– نظرسنجی «نگرش ایرانیان به سیستم سیاسی مطلوب» از تاریخ ۲۸ بهمن تا ۸ اسفند ۱۴۰۰ به مدت ده روز انجام گرفت. در این نظرسنجی بیش از ۲۰ هزار پاسخدهنده شرکت کردند. نمونه نهایی مورد استفاده برای تهیه این گزارش، شامل ۱۶۸۵۰ نفر ایرانی داخل کشور میباشد. یافتههای این گزارش، دیدگاه افراد باسواد بالای ۱۹ سال ساکن ایران (برابر با ٪۸۵ افراد بزرگسال در ایران) را بازتاب میدهد و با سطح اعتبار ۹۵٪ و فاصله اعتبار ۵٪ قابل تعمیم به این جامعه هدف است.
– بر طبق نتایج این نظرسنجی ۸۸٪ جامعه «داشتن یک نظام سیاسی مردمسالار و دموکراتیک» را (بسیار یا تا حدی) خوب میدانند. از سوی دیگر ۶۷٪ جامعه داشتن «ساختار و نظامی که بر اساس قوانین دینی اداره میشود» را (بسیار یا تا حدی) بد ارزیابی میکنند و حدود ۲۸٪ آن را خوب میدانند. همچنین ۷۶٪ جامعه مخالف «اداره کشور توسط ارتش و نظامیان» هستند.
– درباره شکل نظام سیاسی مطلوب، حدود ۳۴٪ جامعه «جمهوری سکولار»، ۲۲٪ «جمهوری اسلامی»، ۱۹٪ «پادشاهی مشروطه» و ۳٪ «سلطنت مطلقه» را انتخاب کردهاند. همچنین بیش از ۲۱٪ گفتهاند که دانش و اطلاعات کافی برای پاسخ به این سوال را ندارند.
– درباره ساختار سیاسی مطلوب، حدود ۳۷٪ جامعه «ساختار سیاسی یکپارچه و متمرکز»، ۱۵٪ «ساختار سیاسی یکپارچه و غیر متمرکز» و ۱۲٪ «ساختار سیاسی فدرال» را انتخاب کردهاند. حدود ۶٪ هم گزینه «خواهان جدایی و استقلال ملیت خود هستم» را برگزیدهاند. همچنین حدود ۳۰٪ اعلام کردهاند که دانش و اطلاعات کافی برای پاسخ به این سوال را ندارند.
– درباره ویژگیهای «بالاترین مقام رسمی کشور»، حدود ۷۸٪ جامعه با «موروثی بودن»، ۷۲٪ با «مرجع مذهبی بودن»، ۶۶٪ با «مادامالعمر» بودن و ۵۶٪ با «خداناباور (آتئیست) بودن» بالاترین مقام حکومت مخالف هستند.
– در میان احزاب و ایدئولوژیهای سیاسی، احزاب با گرایشهای مشروطهخواه (طرفداران پادشاهی)، سوسیال-دموکرات، ملی-مذهبی، حامیان محیطزیست و جبهه ملی بیش از دیگر احزاب مورد اقبال جامعه هستند.
– در میان شخصیتهای سیاسی و مدنی ذکر شده در پرسشنامه نظرسنجی، رضا پهلوی با ۳۹٪، ابراهیم رئیسی با ۱۷٪، نرگس محمدی و نسرین ستوده با ۱۵٪، مسیح علینژاد با ۱۳٪، محمود احمدینژاد، محمد نوریزاد و کاوه مدنی با حدود ۱۲٪ بیش از دیگران مورد اقبال جامعه قرار دارند. در ردههای بعدی، میرحسین موسوی، محمد خاتمی و محمد جواد ظریف قرار دارند.
– در پاسخ به این سوال که کدام طرح را به عنوان پرچم ملی ایران بیشتر میپسندید، ۴۶٪ جامعه «پرچم سهرنگ با نشان شیر و خورشید» را انتخاب کردند. همچنین حدود ۳۰٪ پرچم رسمی فعلی را میپسندند و نزدیک به ۱۹٪ هم موافق پرچم سهرنگ بدون نشان هستند. ۵٪ جامعه هم موافق هیچکدام از این طرحها نیستند.
– حدود ۶۶٪ جامعه درباره «رضا (شاه) پهلوی» نظر مثبتی دارند و حدود ۲۳٪ نسبت به او نظر منفی دارند. درباره «محمدرضا پهلوی»، حدود ۶۴٪ نظر مثبت و حدود ۲۸٪ نظر منفی دارند. حدود ۵۲٪ جامعه نسبت به «محمد مصدق» نظر مثبت و حدود ۲۷٪ نظر منفی دارند. درباره «روحالله خمینی»، حدود ۲۸٪ جامعه نظر مثبت و ۶۴٪ جامعه نظر منفی دارند. حدود ۲۶٪ جامعه نسبت به «علی خامنهای» نظر مثبت و ۶۶٪ نظر منفی دارند.
– برای «ایجاد تغییرات سیاسی» در «شرایط امروز ایران»، حدود ۶۵٪ جامعه موافق «اعتصابات سراسری»، ۶۵٪ موافق «کمپینهای اعتراضی در شبکههای اجتماعی»، ۵۲٪ موافق بهکارگیری «روشهای نافرمانی مدنی» و حدود ۵۰٪ جامعه موافق «تظاهرات و اعتراضات خیابانی» هستند. از سوی دیگر نزدیک به ۱۹٪ جامعه با «مبارزه مسلحانه» موافقند و در مقابل حدود ۶۸٪ نیز مخالف این روش هستند.
– در پاسخ به پرسشی پیرامون بعضی شعارهای سیاسی متداول در سالهای اخیر ایران، ۶۵٪ جامعه موافق شعار «اصلاحطلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا»، حدود ۵۸٪ جامعه موافق شعار «چه اشتباهی کردیم، که انقلاب کردیم»، ۵۳٪ جامعه موافق شعار «رضا شاه، روحت شاد» هستند. از سوی دیگر، ۲۱٪ جامعه با شعار «ما همه سرباز توییم خامنهای، گوش به فرمان توییم خامنهای» اظهار موافقت کردهاند و در مقابل، ۶۷٪ مخالف این شعار هستند. حدود ۵٪ جامعه با شعار «یا حسین، میرحسین» موافق هستند و ۷۶٪ با این شعار مخالفت کردهاند.
– حدود ۸۴٪ جامعه، زبان فارسی را بهترین گزینه برای زبان رسمی یا میانجی در ایران میدانند. همچنین ۶۵٪ جامعه با تدریس زبان مادری در مدارس، در کنار زبان فارسی، موافق هستند و حدود ۱۹٪ با این گزاره مخالفند. از سوی دیگر ۶۱٪ جامعه با این گزاره که «من ترجیح میدهم فرزندم در دانشگاه به جای زبان فارسی، به زبان مادریاش درس بخواند» مخالف هستند و ۱۸٪ با آن موافقند.
– نتایج این نظرسنجی نشان میدهد که حدود ۲۰٪ جامعه عملکرد ابراهیم رئیسی بهعنوان رئیسجمهور را تایید میکنند و در مقابل حدود ۶۹٪ عملکرد او را تایید نمیکنند. میزان نارضایتی از عملکرد رئیسی در میان افراد دارای تحصیلات دانشگاهی و ساکن مناطق شهری بیشتر است. از سوی دیگر زنان بیش از مردان از عملکرد او ناراضی هستند.
– درباره گرایشهای سیاسی ایرانیان، حدود ۴۱٪ جامعه «خواهان براندازی جمهوری اسلامی بهعنوان پیش شرط هر تغییر»، ۲۱٪ «خواهان تحولات ساختاری و گذار از جمهوری اسلامی»، ۱۸٪ «خواهان حفظ اصول و ارزشهای انقلاب و حامی سیاستهای نظام و رهبری» و ۸٪ «خواهان اصلاحات تدریجی در چهارچوب نظام جمهوری اسلامی» هستند. حدود ۱۱٪ هم خود را متعلق به هیچ یک از این گرایشها نمیدانند. میزان پایگاه اجتماعی این گرایشها در سال ۱۴۰۰ نوسان قابل توجهی نداشته است.