باید با «روسیه» چه کنیم؟ – جلال ساداتیان در گفتگو با فرارو
فرارو- از روز چهارشنبه ۲۹ آذر ماه که روسیه در کنار کشورهای عربی ایستاد و از بیانیه این کشورها درباره حق مالکیت ابوظبی بر جزایر سه‌گانه تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی حمایت کرد، تا کنون، واکنش‌ها به این موضوع ادامه دارد.
به گزارش فرارو، بسیاری از چهره‌های سیاسی و نمایندگان مجلس به موضع گیری روسیه واکنش نشان دادند و شهرداری تهران با نصب بنر‌هایی مقابل سفارت روسیه در تهران به اقدام این کشور در همراهی با ادعای ضدایرانی امارات و برخی کشورهای عربی درباره جزایر سه گانه اعتراض کرد.
شهریار حیدری نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این باره گفت: «روسیه ابتدا باید در خصوص مواضع اخیر خود عذرخواهی کند در غیراینصورت در روابطمان با این کشور تجدید نظر خواهیم کرد. روسیه بیش از هر کشور دیگری می‌داند که این جزایر جزء لاینفک ایران است، اما به دنبال بهره برداری از موقعیت اقتصادی و انرژی کشورهای عربی و سوءاستفاده از شرایط موجود است.»، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس، نوشت: «روابط با روسیه بر اساس منافع ملی ایران و احترام متقابل تنظیم شده است. هرگونه ادعایی که قصد خدشه به تمامیت ارضی ایران را داشته باشد حتماً خلاف این اصول است، از سوی ایران برخلاف این روابط ارزیابی شده و با پاسخ جدی مواجه خواهد شد. روسیه باید مراقب سوءاستفاده غرب از اشتباهاتش باشد.»
علی‌اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل نیز، تاکید کرد: «روابط استراتژیک و دوستانه ایران و روسیه به آسانی به دست نیامده است و در این خصوص می‌بایست منافع دوجانبه‌ای و منطقه‌ای در نظر گرفته شود و در شرایطی که روسیه در شرایط پیچیده بین‌المللی قرار دارد، اتخاذ بعضی از موضع گیری‌های وزارت خارجه روسیه باعث تأسف است، هر چند که برخی فشار‌های سیاسی بر روسیه در شرایط پیچیده فعلی موجب می‌شود که برای به دست آوردن امتیازی کم ارزش و دست نایافتنی نیز به اعتبار خود لطمه وارد کند.».
اهمیت جزایر سه گانه، به عنوان یکی از مسائلی که به طور مستقیم با منافع ملی ارتباط دارد، باعث شد تعداد واکنش‌ها روز به روز افزایش پیدا کند. روز دوشنبه سوم دی ماه نیز، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: «در ارتباط با تمامیت ارضی کشورمان با هیچ طرفی تعارف نداریم.» کنعانی پیشتر نیز، در توییتر نسبت به این مسئله اعتراض کرده بود.
با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که اساسا ایران در تنظیم روابط دیپلماتیک با متحدان خود چگونه عمل می‌کند و نوع واکنش مقامات حوزه سیاست خارجی ایران، به روسیه باید چگونه تنظیم شود؟ جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در بریتانیا و مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
هیچ کشوری مثل ایران رفتار نمی‌کند
چرا در روابط سیاسی ایران توازن وجود ندارد؟جلال ساداتیان به فرارو گفت: «ماجرا این است که اگر ما در حوزه سیاست خارجی، به سمتی یک طرفه تمایل پیدا کنیم و ابراز علاقه بیش از حد نشان دهیم یا بالعکس، خصومت و دشمنی افراطی نشان دهیم، طبیعیست که قطعا مشکلاتی جدی ایجاد می‌شود. در حالی که اگر حد و اندازه روابط خود را با یک توازن و تعادل تنظیم کنیم، شرایط متفاوت است. ما باید تابع منافع خود تصمیم بگیریم. همانطور که همه کشورهای جهان نیز همین کار را انجام می‌دهند و تابع منافع خود هستند. هر کشوری برای خود منافع مشخصی تعریف کرده است. در خصوص کشور ما، منافع ملی، گاهی فراتر می‌رود و برخی موارد دیگر را نیز لحاظ می‌کنیم.»
وی افزود: «تفاوتی ندارد که طرف مقابل ما، چین و روسیه باشد یا ایالات متحده و اروپا، یا حتی قدرت‌های نوظهور اقتصادی و سیاسی. در مقابل هر یک از این کشورها اگر بتوانیم تعادل ایجاد کنیم، این تعادل می‌تواند تضمین کننده روابط ما باشد. اما متاسفانه در روابط بین الملل «با یک غوره سردی مان می‌کند و با یک مویز گرمی». هیچ کشوری مثل ما رفتار نمی‌کند. بین همسایه‌های ما نیز هیچ کشوری مثل ایران رفتار نمی‌کند. برای مثال عربستان، تا بن دندان آمریکایی است، اما می‌بینیم که در شرایط مقتضی چگونه به سمت چین و روسیه گردش می‌کند. درواقع سیاستمدار باید بداند مهمترین راه حل دیپلماتیک در روابط بین المللی این است که هر کشوری بداند چگونه از کارت‌های خود در روابط خارجی استفاده کند. اگر بتوانیم خود را با این نوع سیاست ورزی در عرصه بین الملل تطبیق دهیم، می‌توانیم منافع ملی کشور را تضمین و تامین کنیم.»
هر کشوری از زاویه منافع خود به مسائل نگاه می‌کند
دیپلمات پیشین ایران در بریتانیا گفت: «ما در بعد تقویت میدان و گرفتن تکنیک‌های نظامی و جنگ افزار‌هایی که نیاز داشتیم، تا حدودی از تجارب و امکانات روسیه استفاده کرده ایم و بخشی از قدرت حضور در میدان نظامی را در سایه ارتباطات با چین و روسیه به دست آورده ایم. در مقاطعی هم روسیه آراء خاصی را در مجامع بین المللی داده که ما از این آراء استفاده کرده ایم. همچنین در بحث مقابله با داعش، نیروی هوایی روسیه در کنار نیروی زمینی ایران همکاری کردند؛ بنابراین در مقاطعی، در جهت اهدافی که مورد نظرمان بوده، از روسیه کمک گرفته ایم. به خاطر همه این دلایل، ما نمی‌توانیم روسیه را به یکباره فراموش کنیم یا بگوییم که باید این کشور را از معادلات سیاسی خود حذف کنیم، اما باید از بها دادن بیش از حد به روسیه نیز اجتناب کنیم. درواقع بد نیست هر چند وقت یک بار یک بازبینی در روابطمان داشته باشیم و ببینیم که آیا همان تعریفی که ما از روابطمان با روسیه داریم، روسیه نیز نسبت به روابطش با ما دارد؟ آیا چین هم همان تعریف و ذهنیتی که ما نسبت به آنها داریم را نسبت به ما دارد؟ ایا همان سطح وفاداری و عرق که ما نسبت به متحدانمان داریم، آنها هم نسبت به ما دارند؟»
وی افزود: «این بسیار مهم است که متوجه باشیم هر کشوری، روابط خود را از زاویه منافع خود با ما تعریف می‌کند و از همان زاویه نیز با ما گفتگو می‌کنند. این در حالیست که ما به شکل یک طرفه و بدون در نظر گرفتن شرایط دیپلماتیک و استراتژیک با دیگر کشورها، روابطمان را شکل می‌دهیم. ما مدتی پیش درست مثل همین مشکلات را با چین نیز داشتیم و شکایت می‌کردیم که چرا چین موضعی نزدیک به کشورهای عربی گرفته و منافع ما را نادیده گرفته است. اکنون نیز، درباره روسیه، تاریخ تکرار شده است و از رفتار روسیه ابراز ناراحتی می‌کنیم؛ بنابراین شاید وقت آن رسیده که به جای بررسی رفتار دیگر کشورها، روی رفتار‌های خودمان متمرکز شویم. افراط و تفریط در هر بعد آن بد است و در روابط سیاسی از همه جا بدتر. هم اکنون نیز حوثی‌ها در دریای سرخ رفتار‌هایی انجام داده اند که حساسیت ایالات متحده را برانگیخته است. رفتار‌ها و موضع گیری‌های ما در قبال این شرایط بسیار مهم است و نباید به شیوه‌ای رفتار کنیم که حساسیت‌ها را افزایش دهد.»
مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه گفت: «رفتاری که روسیه در قبال ایران در پیش گرفته، مثل این است که ما در جریان جنگ اوکراین و روسیه می‌گفتیم حق با اوکراین است و روسیه نباید مدعی نفوذ در کریمه باشد. ما این‌ها را نگفتیم، اما می‌بینیم که روسیه در اجلاس اعراب علیه ما رفتار می‌کند. هر چند که پشت این رفتار‌ها برخی انگیزه‌های مادی و امنیتی است، اما به هر حال ایران نیز باید هوشمندانه‌تر عمل می‌کرد. اگرچه از نماینده مجلس تا روزنامه کیهان به این اتفاقات واکنش نشان دادند، اما واکنش‌های دولت و رئیس جمهور به این موضوع به اندازه کافی کوبنده و تند نبود. قرار نیست با روسیه درگیر شویم، اما باید بدون رودروایسی و بر اساس حفاظت از منافع ملی خود، از ابزار‌های دیپلماتیک استفاده کنیم. مسئله حفاظت از منافع ملی جای تعارف و شوخی ندارد. باز هم به بحث توازن دیپلماتیک برمی گردم و تاکید دارم که باید با در نظر گرفتن محاسن رابطه با روسیه واکنش مناسب را نشان می‌دادیم. از دید من موضع گیری وزارت خارجه و رئیس جمهور در قبال این وضعیت، ضعیف بود.»
#############
چرا روس‌ها فصل جدیدی از روابط بانکی را با ایران آغاز کردند؟ تحفه ۱۷ میلیون یورویی مسکو برای ایران – الهه ابراهیمی، دبیر گروه خبر هم‌میهن
در شرایطی که تراز تجارت غیرنفتی کشور به مرز منفی ۱۲ میلیارد دلار رسیده، خبر گشایش اعتبار به ارزش ۱۷ میلیون یورو در کشورِ دوست، روسیه، نمی‌تواند خبر مسرت‌بخشی باشد؛ آن‌هم در روزهایی که روسیه برای بار دوم تمامیت ارضی ایران را در جزایر سه‌گانه زیر سوال برده است. هرچند می‌تواند این همراهی در حوزه مالی آن هم بعد از دوسال و اندی آمد و شد تهران به مسکو بعد از این رفتار استراتژیک مسکو در اجلاس کشورهای عربی در مراکش، نوعی دلجویی سیاسی نیز باشد. دولت سیزدهم از زمان روی کار آمدن تاکنون در حوزه تعاملات تجاری و اقتصادی بین‌المللی موفقیت چندانی به ارزش دلاری یا یورویی نداشته است. حتی تراز تجارت امسال منفی شده است؛ هرچند وزیر اقتصاد در آمارسازی جدید این آمار منفی را وارونه جلوه داد و حتی مدعی تراز تجاری مثبت ۱۵ میلیارد دلار شد. حال در این شرایط بازگشایی ال‌سی یا ایجاد خط اعتباری برای واردات کالاهای اساسی، آن‌هم به مبالغ بسیار اندک چگونه و چقدر می‌تواند دستاورد محسوب شود؟ سوالی است که قطعاً دولتمردان کنونی و حامیان رسانه‌ای آن پاسخ‌های دندان‌شکنی برای آن از نوع فرار رو به جلو دارند. در این شرایط تنها خواسته ملت از دولت و مسئولان حفظ وضعیت موجود است؛ به‌عبارتی باید از آنها خواست نخست برای حفظ تعاملات تجاری و اقتصادی موجود تلاش کنند و به‌دنبال توسعه چندانی نباشند، هرچند آغوش باز بازارهای بین‌المللی بر روی ایران باز نیست. دوم و مهمتر اینکه از مسئولان بخواهیم مانع از هرگونه حیف و میل‌های ارزی، آن‌هم در شرایط سخت تحریمی شوند تا مشابه آنچه در فساد چای و فساد فرآورده‌های دامی رخ داده است، تکرار نشود. به‌عبارت ساده‌تر، اگر مدیران ارشد دولت سیزدهم به آنچه رئیس دولت سیزدهم بارها اشاره کرده بود، می‌پرداختند و گشت ارشاد مدیران را راه‌اندازی می‌کردند، امروز می‌توانستیم با فساد ارزی بیش از ۳ میلیارد دلاری چای دبش بسیاری از مشکلات کشور را حل‌وفصل کنیم.
اقتصاد ایران به دلیل حضور مدیران اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی آن در شرایط خاصی قرار گرفته است. خاص بودن این شرایط به‌خوبی قابل درک است. حتی آمارهای اعلامی دولت کنونی برای اثبات کاهش نرخ تورم، کاهش نرخ بیکاری، رشد تولید ناخالص ملی، رشد تولید، رشد شاخص بهره‌وری و…. هیچ‌کدام نمی‌تواند باعث آن شود که مردم به دولت اعتماد کنند که اقتصاد در حال بازگشت به ریل است. شاید در چندماه اخیر قیمت ارز تغییر چندانی نداشته است اما به‌زعم کارشناسان اقتصادی دولت سیزدهم در این حوزه نیز قدم در جای پای دولت‌های قبلی گذاشته است و فنر دلار را جمع کرده است اما اینکه جهش بعدی آن چه قیمتی باشد، پیش‌بینی می‌شود عددی در کانال بالاتری باشد که می‌تواند نرخ تورم را با شدت بیشتری به جای کاهشی شدن آن، افزایش دهد.
بالاخره آمدوشد به مسکو سکه شد
گویا سفر اخیر رئیس بانک مرکزی به روسیه این بار دستاورد داشته؛ به‌طوری‌که بعد از آن، روابط عمومی بانک مرکزی در خبری ادعا کرده است ضمن عملیاتی شدن بسترهای پولی و بانکی میان ایران و روسیه، فصل جدیدی از روابط بانکی دو کشور آغاز شده است. بر این اساس اولین ال‌سی شبکه بانکی ایران در خارج از کشور به ارزش ۱۷ میلیون یورو توسط بانک سپه در روسیه گشایش یافته، همچنین خط اعتباری به ارزش ۶ و نیم میلیارد روبل برای واردات کالاهای اساسی از روسیه برای ایران نیز ایجاد شده است. عبدالناصر همتی، رئیس پیشین بانک مرکزی در واکنش به این رخداد در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «اینکه مراودات اقتصادی و بانکی با همسایگان از جمله روسیه گسترش یابد، خوب است اما خوشحالی از موافقت یک بانک روسی برای اعطای اعتبار۶۶ میلیون دلاری، برای خرید کالاهای اساسی، درحضور رئیس بانک مرکزی ایران، همزمان با موضع ضدایرانی روسیه در مورد جزایر سه‌گانه، در شأن مسئولین کشور نیست.»
روز گذشته روابط عمومی بانک مرکزی خبری منتشر کرد مبنی بر اینکه زیرساخت‌ها و بسترهایی همچون اتصال سامانه‌های پیام‌رسان غیرسوئیفتی و برقراری روابط دوطرفه کارگزاری با پول‌های ملی میان بانک‌های تجاری دو کشور که قبلاً ایجاد شده بود مورد استفاده بانک‌ها و فعالان اقتصادی قرار گرفته است. در دیدار و مذاکرات رئیس‌کل بانک مرکزی ایران با رئیس‌کل بانک مرکزی روسیه، علاوه بر نهایی‌سازی توافق به‌کارگیری پول‌های ملی در مبادلات تجاری دو کشور به‌جای دلار، فرزین، رئیس کل بانک مرکزی پیشنهادهایی در زمینه بهره‌برداری از ظرفیت‌های گروه بریکس و نهادسازی‌های پولی و بانکی در این حوزه طی دوره ریاست روسیه بر این گروه در سال آتی میلادی مطرح کرد که مورد توجه رئیس کل بانک مرکزی روسیه قرار گرفت. براساس این گزارش، با توجه به نهایی‌شدن کلیه اقدامات توافق‌شده قبلی میان بانک‌های مرکزی ایران و روسیه، قرار شد مفاد آن به‌صورت فنی و تخصصی، محور همکاری‌های آینده بانک‌های مرکزی دو کشور قرار گیرد. همچنین براساس این خبر در جریان سفر رئیس کل بانک مرکزی کشورمان به مسکو و به‌دنبال رایزنی‌ها و عملیاتی‌سازی بسترهای پولی و بانکی، اولین ال‌سی شبکه بانکی ایران در خارج از کشور توسط بانک سپه در روسیه گشایش یافت. ارزش این LC که مورد استفاده قرار گرفته، برای شروع مبلغ ۱۷ میلیون یورو است و با شرط پرداخت مدت‌دار جهت واردات استفاده می‌شود. همچنین با حضور فرزین رئیس کل بانک مرکزی کشورمان، جلسه‌ای میان مدیران بانکی اسبر بانک روسیه و بانک ملی ایران برگزار شد که براساس آن خط اعتباری به ارزش ۶ و نیم میلیارد روبل برای واردات کالاهای اساسی از روسیه برای ایران ایجاد گردید. فرزین با تاکید بر سرمایه‌گذاری مشترک در پروژه‌های ایران و روسیه، گسترش ظرفیت‌های اقتصادی طرفین را خواستار شد.
سهم ایران از بازار روسیه چه میزان است؟
به‌رغم اینکه ایران در حوزه سیاست خارجی به‌خصوص بعد از حمله روسیه به اوکراین هزینه‌های بین‌المللی زیادی را متحمل شده است اما روسیه درعمل اثبات کرده است که ایران را شریک تجاری و سیاسی خود نمی‌داند. مصداق عینی آن نیز در همراهی مسکو با کشورهای اعراب درمورد جزایر سه‌گانه ایران است. البته خبرگزاری تاس به نقل از وزارت خارجه روسیه بعد از همراهی مجدد روسیه با کشورهای عربی درباره تمامیت ارضی ایران در خبری اعلام کرده است که وزرای خارجه دو کشور (ایران و روس) حسین امیرعبداللهیان و سرگئی لاوروف درباره علاقه تهران و مسکو به افزایش روابط تجاری و اقتصادی گفت‌وگو کرد‌ه‌اند. با این حال آمار و ارقام‌‌ها بیانگر حقیقت هستند. پیش از این نیز خبرگزاری مهر در گزارشی این موضوع را اثبات کرده است. براساس این گزارش «در میان کشورهای منطقه، کشور ترکیه، توانسته تعامل گسترده‌ای با اقتصاد روسیه برقرار کند اما ایران با وجود اینکه با کشور روسیه دارای مرز مشترک دریایی است، عملاً در فهرست شرکای اقتصادی جدی روسیه قرار ندارد. به عبارت دیگر، هنوز روابط اقتصادی ایران و روسیه به سطحی که بتوان آن را اثرگذار دانست، نرسیده است. نکته قابل تأمل آنکه در بیین کشورهای همسایه روسیه شامل ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس، کمترین سهم صادراتی در اختیار ایران است. این مسئله نشان می‌دهد، افزایش تحریم‌های اقتصادی، ناکارآمدی سازوکارهای تجاری و پیشی گرفتن رقبا در تأمین نیازهای وارداتی روسیه، سبب شده تا ایران، جایگاه خود را در میان شرکای اقتصادی منطقه‌ای روسیه از دست بدهد.» براساس آمارهای موجود پس از آغاز تحریم‌های غرب علیه روسیه، حجم تجارت ایران و روسیه اندکی افزایش یافت؛ به‌طوری‌که مجموع کل مبادلات تجاری ایران و روسیه در سال ۲۰۲۲ معادل ۱/۵میلیارد دلار بوده است. واردات ایران از روسیه ۸/۳ میلیارد دلار بوده و میزان صادرات ایران به روسیه ۳/۱میلیارد دلار بوده است. از نظر تجاری میزان تعرفه اعمال‌شده بر کالاهای وارداتی به روسیه، بین پنج تا پنجاه درصد در نوسان است. ولی میانگین تعرفه ورود کالاها به این کشور در حدود ۹۲/۱۴درصد است. اما بیلان تجارت ایران و روسیه در ۸ ماه سال جاری نشان می‌دهد، تراز تجاری ۵۲۳ میلیون دلار به نفع روس‌ها شده است. براساس داده‌های اعلام‌شده تجارت ایران و روسیه در ۸ ماهه امسال به بیش از ۷/۱میلیارد دلار رسید و با این شرایط رشد ۱۸ درصدی داشته است. ارزیابی مناسبات تجاری ایران و روسیه نشان می‌دهد که روس‌ها همواره در جمع واردکنندگان کالا به ایران قرار داشته‌اند، این درحالی است که ایران سهم چشمگیری در بازار این کشور ندارد؛ بازاری که مشتاق کالاهایی همچون مصالح ساختمانی، محصولات دریایی، لبنیات، پوست، خرما، خشکبار، چرم و… از ایران است. همچنین براساس داده‌های اعلام‌شده از سوی گمرک میزان صادرات ایران به روسیه در ۸ ماهه سال ۱۴۰۲ برابر با ۶۱۶ میلیون و ۳۲۶ هزار دلار بوده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۲ درصد افزایش داشته است و به لحاظ وزنی هم کالاهای صادرشده به روسیه در این مدت به یک میلیون و ۴۹۵ هزار تن رسید که رشد ۶۶ درصدی را نشان می‌دهد. ارزیابی‌ها همچنین نشان می‌دهد میزان واردات کالا از روسیه به‌عنوان کشور طرف معامله با ایران در ۸ ماهه سال جاری ۲ میلیون و ۲۵۴ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۴۰ میلیون و ۷۸ هزار دلار بوده است که به لحاظ وزنی ۳۱ درصد و از حیث ارزش ۱۲ درصد افزایش داشته است.
روسیه دیگر جایگاه اقتصادی ندارد
داود سوری، اقتصاددان، با اشاره به اینکه این دولت نسبت به هر اتفاق اقتصادی ذوق دارد، به هم‌میهن گفت: «به هرحال بازگشایی ال‌سی در روسیه پنجره‌ای است که روز گذشته باز شده است درحالی‌که پیش از این باز نبود و باید ببینیم براساس این خط اعتباری، چه اقلامی می‌توانیم از روسیه خریداری کنیم. به هر حال روسیه خود تحریم است و ایران تحت تحریم‌های بزرگ‌تری قرار دارد بنابراین تفاوتی نمی‌کند این امکان گشایش ال‌سی را در روسیه داشته باشیم یا در کشورهای دیگر. اما این اقدام نسبت به دیروز یک پیشرفت است و قابلیت انجام یک کار بیشتر را برای ایران فراهم کرده است.»
سوری در پاسخ به این سوال که با توجه به مواضع اخیر روسیه در خصوص جزایر سه‌گانه ایران، آیا شاهد یک سیاسی‌کاری از روس‌ها هستیم؟ گفت: «این امکان وجود دارد. مقدمات این کار از مدتی قبل فراهم شده، مذاکرات صورت گرفته و حالا اجازه گشایش ال‌سی را داده‌اند. ولی در یک چنین موقعیتی به قول آن‌هایی که به مذاکره‌کنندگان هسته‌ای کنایه می‌زدند که «دُرّ غلطان دادید و آب‌نبات چوبی گرفتید»، حالا هم دُرّ غلطان دادیم و آب‌نبات چوبی گرفتیم. بنابراین بعید نیست که این همکاری اقتصادی با رویکرد سیاسی باشد و این محتمل است. این اقتصاددان درباره تغییر رویکرد و مواضع ایران به شرق و کشورهای همسایه در همکاری‌های اقتصادی نیز معتقد است: باید کل تفکرات به‌خصوص در بُعد اقتصادی و سیاسی را تغییر دهیم. لازم است جایگاه کنونی ایران و اقتصاد آن از نو شناسایی شود. زمانی تفکر نه شرقی و نه غربی، یعنی قبل از فروپاشی شوروی، مطرح بود اما امروز شرق و غرب معنایی ندارد و حتی شرق به دنبال آن است که با غرب ارتباط خود را گسترش دهد. امروز دیگر روسیه شرق نیست و حتی از منظر اقتصادی نیز جایگاهی ندارد. تنها جایگاه روسیه در حوزه نظامی است. سوری با بیان اینکه امروز شرق کشور، چین و کشورهای آسیای شرقی است، تاکید کرد: «در تعبیر شرق امروز اگر منظور کشور چین باشد باید به این نکته مهم توجه کنیم که چین سعی دارد با غرب و مهمتر از آن، آمریکا همکاری کند و در تضاد با غرب نیست. کشورهایی همانند ویتنام و آسیای جنوب شرقی به‌خوبی می‌دانند که باید با غرب در ارتباط باشند. امروز روسیه دیگر قطب اقتصادی نیست و باید دولتمردان ما این مهم را بدانند.» او با اشاره به اینکه کشور چین نهایت استفاده را از تحریم‌های ایران می‌برد، گفت: چین هیچ مشکلی با تحریم‌های ایران ندارد و تنها خریدار انحصاری و جدی نفت ایران است که با تخفیف بالا نفت ایران را خریداری می‌کند. ایران ناچار است از چین خرید کالا داشته باشد و همکاری‌های ایران و چین به مرحله‌ای رسیده است که دیگر کالا به ازای فروش نفت نداریم بلکه قرار است استادیوم ایرانی و اسلامی توسط چینی‌ها به ازای فروش نفت ساخته شود. بنابراین منابع ایران به‌خوبی در دستان چین است که سرتاسر سود است.»