ترک برجام از سوى دولت آمریکا و تشدید تقابل جمهورى اسلامى با اسرائیل در هفته های اخیر نگرانى ها نسبت به آینده ایران را تشدید کرده است. در شرایطی که کشور با چالش ها و تنگناهاى متعددى دست و پنجه نرم کرده و مشکلات معیشتى مردم و بحران ساختارى اقتصاد رو به افزایش است ، گسترش تنش در سیاست خارجى می تواند امنیت و منافع ملى ایران را در مخاطره جدى و چه بسا گرفتاری در مشکلات حل ناشدنى قرار دهد. تصمیم دونالد ترامپ در خروج یک طرفه از توافق چندجانبه برجام در حالى که طبق ارزیابى سازمان بین المللى انرژى اتمى ، ایران به تعهدات خود پایبند بوده ، اقدامى ناموجه و مغایر با موازین حقوق بین الملل است ، اما در مواجهه با این عمل غلط و کنترل پیامدهاى منفى آن بر اقتصاد ایران و امنیت خاورمیانه باید برخوردى عقلانی داشت و از ستیزه جویى و اقدام به مثل اجتناب کرد. سیاست درست مذاکره با اروپا باید با جدیت دنبال شده و تدابیر مناسبى جهت رسیدن به توافق و حداقل سازى آسیب هاى ناشى از خروج آمریکا اتخاذ شود. در این میان واکنش هاى خشمگینانه نیرو هاى افراطى حامى نهاد ولایت ففقیه که در اقدامى غیرمدنى و خجالت بار پرچم آمریکا را در صحن مجلس آتش زدتد، شرایط را به ضرر ایران و منافع ملى کشور مى سازد.
ژرف کاوى ماجرا روشن مى سازد که بحران در روابط خارجى ایران محصول رویکرد افراطى است که از ابتداى شکلگیرى جمهورى اسلامى تحت پوشش پارادایم صدور انقلاب و راهبرد دشمن محوردر مواجهه با غرب ، دستگاه دیپلماسى و مناسبات جهانى ایران را گروگان خود ساخته است. ترویج آمریکا ستیزى و نابودى اسرائیل و اتکا به قطب روسیه به به جای رابطه متوازن با قدرت های جهانی عملا ایران را در صحنه جهانى آسیب پذیر و تا حدى منزوى ساخته است. از همان ابتداى تصویب برجام مشخص بود که تداوم این توافق مهم نیازمند تغییر معنادار و بزرگ در سیاست خارجى با انتقال از نگاه ایدئولوژیک به رویکرد متعهد به منافع ملى است. اما مقاومت و تدابیر کنترل کننده ولى فقیه در کنار ضعف و انفعال روحانى باعث شد تا برجام به یک الگوى رفتارى در سیاست خارجى تبدیل نشود. تجربه ١٢ سال تلاش بى حاصل در ماجراجویى هسته اى که هزینه هاى زیاد و غیر ضرورى را بر کشور و مردم تحمیل نمودو در مسیر استفاده مناسب از تکنولوژی هسته اى ایجاد اختلال کرد ، پیشاپیش مهر ابطال بر پیشانى هر اقدامى مى زند که به دنبال بازگشت برنامه هسته اى به سطح پیش از برجام باشد. این مسیر تهدیدات را افزایش مى دهد. راهکار مناسب در پیش گرفتن رویکرد مذاکره با غرب در چارچوب رعایت منافع و امنیت ملى ایران در تمامی حوزه هاى محل اختلاف و بازدارندگی در برابر جنگ است تا در قالب رویکرد برد-برد اختلافات به نحو مسالمت آمیزى حل شوند. اعلام خوددارى دولت روحانى و نهاد هاى انتصابى از گفتگو بر سر برنامه موشکى و سیاست هاى منطقه اى سازنده و معقول نیست.گفتگوهایى که حل مشکل رقابت تسلیحاتى در منطقه را در دستور کار قرار داده و آمادگى ایران براى حضور در ساختار امنیتى مشترک منطقه ای جهت ثبات خاورمیانه را نشان دهد، از مسائل ضروری روز هستند. حل مشکلات از یک سو نیازمند تغییر سیاست منطقه اى مداخله جویانه جمهورى اسلامى است. تا زمانى که مداخله مخرب حکومت در سوریه ، عراق، لبنان و یمن وجود دارد و سپاه قدس با دادن آدرس غلط “امن کردن ایران با مقابله با ناامنى ها در خارج از مرز ها” این پروژه را هدایت می کند ، ایران وضعیت عادى در مناسبات بین المللى نخواهد یافت و منافع ژئوپلتیک و ژئواکونومیکى کشور قربانى مطامع ایدئولوژیک و ماجراجویى هاى جمهورى اسلامى مى شود.از سوى دیگر غرب اگر بواقع خواهان کاهش بى ثباتى در منطقه است ، باید سیاست دوگانه سختگیرى بر ایران و تبدیل عربستان سعودى و متحدانش به انبار بزرگ تسلیحات پیشرفته را متوقف سازد.
برخورد های نظامی که در سوریه رخ داده اند و تنش ها بین ایران و اسرائیل را به بالاترین درجه خود رسانده است، بشدت نگران کننده بوده و ریسک جنگ و یا برخورد نظامى محدود در داخل ایران را افزایش داده است. همبستگى جمهورى خواهان ایران ( هجا) به مقامات نظام هشدار مى دهد که بیش از این با امنیت ملى ایران بازى نکنند. هرگونه اقدام تحریک آمیز مى تواند به زنجیره اى از اتفاقات غیر قابل کنترل منجر شده و پیامد هاى ویرانگرى را براى کشور به بارآورد. دستیابى به حق مشروع ایران براى توسعه ظرفیت دفاعی نظامی خود و امکانات موجود در بهره برداری مسالمت آمیز از فناوری هسته ای مستلزم کنار گذاشتن رویکرد تقابلى در سیاست خارجى و اتخاذ تنش زدائى در شکلى همه جانبه و راهبردى است. به باور هجا دیدگاه هایى که در واکنش به سیاست هاى افراطى ترامپ دعوت به اتحاد با حکومت و نادیده گرفتن بحران سازى هاى نهاد ولایت فقیه و دیدگاه های همسو مى کنند نه تنها ظرفیت مؤثرى براى صلح و حفاظت میهن در برابر خطر ها ندارند، بلکه با یکسونگرى و غفلت از ریشه مشکلات به افراطى هاى داخلى فرصت مى دهند تا به توجیه اقدامات تقابلى بپردازند. صلح پایدار از مسیر طرد توامان دیدگاه هاى خامنه اى و ترامپ مى گذرد و نادیده گرفتن شکاف استبداد-دموکراسى در ایران به صلح پایدار منتهی نمى شود.
هجا در پایان تأکید مى کند که حل مشکلات در سیاست خارجى و حفظ کشور از تهدیدات بیرونی نیازمند اقداماتی چون “خارج شدن نابودى اسرائیل و آمریکا ستیزى از رویکرد های سیاست خارجى کشور” ، ” خروج سریع نیرو های نظامی ایران از سوریه”،” کاربست منافع ملى به عنوان تنها معیار کلان تنظیم کننده دیپلماسى کشور” و” کاربست راهکار گفتگو و تعامل در حل اختلافات” است. اوضاع کشور وخیم تر از آن است که بار دیگر مسئولان جمهورى اسلامى با ندانم کارى و رفتار غیرمسئولانه بحران را گسترش داده و در دقیقه ٩٠ شتابزده در پى حل مشکل به صورت مقطعى و ناقص برآیند.
هیات سیاسی و اجرائی همبستگی جمهوری خواهان ایران
۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۷