ترامپ وعده خود را مبنی بر خروج از برجام، اجرایی کرد. در حال حاضر نیز تحریمهای یکجانبه نفتی را علیه ایران اعمال کرده و در عین حال از مذاکره با جمهوری اسلامی سخن میگوید. ایران نیز شروط پیش از مذاکره را قبول ندارد و حاضر نیست پای میز مذاکره برود. داوود هرمیداسباوند دیپلمات اسبق وزارت خارجه ضمن گفتوگو با “مردمسالاری آنلاین” معتقد است اگر ایران موفق شود سوءتبلیغاتی را که در حوزه حقوق بشر مطرح است رفع کند، برای مذاکره بدون پیششرط میتواند اعلام آمادگی کند. او میگوید ضمن انجام این اصلاحات و کاهش تاثیرات تحریم بر زندگانی مردم عادی، میتوانیم اجماعی را علیه آمریکا شکل ببخشیم.
هرمیداسباوند گفت: بدون تردید اولین تاثیر عدم تمدید معافیتهای نفتی، افزایش قیمت نفت است. درست است که آمریکا همراه با عربستان و امارات هم پیمان شدهاند که تولید نفت را افزایش بدهند، ولی طی این چند روز شاهد افزایش نسبی قیمت نفت بودهایم. ونزوئلا و لیبی نیز در خصوص صادرات نفت با مشکلاتی مواجه شدهاند. در پرتو این وضعیت قیمت نفت میبایست فراتر از اینها بالا برود. ولی با توجه به اینکه عربستان و امارات همسو با آمریکا شدهاند که تولیداتشان را افزایش بدهند، موجب شده که نرخ نفت به صورت ناچیزی افزایش یابد.
وی افزود: تحریمها از هر لحاظ به مردم ایران فشار وارد میکند. افزایش قیمتها نمونهای از تاثیر تحریم است. برخی مواد اولیه از خارج وارد میشوند که این به نوبه خود منجر به افزایش قیمت نهایی کالا و حتی تعدیل نیروی کارخانجات خواهد شد. تحریم نفتی ایران، آثار زیان آوری در زندگی مردم خواهد داشت. تورم، بیکاری و کم شدن ارزش ریال از جمله مسایلی است که بر زندگی ایرانیان تحمیل میشود. آمریکاییهای هر چند میگویند هدف از تحریم، زندگی مردم نیست، اما واقعیت این است که تحریمها زندگی مردم را هدف قرار میدهد.
این دیپلمات اسبق وزارت خارجه ادامه داد: جامعه بینالملل نباید معطل نظرات یک دولت باشد؛ ولو اینکه زیانهایی هم بر آنها وارد شود. اکنون اتحادیه اروپا، به دلیل تعاملاتی که با آمریکا دارد، مجبور است تحریمها را رعایت کند. آنها در خصوص برجام اعلام کردند که به برجام پایبند هستند و حتی گفتند حاضرند یک سوم نفت ایران را خریداری کنند. ولی تا کنون هیچیک از این موارد اجرایی نشده است. تصمیمهای اروپاییها تنها در غذا و دارو خلاصه شده است. چین نیز در خصوص تصمیم آمریکا اعتراضی را مطرح کرده است. حال باید دید آیا چین در این مورد خاص ایستادگی خواهد کرد یا خیر. چین سالانه ۶۰۰ میلیارد دلار صادرات به آمریکا دارد. از طرفی یکی از بزرگترین خریداران ابزار کشاورزی آمریکا محسوب میشود. سطح تولیدات کشاورزان آمریکا به واردات از چین گره خورده است. اگر چین دست به اقدامی بزند که تعاملاتش با آمریکا محدود شود، اولین قشری که در آمریکا صدمه میبیند، کشاورزان هستند. چین فعلا به تصمیم آمریکا اعتراض کرده است. اکنون باید دید آیا این کشور پیگیر مساله خواهد بود یا خیر؟
این کارشناس مسائل بینالملل در خصوص استراتژی ایران در مواجهه با تحریمهای نفتی آمریکا گفت: ایران برای مقابله با تحریمها باید سعی کند مساله را به سمت حنبههای انسانی و حقوق بشری بکشاند. باید افکار جهانیان را به نفع خود بسیج کند. باید از صدمات توده مردم که به واسطه تحریمها ایجاد میشود، سخن بگوید. کشورهای دیگر به جهت تعاملات اقتصادی با آمریکا ولو اینکه نظر موافق نداشته باشند، اما نهایتا مجبور میشوند که ملاحظاتی را در قبال تصمیم آمریکا رعایت کنند و در خصوص خرید نفت ایران تجدید نظر کنند.
باوند تصریح کرد: در زمان ریاست جمهوری کلینتون، اتحادیه اروپا اعلام کرده بود که تحریمهای یکجانبه آمریکا برخلاف مقررات سازمان تجارت جهانی و حقوق بینالملل است. در همان زمان شرکتی هلندی که با شرکت آمریکایی جوین ونچر بود، مجبور به ترک پارس جنوبی شد. در عوض شرکت توتال فرانسه جانشین این شرکت شد تا این عمل اعتراضی به این تصمیم آمریکا باشد. ولی اخیرا اروپا از آن خط و مشی که در زمان کلینتون داشت، عقبنشینی کرده است. آنها نه تنها به قولهای خودشان عمل نکردند بلکه بر خلاف قول خود رفتار کردند.
او در پاسخ به این سوال که بعد از تحریم نفتی ایران، با برجام باید چه کنیم، ابراز داشت: خروج از برجام تصمیمی است که آمریکاییها منتظر آن هستند. خروج ایران در این شرایط به نفع ما نیست. اروپاییها نیز خوشحال میشوند؛ چراکه آنها تعهدات خود را انجام ندادند و این سبب میشود که آنها اعلام کنند در رابطه با برجام و ایران، هیچ مسئولیتی ندارند. اروپاییها حین خروج ایران از برجام، عدم عمل به تعهدات خود را به دلیل خروج ایران از برجام اعلام خواهند کرد. بهتر است ایران از برجام خارج نشود.
هرمیداسباوند با اشاره به پذیرش میز مذاکره با آمریکا از سوی ایران گفت: در ابتدا ترامپ اعلام کرد که آماده مذاکرات بدون پیششرط است. چند روز بعد از این سخنان ترامپ، وزیر امورخارجه ترامپ، ۴ نکته را به عنوان پیششرط مذاکرات اعلام کرد. همین چند وقت پیش نیز وزیر خارجه آمریکا ۱۲ شرط را به عنوان پیششرط مذاکرات اعلام کرد. این روال منطقی نیست. خواستهی طرف مشخص است که چه محتوایی دارد. هدف از مذاکره باید سازش باشد. با چنین شرایطی مذاکره بیفایده است.
این استاد حقوق بینالملل از آینده ایران صحبت به میان آورد و تصریح کرد: آینده ایران نگرانکننده است. ایران از دو جهت داخلی و خارجی میتواند تهدید شود. باید مسئولان تدابیری بیندیشند که این تهدیدها رفع شوند. مسئولان باید با تدبیر خود تبلیغات سوء حقوق بشری را خنثی کنند. در مساله اقتصادی نیز باید سعی کنیم تعدیلاتی ایجاد شود. باید وضعیت معیشت را بهبود دهیم. جامعه به نقطه استیصال نزدیکتر شده است. سعی کنیم، هم از نظر اجتماعی – سیاسی تمهیداتی ایجاد کند و هم از جهت اقتصادی. فضای تبلیغاتی موجود که علیه ایران است، باید خنثی شود. اتهاماتی که در رابطه با عدم رعایت حقوق بشر است، باید خنثی شود. ایران ضمن رعایت این موارد میتواند به طرف مقابل خود اعلام کند که آماده مذاکره بدون پیش شرط است.
گفتوگو: سید مسعود آریادوست