برخی علاقهمندان ترامپ در ایران، حرکت روزانه رئیسجمهور ایالات متحده به سمت درگیریهای داخلی بیشتر با رقبا و حتی برخی جمهوریخواهان را چندان جدی ندانسته و با بیان برخی آمارهای اقتصادی دوران وی، ترامپ را از هماکنون پیروز انتخابات ۲۰۲۰ قلمداد میکنند؛ اما نکته اینجاست که او حتی در شهریور، استیضاحش را در راستای سقوط منافع اقتصادی آمریکا و بهبنبسترسیدن پروژههای خود ارزیابی کرد و حالا بعد از اکثریتیافتن دموکراتها در کنگره، بیش از گذشته با این احتمال زندگی میکند. موضوع دخالت روسیه در انتخابات آمریکا، همچنان یکی از سوژههایی است که میتوان با آن رئیسجمهور ایالات متحده را به چالش کشید. توضیحات وکیل ترامپ درباره پرونده روابط نامشروع او نیز هرازگاهی بازگشایی میشود و از این حیث، رئیسجمهوری منحصربهفرد برای ایالات متحده است. بااینحال، ترامپ به شکلی مداوم مدعی است رشد اقتصادی آمریکا را بهدرستی پیش برده و تا جایی پیش رفته که هزینه دیوار مکزیک را بر عهده این کشور گذاشته و بحث تجارت زغالسنگ را که روزی به ورطه فراموشی سپرده شده بود، در دستور کار قرار داده است. او درباره هزینههای ناتو، قرارداد با عربستان، خروج از برجام و سایر توافقنامههای بینالمللی نیز همین اعتقاد را دارد و مدعی است اقتصاد آمریکا با او شکوفا شده است. نکتهای که مدنظر رئیسجمهور کمتجربه ایالات متحده قرار ندارد، این است که او اکنون در مباحث سیاسی، اخلاقی و همگراییهای جهانی دچار چالش شده است. درعینحال او نمیتواند شرایط اقتصادی فعلی را به نام خود ثبت کند. در ساختار نظامهای سرمایهداری آزاد، دورانها و مؤلفههای متعددی وجود دارد. در دوران ریاستجمهوری اوباما، کمکهایی به کمپانیهای بزرگ آمریکا شد تا بتوانند کار خود را ادامه دهند و این روند تا امروز ادامه دارد؛ اما خروجی و میوه این کمکها در زمان ترامپ در حال چیدهشدن است و آمریکاییها این را خواهند فهمید. صرفنظر از این، خود موضوع فساد برای زمینگیرکردن ترامپ کافی به نظر میرسد. در گذشته، موارد مشابه فساد مسئولان در آمریکا تبعاتی جدی برای آنها داشته است. معاون نیکسون در زمان مسئولیت قبلی خود یعنی فرمانداری مریلند، در پروندهای اعمال نفوذ کرده بود و وقتی ماجرا فاش شد، او در نهایت راهی جز کنارهگیری از معاونت رئیسجمهوری نیافت. نیکسون در ماجرای واترگیت تأکید کرد چیزی از این موضوع نمیداند؛ اما بعدها با چشمان گریان از مسئولیت خداحافظی کرد. شرمن آدامز، مشاور آیزنهاور، زمانی به دلیل دریافت پالتوی کشمیر بهعنوان هدیه، کنارهگیری کرد. اگر روند افشاگریها درباره ترامپ ادامه یابد و ارتباط او با روسیه در انتخابات ثابت شود، بدون تردید استیضاح ترامپ کلید خواهد خورد. بیل کلینتون پس از فاششدن رابطه نامتعارف با منشی دفتر خود، مونیکا لوینسکی، استیضاح شد و چهار رأی جمهوریخواهان باعث شد او نجات پیدا کند. البته رئیسجمهور فعلی آمریکا نیز ابزارهای خود را دارد. او مخالفان خود در مورد پرونده دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ را بهتدریج کنار گذاشته و تصور میکند میتواند موضوع را مشمول مرور زمان کند.
مخالفت سشنز، دادستان سابق آمریکا، با ترامپ درباره محورهای این پرونده، به جایی رسید که نتوانست خواستههای ترامپ را برآورده کند و از این سمت عزل شد. بااینحال نانسی پلوسی، همان زمان که هنوز انتخابات میاندورهای کنگره برگزار نشده بود، اعلام کرد اقدام ترامپ در مجبورکردن جف سشنز به استعفا، تلاشی رسواشده در راستای پایاندادن به تحقیقات کمیسیون ویژه بررسی دخالت روسیه در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۱۶ است. برنی سندرز، سناتور ایالت ورمونت و نامزد احتمالی برای انتخابات ۲۰۲۰، نیز هرگونه اقدام برای ایجاد مانع در روند تحقیقات بازرس ویژه این پرونده را قابل پیگرد دانست. چاک شومر، رئیس نمایندگان دموکرات در سنای آمریکا، نیز این استعفا را مشکوک دانست و گفت هرکسی برای جانشینی دادستان کل مستعفی آمریکا معرفی شود، نباید در تحقیقات دخالت روسیه در انتخابات این کشور دخالت کند. اینها یعنی دموکراتها قصد ندارند این سوژه را بهراحتی از دست بدهند. اکنون پیروزی دموکراتها در انتخابات میاندورهای و ورود حداکثری آنها به کنگره، ترامپ را در فشار عصبی بیشتری قرار داده که دعوای او با دو نماینده ارشد دموکرات کنگره بر سر تعطیلی دولت، یکی از نشانههای آن است. دموکراتها بهشدت از مواضع ترامپ ناراضی هستند. ضدیت ترامپ با کانادا، اقدامات علیه پناهجویان و کشورهای مسلمان در کنار نگاه منفی زنان آمریکایی به او، بخشی از شانس جمهوریخواهان را از بین برده است که نشانه آن در پیروزی دموکراتها در انتخابات کنگره خود را نشان داد. بااینحال نباید فراموش کرد منافع ملی و کلان ایالات متحده بهگونهای دنبال میشود که تنشهای دو حزب به بالاترین حد خود نمیرسد و مدیریت میشود.
سرمقاله روزنامه شرق – شماره ۳۳۱۷ – یکشنبه ۲۵ آذر ۱۳۹۷