اشتباه در تعامل با دنیا می‌تواند فشار در وضعیت تحریم‌ها را سخت کند مقابله‌به‌مثل ایران با اتحادیه اروپا، بهانه برای این کشورها می‌شود تا به جبهه اعمال فشار بر ایران بپیوندند برجام یک توافق چندجانبه بین‌المللی است که دستاورد بزرگی برای جامعه بشری به حساب می‌آید
اشاره: سردار سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان به دنبال تداوم عدم پایبندی اروپا به تعهداتش در برجام گفته بود: «در صورت تداوم تحریم‌ها، جلوی ورود مواد مخدر به اروپا را نمی‌گیریم». آمارها نشان می‌دهد در چهار دهه گذشته بیش از ۴۰۰۰ شهید و ۱۲۰۰۰ هزار مجروح تلفات جانی مبارزه ایران با ترانزیت مواد مخدر از مرزهای شرقی و جنوب شرقی کشور به سمت اروپا بوده است. از منظر مالی نیز گفته می‌شود روزانه نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه مبارزه با قاچاق مواد مخدری است که از سمت افغانستان و پاکستان به ایران و سپس به اروپا می‌رود. همچنین دیواری بتنی به طول ۶۰۰ کیلومتر در استان سیستان و بلوچستان برای مقابله با ترانزیت مواد مخدر ساخته شده که همگی این موارد نشان می‌دهد ایران در مبارزه با ترانزیت مواد مخدر هزینه‌های زیادی را چه مالی و چه جانی متقبل می‌شود. حال باید دید در صورت توقف مبارزه ایران، اروپا متحمل چه هزینه‌هایی خواهد شد؟ در همین راستا گفت‌وگویی با دکتر داود هرمیداس باوند، تحلیلگر روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
مسئولان اخیراً اروپا را تهدید کرده‌اند که در صورت تداوم روند عدم پایبندی به برجام، ایران همکاری با اتحادیه اروپا در زمینه مبارزه با ترانزیت مواد مخدر و مهاجران را متوقف خواهد کرد. تحلیل شما در این ارتباط چیست؟
روابط بین‌الملل میان کشورها جنبه‌های مختلفی دارد. برخی از این جنبه‌ها به مسئله رفاه جوامع مربوط می‌شود. باید توجه داشت همانطور که ایران با همکاری‌های چندجانبه با اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی در موضوعاتی مانند مهاجران و مواد مخدر تلفات انسانی و هزینه‌های مالی را به جان می‌خرد، در مقابل اروپا نیز باید در رابطه با رفاه مردم ایران به تعهدات خود عمل کند. برجام یک توافق چندجانبه بین‌المللی بود که دستاورد بزرگی برای جامعه بشری به حساب می‌آید. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها به پایبندی ایران به تعهداتش در توافق هسته‌ای تأکید کرده و زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، اروپایی‌ها متعهد شدند یک‌سوم نفت ایران را خریداری کرده و به شرکت‌های کوچک اروپایی در رابطه با همکاری اقتصادی با ایران توصیه کنند. آن‌ها متعهد شده بودند که نهادی مالی و اقتصادی برای تعامل با ایران ایجاد کنند، اما به تدریج با اما و اگرهای گوناگون از تعهداتشان سر باز زدند. اروپا از تعهدات خود خارج شده است. در چنین شرایطی به طور طبیعی نخستین اقدام ایران باید واکنش متقابل باشد، اما من نمی‌خواهم بگویم این حرکت به نفع ایران خواهد بود. ایران در حال حاضر دلایل لازم برای مقابله‌به‌مثل با اروپا را در اختیار دارد، اما اینکه این مقابله‌به‌مثل می‌تواند منافع ایران را تأمین کند یا خیر، بحث دیگری است. از نظر من قطع همکاری ایران با اتحادیه اروپا در زمینه ترانزیت مواد مخدر و مهاجران چندان برای اروپا اثرات مخرب به همراه نخواهد داشت، اما می‌تواند واکنشی مقطعی به رفتارهای اروپا باشد.
به نظر شما مقابله‌به‌مثل ایران با اتحادیه اروپا تا چه اندازه منطقی است؟
باید توجه داشت که در موضوع قطع همکاری ایران با اتحادیه اروپا در زمینه ترانزیت مواد مخدر، اتهاماتی از سوی طرف مقابل علیه ایران مطرح است که همین موضوع می‌تواند اهمیت تعلیق این همکاری از سوی ایران را برای اتحادیه اروپا کم‌ارزش کند. صحت‌وسقم این اتهامات مشخص نیست. از طرفی مواضع آمریکا در قبال اروپا و خط مشی ترامپ چندان هم کشورهای اروپایی را با چالش مواجه نکرده است. همین مسئله موجب می‌شود که مقابله‌به‌مثل ایران با اتحادیه اروپا، بهانه برای این کشورها می‌شود تا آنچه پیش از این آمریکا از آن‌ها درخواست کرده را عملیاتی و به جبهه اعمال فشار بر ایران وارد شوند.
کشورهای محوری در اروپا کدام‌اند؟ ایران باید با کدام کشورها تعامل کند؟
مهم‌ترین تصمیم‌گیرندگان در اروپا سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان هستند. هرچند در برخی کشورهای اروپای شرقی گروه‌های دست راستی بر سر کارند، اما آنچه برای ایران مهم است، موضع‌گیری همان سه کشور اروپایی و البته ایتالیاست. متأسفانه این کشورها به تعهداتشان در قبال ایران عمل نکرده‌اند. آنچه اروپا نباید فراموش کند، این است که مسئله تعامل با ایران، صرفاً یک رابطه دو طرفه نیست، بلکه در این میان قدرت‌هایی مانند روسیه، چین و آمریکا هم حضور دارند و خط مشی اروپا باید نشان دهد که قطبی مستقل است. مواضع اتحادیه اروپا باید ثابت کند مستقل از رفتارها و سیاست‌های آمریکا و روسیه اتخاذ می‌شوند. ازجمله مواردی که می‌تواند این استقلال را نشان دهد، موضوع ایران است. اروپا پیش از این برجام را بهترین توافق ممکن و یک ضرورت برای جامعه بین‌المللی معرفی کرده بود. از همین رو مصالح اروپا و شرایط جهانی اقتضا می‌کند ارتباط این اتحادیه با ایران در محدوده اقتصادی و مالی مثبت باشد. این در حالی است که اعمال فشار بر ایران از سوی اروپا، همان خط مشی است که ترامپ اتخاذ کرده و اروپا با این اقدام در مسیر ایالات‌متحده قرار خواهد گرفت که ناقض استقلال این اتحادیه است.
به نظر شما در صورت نزدیک شدن اروپا به آمریکا، آیا ایران باید به همکاری‌های سیاسی-اقتصادی با این اتحادیه ادامه دهد یا خیر؟
ایران باید ارزیابی کند که در چه زمینه‌هایی امکان مقابله‌به‌مثل با اروپا وجود دارد و این مقابله‌به‌مثل تا چه اندازه می‌تواند مؤثر باشد. اگر قرار باشد در قبال اعمال فشار احتمالی اروپا علیه ایران، مقامات کشورمان به واکنش‌های احساسی روی آورند، جز آنکه منافع ملی‌مان به خطر افتد، حاصل دیگری به دست نخواهد آمد. بهتر این است که ایران در موضوع تعلیق همکاری‌ها با اتحادیه اروپا در زمینه ترانزیت مواد مخدر و مهاجران با تأمل بیشتری فکر کند؛ چراکه در شرایط فعلی هرگونه اشتباه در تعامل با دنیا می‌تواند فشار بر کشور را در وضعیت تحریم‌ها سخت کند.
روزنامه ستاره صبح
کد خبر: ۴۷۶۷۳ | تاریخ : ۱۳۹۸/۴/۲۲ – شماره: ۱۱۲۶