مقدمه :
* دکتر محمد مصدق(۱۲۵۸-۱۳۴۵) پس از تحصیلات مقدماتی در تبریز به تهران آمد و به مستوفی گری خراسان گمارده شد و با وجود سن کم در کار خود مسلط بود .
*وی در اولین انتخابات مجلس در دوره مشروطیت انتخاب شد ولی اعتبارنامه او به دلیل نداشتن ۳۰ سال سن تایئد نشد
*در سال ۱۲۸۷ برای ادامه تحصیل به فرانسه و بعد ان به سوئیس رفت و به اخذ درجه «دکترای حقوق » از دانشگاه «نوشاتل » نائل و با آغاز جنگ جهانی اول به کشور باز گشت وبه خدمت در وزارت مالیه گمارده شد.
*در حکومت صمصام السلطنه به علت اختلاف با وزیر وقت مالیه از معاونت وزارت مالیه استعفا داد و هنگام تشکیل کابینه دوم وثوق الدوله عازم اروپا شد .
* پس از کودتای سید ضیاء و رضاخان، دولت کودتا را به رسمیت نشناخت و پس از استعفا از فارس عازم تهران شد ولی به دعوت سران بختیاری مجدد به فارس برگشت و کارنامه درخشانی از مدیریت خود نشان داد .
*دکتر مصدق در دوره پنجم و ششم مجلس شورای ملی به وکالت مردم تهران انتخاب شد و در اواخر سلطنت رضاشاه به زندان افتاد ولی پس از چند ماه آزاد و تحت نظر« در ملک خود در احمد آباد» مجبور به سکوت شد.
*در سال ۱۳۲۰ پس از اشغال ایران بوسیله نیروهای شوروی و بریتانیا بتهران برگشت و پس از شهریور ۲۰ و سقوط رضاشاه در انتخابات دوره ۱۴ مجلس بار دیگر در مقام وکیل اول تهران به نمایندگی انتخاب شد .*در این مجلس برای مقابله با فشار شوروی برای گرفتن امتیاز نفت شمال طرحی قانونی را به تصویب رساند که دولت از مذاکره در مورد امتیاز نفت تا زمانی که نیروهای خارجی در ایران هستند منع میشد…..
*در انتخابات بعدی، مصدق و چند تن از بنیانگذاران جبهه ملی به مجلس شورای ملی راه یافتند و طرح پیشنهاد ملی شدن صنایع نفت را پیشنهاد و در ۲۵ اسفند ماه ۱۳۲۹(۷۲سال پیش ) به تصویب مجلس رساندند.
*در پی استعفای حسین علاء از نخست وزیری، جمال امامی نماینده مجلس، پیشنهاد کرد مصدق خود نخست وزیری را بپذیرد
* مصدق به شرط تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت و آزادی در اجرای آن – نخست وزیری را پذیرفت.
*این پیشنهاد با کسب ۷۹ رأی موافق در برابر ۱۲ رأی مخالف تصویب شد وهمان روز مجلس به قانون ملی کردن شرکت نفت رأی مثبت داد.
*از همان آغاز نخست وزیری شادروان مصدق دسیسهها و تحریکات انگلستان علیه مصدق شدت گرفت و……
**اما بعد :در رابطه با اندیشه ها وبرنامه ها ی این شخصیت ملی بطور فهرست وار باید گفت :
*اعتقاد به دموکراسی و حقوق ملت به ترتیبی که در انقلاب مشروطیت تدوین گردید نمیتواند از مجموعه ی مکتب او تفکیک شود .
*در واقع نهضت ملی از نظر تاریخی دنباله ی نهضت مشروطیت محسوب میشود .
* تآیید مبارزات این چهره ملی بدون توجه یا قبول این بعد از اعتقادات و منش او قضاوتی نادرست نسبت به تاریخ مبارزات نهضت ملی ایران است.
** «مقایسه ای پرسش گونه » که تا حدودی میتواند ویژگی های چهره ماندگار وطنمان را ،در رابطه با نیاز نسل جوان «گرفتار سیستمی که همه چیز را وارونه جلوه میدهد » هر چند مختصر لازم بنظر میرسد :
* آیا مصدق بدون در آمد نفت با فروش اوراق قرضه ، کشور را در دوران سخت آن روزگار و با تدبیر اداره ننمود ؟
*آیا کوچکترین سوء استفاده «از قدرت و امکانات » در دوران نخست وزیری این رهبر آزاده و بنیان گذار «جنبش عدم تعهد » وجود داشت؟
*آیا برگزاری یا مراجعه علنی به آراء عمومی ، انتخابات و مطبوعاتی آزاد تر از دوران زمامداری وی سراغ دارید؟
*آیا کابینه ای متخصص و تحصیل کرده ،وطن خواه ، نیک پندار ، منزه و پاکیزه دست تر از دولت ملی اودر تاریخ معاصر وطنمان وجود داشته ؟
** برای مصدق استقلال و آزادی دو روی یک سکه و معتقد بود هیچ ملتی بدون برخورداری از آزادی قادر به حفظ استقلال کشورش نخواهد بود و در نبودِ استقلال و نا وابستگی آزادی در کشور تحقق نمییابد.
* آزادی انتخابات را برای رسیدن به حاکمیت ملی عنوان می کرد و ملی کردن صنعت نفت را برای کوتاه کردن دست وابستگان داخلی استعمارگران عملی ساخت.
*بررسی تاریخ سیاسی صد ساله اخیر کشورمان نشان میدهد : بدون اغراق اثر گذار ترین چهره در زمینه آشنا ساختن مردم به حقوق خود شادروان مصدق میباشد که با حضور فعال توده مردم و تکیه بر نظر آنان از پایه گذاران دمکراسی در منطقه بشمار میرود.
**این چهره ماندگار برنامه ها ی مناسب برای آینده این مرز و بوم را که کماکان در پی آن مانده ایم درآ نزمان بصراحت مطرح ساخت:
*استقرار حکومت بر مبنای قانون اساسی که دولت خود را ملزم به رعایت ان میدانست و میراث مشروطیت ایران شناخته میشد .
*برنامه ریزی در چارچوب ضوابط مدون علمی در دسترس .
* مبارزه برای ایجاد موازنه منفی در روابط بین المللی که در انزمان نتیجه مطلوب را همراه میداشت
*حرکت در جهت رشد ، توسعه صنعتی و اقتصادی برای فراهم سازی بستر مناسب سر مایه گذاری ملی که توانمند شدن را همراه و طبقات اجتماعی را به همکاری ، پویائی ، خلاقیت و احساس مسئولیت تشویق میکند .
*بیمه های اجتماعی یعنی تامین امنیت شغلی برای نیروی کار ، توسعه عدالت اجتماعی ومبارزه با فقر و تفاوت شدید طبقاتی
* تشویق به حضور سیاسی و اجتماعی تشکل های مردمی ومشارکت واقعی و جدی مردم در اداره امورکشورشان وآزادی مطبوعات و رسانه ها باتعریف آنزمان و….آنچه که هنوز با گذشت ۷ دهه در اول وصف آن مده ایم
**از همه مهمترمصدق تلاش برای ملی کردن صنعت نفت را در مسیر نجات منابع کشور و در تعقیب ان استقلال واقعی را با جلوگیری از غارت منابع ملی بوسیله بیگانگان، اساس مبارزات قانونمند خود قرار داد .
* این بزرگ مرد – نهادینه کردن نظام پارلمانی از طریق حرکت گام به گام در مواجهه با استبداد سیاسی با برگزاری انتخاباتی سالم و بدون دخالت در بار و دول خارجی – گزینش و پیشنهاد بهترین ها برای داوطلبی مجلس شورای ملی، برنامه ریزی در مسیر توسعه و رشد اقتصادی کشور ، رویکرد فعال در عرصه سیاست گذاری اجتماعی و…. را مهمترین برنامه های دوران زمامداری خود میدانست و باور داشت :
* در کشورهای دموکراسی و مشروطه هیچ قانونی بالاتر از اراده ملت نیست.
* قانون برای مملکت است، نه مملکت برای قانون ،نجات وطن عالیترین و بزرگترین قانون است
* قانون اساسی، الهی نیست که قابل تغییر نباشد،کار بشر است ومیشود آن را تغییر داد .
* ما حرف حق را میزنیم. اگر صدای ما یک روز برای این «گوشنواز» و برای آن «گوشخراش »است و روز دیگر بالعکس ، نباید خاموش شویم.
* پس از ۵۰ سال مطالعه و تجربه به این نتیجه رسیدم که جز با تأمین آزادی و استقلال کامل ممکن نیست ملت ایران بر مشکلات پیروز شود، برای نیل به این منظور تا آنجا که توانستم کوشیدم.
* مصدق در اوج فشار اقتصادی حاضر به مصالحه نشد و هنگامی که سخن از قراردادهای یکطرفه بمیان آمد صریحا موضعگیری کرد و گفت:
* با وجود تمام مشکلات اقتصادی و مالی، ملت حاضر بقبول شرایط ناروا که به استقلال سیاسی یا اقتصادی یا حیثیت و شرافت ملت لطمه وارد سازد تن در نخواهد داد .
* یک اصل ثابت و تغییرناپذیر برای حکومتی که به افکار عمومی تکیه دارد، اینستکه هر وقت با مشکلی روبرو میشود به منبع قدرت و سرچشمه لایزال نیروی ملت متوجه میگردد، ملت ما اکنون زبا نزد شهامت و مردانگی شده و از او بهعنوان مشعل دار مبارزات ملی یاد میکنند.
*این بزرگمرد با اتکاء به افکار عمومی و بدون آنکه هیچ قدرت سازمانی در پشت سر او باشد با استفاده از شرایط سیاسی بینالمللی که بر اثر تضادهای ابرقدرتها و کشورهای بزرگ به وجود آمده بود، در برابر حیرت و تعجب ناظران سیاسی آگاه، مقام نخستوزیری را پذیرفت و به مقابله با یکی از قدرتمندترین کشورهای صنعتی جهان رفت. …
** شادروان شخصیتی فرهیخته، حقوقدان، روشنفکر ،تحصیلکرده با سوابقی ارزنده و موثر برای خدمت در قامت نخست وزیر – چون بعنوان فردی آگاه ،میهن و مردم دوستی واقعی – به دنبال استقلال ایران و گرفتن حق ملت بود ، توسط سازمان سیا با همکاری دولت انگلیس همراه با حضور فیزیکی و عدم درک درست گروهی مزدور «بدور مانده از معنای ازادی ها و رعایت حقوق مردمان » با کودتایی شرم آور ،سرنگون شد
* مصدق در دادگاه نظامی گفت: حیات، مال و موجودیت من و امثال من در برابر حیات ، استقلال ، عظمت و سرافرازی نسلهای متوالی این مملکت کوچکترین ارزشی ندارد.
* از آنچه برایم پیش آمده هیچ تأسفی ندارم ، وظیفه تاریخی خود را تا سرحد امکان انجام دادهام. عمر چند صباحی دیگر به پایان میرسد، آنچه میماند سرافرازی است.
* به ملت ایران و بهخصوص افراد جوان که چشم و چراغ مملکت و مایه امید کشورند، میگویم از راهی که برای طرد نفوذ بیگانگان پیش گرفتهاند منحرف نشوند، از مشکلاتی که در پیش دارند هیچ وقت نهراسند و از راه حق و حقیقت باز نمانند.
* چه زنده باشم و چه نباشم امیدوارم و بلکه یقین دارم این آتش خاموش نخواهد شد.
* اگر قرار باشد در خانه خود آزادی عمل نداشته باشیم و بیگانگان بر ما مسلط باشند مرگ بر چنین زندگیای ترجیح دارد.
* هیچ مبارزهای هر چند کوچک و ناچیز باشد بآسانی بنتیجه نمیرسد، تا رنج نبریم گنج میسر نمیشود، در این راه نیز سعی ناکرده بهجایی نتوان رسید.
تنها مطالب و مقالاتی که با نام جبهه ملی ايران - اروپا درج ميشود، نظرات گردانندگان سايت ميباشد
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است