در حال حاضر با وجود پارلمان مشخص همراه با کرسیهای مشخص شده برای احزاب مختلف، پرچم، زبان مشخص و ساختار مدیریتی خاص، گونهای خودمختاری مطلق در اقلیم کردستان عراق وجود دارد.
این در حالی است که طی سالهای متمادی رهبران اقلیم کردستان در مسائل مشخصی از جمله نحوه تقسیم سهمیه فروش نفت در استان مورد مناقشه کرکوک با ذخایر عظیم و غنی از طلای سیاه «نفت» با دولت مرکزی عراق چالشهای فراوانی داشته است. این اختلافات به قدری عمیق است که علی رغم پافشاری «مسعود بارزانی» رهبر اقلیم کردستان در برگزاری همهپرسی در تاریخ سوم مهرماه سالجاری و احتمال جدایی این خطه از سرزمین عراق، باز این اختلافها پابرجا هستند.
واقعیت آن است که رهبر اقلیم کردستان تلاش دارد تا با طرح موضوع همهپرسی و پافشاری بر اجرای آن در زمان تعیین شده، رؤیای دیرینه کردها در استقلال را جامه عمل بپوشاند. هر چند که باید در نظر گرفت که این پافشاریها در حالی صورت میگیرد که بسیاری از دولتهای منطقه و همچنین قدرتهای بزرگ و نهادهای متعدد بینالمللی چنین اقدامی را با توجه به شرایط حاضر در منطقه بخصوص حضور داعش در بخشهایی از عراق خطرناک توصیف کرده و پیشنهاد دادند، همهپرسی به زمان دیگری موکول شود.
در این میان چنانچه بارزانی تصمیم بگیرد، همهپرسی را به تعویق انداخته و اجرای آن را به زمانی دیگر و در شرایطی مناسب موکول کند، چنین عملکردی از جانب رهبر اقلیم به هیچ وجه عقب نشینی محسوب نمیشود. چرا که وی قطعاً با کسب امتیازاتی ویژه بخصوص از دولت مرکزی، تنها زمان همهپرسی را به تأخیر خواهد انداخت و این تأخیر زمانی نیز هرگز اصل موضوع یعنی همهپرسی را در هیچ مقطعی زیر سؤال نخواهد برد.
در این شرایط قابل پیشبینی است، دولت عراق به شکلی تاکتیکی وارد عمل شده و با رهبران اقلیم رایزنی کرده و در قبال به تأخیر افتادن زمان همهپرسی، حاضر به برآورده کردن بخشی از مطالبات منطقی کردها شود. هر چند که باید خاطرنشان ساخت این احتمال نیز وجود دارد که رهبران اقلیم و دولت عراق به توافقی دست نیافته و بارزانی بهعنوان رهبر اقلیم همهپرسی را برگزار کرده و رؤیای استقلال اقلیم از دولت مرکزی عراق را با وجود مخالفتهای شدید بسیاری از کشورها و قدرتهای بینالملل تحقق بخشد.
در این میان جمهوری اسلامی ایران، نقش بسیار مهمی در نوع برخورد با چنین موضوعی در همجواری مرزهای خود ایفا خواهد کرد. مقامات بلندپایه ایران باید موضعی متفاوت با کشورهای همجوار از جمله ترکیه در مواجهه با اقدام کردها در برگزاری همهپرسی اتخاذ کنند.
در همین راستا نیز کردها باید ایران را بهعنوان مرجع و پناهگاه امن و نهایی خود بپذیرند؛ اقدامی که سالها پیش ترکیه و قزاقستان در مواجهه با شهروندان اقوام اورال- آلتایی انجام داده و در تمامی دانشگاهها و مدارس خود را به روی این اقوام باز کردند. همچنین آلمان غربی نیز ۱۳ میلیون آلمانی جدا شده را به صورت دوفاکتو شهروند خود تلقی کرده و به تمامی آلمانیها از جمله آلمانیهای ولگا اجازه ورود به آلمان غربی را داد.
این در حالی است که آنکارا کردها را ترکهای کوهستانی نامیده و با توجه به درگیری دولت آنکارا با گروههایی از جمله پ.ک.ک. موضع موافقی با کردها نداشته و بر این اساس نیز قابل پیشبینی است که ترکها شدیداً نسبت به جدایی کردها از عراق و تشکیل کشوری با نام کردستان بزرگ عکسالعمل نشان داده و مخالفت صریح خود را اعلام کنند. بر این اساس نیز انتظار میرود جمهوری اسلامی ایران همزمان با مخالفت شفاهی خود علیه رفراندوم، موضع سختی همانند دولت آنکارا در پیش نگیرد.
*کارشناس امور بینالملل
منبع: روزنامه ایران ۲۷/۰۶/۱۳۹۶
پژوهشم**۱۱۹۷**
تنها مطالب و مقالاتی که با نام جبهه ملی ايران - اروپا درج ميشود، نظرات گردانندگان سايت ميباشد
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است