌آموزان دختر و پسر اهل تسنن در شهرک‌های پایین‌شهر افزایش یافته است.»
با وجود نگرانی‌ها و هشدارهای گسترده علما و روحانیون شیعه نسبت به کاهش شمار شیعیان در ایران، «علی یونسی»، دستیار ویژه رییس جمهور در امور اقلیت‌ها، ارتباط بین مذهب و نرخ موالید در کشور را رد کرده است.
وی در نشست «اقوام و مذاهب، تهدیدها و فرصت‌ها» که در «دانشگاه ادیان و مذاهب» در قم برگزار شد، در مورد افزایش جمعیت اهل تسنن، زبان‌های قومی و آموزش آن‌ها و سیاست دولت در این موارد گفت: «نرخ رشد جمعیت در اکثر مناطق کشور برابر است و بیش‌تر، به دلیل توسعه نیافتگی یا عقب‌ماندگی در توسعه است و ارتباطی با مذهب ندارد. ما این گفته‌ها را که جمعیت یک مذهب به طور تهدیدآمیز و دستوری درحال رشد است را قبول نداریم.»
«شهناز»، یک شهروند اهل سنت غرب ایران در این باره به «ایران‌وایر» می‌گوید: «توجه به سیاست کنترل جمعیت و داشتن تعداد کم فرزند یک موضوع فرهنگی است که در خانواده‌های اهل سنت غرب ایران بیش‌تر به آن توجه می‌شود.»
او که تا مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کرده و در یکی از اداره‌های دولتی ایران مشغول به کار است، میافزاید: «من حدود ۷ سال پیش، در سن ۳۸ سالگی با یکی از هممذهبیهایم ازدواج کرده و یک فرزند دارم. برنامه‌ای هم برای بچه‌دار شدن مجدد نداریم.»
به نظر وی، تعداد زیاد فرزندان و چند همسری در میان اهل سنت شرق ایران، بیش‌تر یک موضوع فرهنگی و اعتقادی و حتی جغرافیایی – به دلیل هم‌جواری با کشورهای افغانستان و پاکستان – است تا برنامه‌ای هدفمند برای گسترش جمعیت اهل سنت در مقابل تشیع.
براساس گزارش روزنامه اطلاعات، جمعیت ایران در سال ۱۳۵۷ حدود ۳۶ میلیون نفر بوده که از این تعداد، ۹ میلیون نفر معادل، یک چهارم جمعیت اهل تسنن بوده‌اند. مرکز آمار ایران جمعیت حال حاضر ایران را حدود ۷۷ میلیون نفر اعلام کرده است.
اگرچه در گزارش این مرکزهیچ اشاره‌ای به تفکیک جمعیت سنی و شیعه نشده است اما به گفته مولوی «عبدالحمید»، امام جمعه اهل سنت زاهدان، در حال حاضر نزدیک به ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور را اهل سنت تشکیل می‌دهند که بیش‌تر در منطقه جنوب شرق، شمال شرق، مناطق کردنشین شمال غرب و غرب، بندرعباس، خراسان رضوی و جنوبی ساکن هستند.