عصر روز دوشنبه سیزدهم فروردین ساختمانی در مجاورت سفارت ایران در دمشق مورد هدف موشک قرار گرفت. در دقایق اولیه عامل حمله اسرائیل اعلام شد و ساعاتی بعد درحالی که رسانه‌های اسرائیلی سعی داشتند ساختمان مجاور سفارت را به نوعی بدون ارتباط با سفارت ایران نشان دهند، رسانه‌های دولتی ایران اعلام کردند این ساختمان متعلق به امور کنسولی سفارت بوده و در حمله موشکی به طور کامل تخریب شده است. ویدئو‌های منتشر شده از دمشق هم نشان می‌داد ساختمان اصلی سفارت آسیبی ندیده، اما ساختمان مجاور که محل کنسولگری بوده تخریب شده است.
بیانیه سپاه نشان داد در این حمله هفت تن از سرداران ایرانی سپاه جانشان را از دست داده اند. سپاه در اطلاعیه‌ای از شهادت سرداران محمدرضا زاهدی و محمد هادی حاج رحیمی و پنج تن از همراهان در «جنایت تروریستی رژیم صهیونیستی در حمله موشکی به ساختمان بخش کنسولی سفارت ایران جمهوری اسلامی ایران در دمشق» خبر داد.
حسین اکبری سفیر ایران در سوریه در یک گفتگوی رسانه‌ای اعلام کرده شش موشک توسط جنگنده‌های اف-۳۵ اسرائیلی به سمت ساختمان کنسولگری شلیک شده است.
در ساعات اولیه حادثه رسانه‌های اسرائیلی مدعی شده این رژیم با قصد هدف قرار دادن یک نشست میان مقامات عالی‌رتبه منطقه‌ای، دست به حمله زده است.
نیویورک تایمز هم در گزارشی به نقل از مقامات اسرائیلی و یکی از اعضای سپاه پاسداران که بر نیروی قدس نظارت داشته، مدعی شد: حمله روز دوشنبه دمشق جلسه‌ای را هدف قرار داده بود که در آن مقامات اطلاعاتی ایران و شبه‌نظامیان فلسطینی قرار بود درباره جنگ غزه گفتگو کنند. در میان آن‌ها رهبران جهاد اسلامی فلسطین هم حضور داشتند.
بیانیه سپاه از شهادت هفت تن از سرداران سپاه و مستشاران نظامی ارشد ایران در سوریه و افسران همراه آن‌ها خبر داده، اما خبری از نام شهدای غیر ایرانی نیست. اینکه نشست ادعایی اسرائیلی‌ها بین کدام چهره‌ها در جریان بوده مشخص نیست و آنچه تا کنون اعلام شده نشان می‌دهد تنها افرادی که در ساختمان حضور داشته اند، چهره‌های نظامی ایرانی بوده‌اند.
اکبری سفیر ایران در سوریه البته از زخمی شدن چند نیروی پلیس سوری هم خبر داده، اما نام این افراد هم تاکنون اعلام نشده است.
برخی رسانه‌های داخلی اعلام کرده‌اند که زاهدی در زمان حمله با چند تن از مقامات گروه جهاد اسلامی فلسطین نشست داشته است، اما این ادعا تاکنون توسط هیچ مقامی تایید نشده و هیچ اسمی از شهدای احتمالی فلسطینی هم تاکنون منتشر نشده است.
نشریه اسرائیلی «اورشلیم پست» در گزارشی با تیتر «انفجار استراتژیک»، گفته حمله دمشق محمدرضا زاهدی را که یکی از فرماندهان ارشد سپاه قدس بوده هدف گرفته و از این جهت انفجاری استراتژیک بوده چرا که زاهدی عالی‌رتبه‌ترین مقام ایرانی است که از ابتدای جنگ غزه تا کنون مورد هدف قرار گرفته، «حتی عالی‌رتبه‌تر از سید رضا موسوی» که در ماه دسامبر ترور شد.
این رسانه مدعی شده «علاوه بر مسئولیت‌های متعدد زاهدی در اقدامات تروریستی در مرز‌های اسرائیل، او یکی از عالی‌رتبه‌ترین طرف‌های تهران برای حزب‌الله هم بوده است؛ و از این جهت ترور او می‌تواند مدیریت حملات راکتی لبنانی‌ها به اسرائیل را مختل کند.»
اورشلیم‌پست مدعی شده زاهدی فرمانده واحد ۱۸۰۰ سپاه قدس بوده و در جریان قاچاق مهمات و سلاح به داخل لبنان نقش مهمی داشته است.
پست توییتری یک کاربر امنیتی اسرائیلی نشان می‌دهد، اسرائیلی‌ها سرتیپ زاهدی از چند ماه پیش تحت رصد داشته‌‌اند. اکانت امنیتی اسرائیل چند ماه پیش در توییتی نوشته: سردار ایرانی محمدرضا زاهدی ارشدترین فرمانده «سپاه قدس» در سوریه و لبنان است.
کاربر «اینتل‌تایمز» به زبان عبری نوشته: زاهدی که در بیروت زندگی می‌کند و به «حسن مهدوی» نیز معروف است، فرمانده «نیروهای ۲۰۰۰»، «اداره کمک به لبنان» (۲۲۵۰) در دمشق و فرمانده حذف شده آن، سرتیپ سید رضی (راچی) موسوی زیر نظر او هست.
زاهدی از سال ۲۰۱۰ به دلیل ارتباطی که با حزب‌الله و سرویس‌های اطلاعاتی سوریه داشته، در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه داری آمریکا قرار گرفته بود.
ساختمانی که مورد حمله قرار گرفته چه ساختمانی بوده است؟
دقایق اولیه حمله اسرائیل در دمشق، رسانه‌های عبری و غربی به اتفاق ساختمانی که مورد حمله قرار گرفته را «ساختمان مجاور سفارت» معرفی کردند. کمی بعد از حادثه، رسانه‌های نزدیک به سپاه و حاکمیت از جمله العالم اعلام کردند ساختمانی که مورد هدف قرار گرفته، محل کنسولگری سفارت بوده است.
به گفته سفیر این اولین‌بار است که اسرائیل به ساختمانی رسمی جمهوری اسلامی ایران که پرچم ایران بر فراز آن برافراشته شده حمله کرده است.
یک منبع آگاه به وضعیت ساختمان سفارت ایران در سوریه به رویداد ۲۴ گفته در سال‌های گذشته ساختمان مجاور سفارت ایران در سوریه به یک خانم مسن سوری تعلق داشته که ارتباطی به سفارت ایران نداشته است.
دنیل هاگاری سخنگوی وزارت دفاع اسرائیل در گفت‌وگو با سی.ان.ان مدعی شده است ساختمانی که مورد حمله قرار گرفته، ساختمان نظامی متعلق به سپاه قدس بوده نه کنسولگری ایران. او گفته «اطلاعات ما نشان می‌دهد ساختمانی که مورد حمله قرار گرفته نه محل کنسولگری بوده و نه سفارت. تکرار می‌کنم. نه کنسولگری و نه سفارت. این ساختمان نظامی متعلق به سپاه قدس، تحت پوشش یک ساختمان عادی در دمشق بوده است.»
از سوی دیگر نقشه هوایی سوریه نشان می‌دهد ساختمانی که مورد هدف قرار گرفته، ساختمان فی مابین سفارت ایران و کاناداست.
علی هاشم خبرنگار الجزیره انگلیسی در پستی توییتری به ریسک بالای حمله به ساختمانی در مجاورت سفارت کانادا اشاره کرده و گفته نوع حمله نشان می‌دهد هدف برای اسرائیل از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.
آمار و ارقام حملات اخیر اسرائیل به مراکز وابسته به جمهوری اسلامی در سوریه
از زمان آغاز شروع جنگ در غزه، جنگ نیابتی بین ایران و اسرائیل هم شدت گرفته و تنش‌ها میان دو طرف به‌طور معناداری گسترش یافته است.
سوریه و لبنان از جمله کشورهایی هستند که سپاه پاسداران در آن‌ها از نفوذ قابل توجهی برخوردار است و با توجه به داشتن مرز زمینی با اسرائیل تلاش می‌کند از این محدوده‌های جغرافیایی دشمن خود را تحت فشار قرار دهد. اسرائیل هم با آگاهی از همین موضوع در سال‌های اخیر همواره اهداف متعدد منتسب به جمهوری اسلامی و یا نیروهای نیابتی وابسته به آن را به‌ویژه در سوریه هدف قرار داده است.
حملۀ ۱۳ فروردین به ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق را می‌توان شدیدترین نمونه از این حملات منتسب به اسرائیل قلمداد کرد، اما این نخستین بار نیست که اهداف وابسته به نیروی قدس سپاه در سوریه مورد هدف قرار می‌گیرد؛ حملاتی که هرچند اسرائیل به صورت مستقیم مسئولیت آن‌ها را بر عهده نمی‌گیرد اما شواهد و قرائن حاکی از آن است که این کشور پشت آن‌ها قرار دارد.
این گزارش مروری است بر مهم‌ترین حملات اسرائیل به مراکز و مقرهای وابسته به جمهوری اسلامی ایران در سوریه از زمان شروع جنگ در غزه تا حملۀ ۱۳ فروردین به کنسولگری ایران در دمشق.
اکتبر ۲۰۲۳
روز هفتم اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲) با حملۀ گروه حماس – که در فهرست سازمان‌های تروریستی ایالات متحده و اتحادیه اروپا قرار دارد – به اسرائیل, جنگ نیابتی ایران و اسرائیل هم وارد مرحله تازه‌ای شد. در این ماه و بعد از آغاز جنگ، در ۱۴ اکتبر وزارت دفاع سوریه اعلام کرد یک حملۀ هوایی از سوی اسرائیل فرودگاه حلب را برای ساعاتی از کار انداخت.
در ۲۲ اکتبر (۳۰ مهر)، هواپیماهای اسرائیلی بار دیگر فرودگاه‌های حلب و دمشق را هدف قرار دادند که باعث شد هر دو فرودگاه از سرویس‌دهی خارج شوند و دو کارگر سوری سازمان هواشناسی در فرودگاه پایتخت سوریه هم کشته شوند.
در ۲۵ اکتبر (سوم آبان)، نیروهای اسرائیلی چندین هدف نظامی در سوریه را هدف قرار دادند که به کشته شدن هشت سرباز سوری و هفت نفر دیگر از نیروهای نیابتی وابسته به ایران منجر شد. همچنین جنگنده‌های اسرائیلی در همان روز بار دیگر با هدف قرار دادن فرودگاه بین‌المللی حلب، این مرکز را از دسترس خارج کردند.
نوامبر ۲۰۲۳
روز هشتم نوامبر (۱۷ آبان) نیروهای اسرائیلی و آمریکایی حملات هوایی جداگانه‌ای را علیه نیروهای نظامی وابسته به ایران در سوریه انجام دادند که به کشته شدن ۱۲ نفر انجامید.
۱۳ نوامبر (۲۲ آبان) خبرگزاری دولتی سوریه خبر داد که در پی یک حملۀ راکتی اسرائیل به میدان هوایی نظامی الشعیرات در جنوب شرق شهر حمص، دو نظامی این کشور کشته و سه نفر دیگر هم زخمی شدند.
روز ۱۶ نوامبر (۲۵ آبان)، اسرائیل حملات دیگری را به شهر سیده زینب که در نزدیکی دمشق قرار دارد انجام داد که تعداد تلفات آن به‌صورت مشخص اعلام نشد. این شهر از جمله مکان‌هایی است که گفته می‌شود شبه‌نظامیان وابسته به ایران در آن‌جا حضور پررنگی دارند.
روز ۲۲ نوامبر (یکم آذر) سوریه اسرائیل را متهم کرد که دو حملۀ هوایی در نزدیکی دمشق انجام داده که یکی از موشک‌ها توسط پدافند هوایی سوریه سرنگون شده و دیگری ضمن وارد کردن خسارات، دو نفر را کشت. بعداً گفته شد این دو از نیروهای حزب‌الله لبنان بودند.
روز ۲۶ نوامبر (پنجم آذر)، رسانه‌های سوریه خبر دادند اسرائیل حملات هوایی تازه‌ای را علیه فرودگاه بین‌المللی دمشق انجام داده اما گزارشی از تلفات احتمالی آن منتشر نشد.
دسامبر ۲۰۲۳
در ماه دسامبر حملات اسرائیل به مراکز وابسته به ایران در سوریه به‌شکل معناداری گسترش پیدا کرد.
در دوم دسامبر (۱۱ آذر)، دو افسر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حملات هوایی منتسب به اسرائیل در نزدیکی دمشق کشته شدند. حملات از بلندی‌های جولان انجام شده بود.
روز هشتم دسامبر (۱۷ آذر)، شبکه کان اسرائیل گزارش داد که حسن علی دقدوق، مسئول عملیات حزب‌الله لبنان در جنوب سوریه، کشته شده است. او فرزند علی موسی دقدوق از فرماندهان حزب‌الله لبنان بود که در سال ۲۰۰۷ کشته شده بود. در این حمله علاوه بر دقدوق، چهار نفر از اعضای حزب‌الله هم در حملۀ هوایی اسرائیل کشته شدند.
دهم دسامبر (۱۹ آذر)، در پی حملات هوایی اسرائیل به دو سایت حزب‌الله در سیده زینب، دو نفر از اعضای سوری این گروه وابسته به جمهوری اسلامی کشته شدند.
روز ۲۵ دسامبر (چهارم دی) بزرگ‌ترین عملیات اسرائیل علیه اهداف ایرانی در سوریه از زمان آغاز جنگ با گروه حماس انجام شد. در این حملۀ هوایی به سیده زینب، سید رضی موسوی، مسئول هماهنگ‌کنندۀ امور لجستیکی نیروی قدس سپاه در سوریه، کشته شد.
روز ۲۸ دسامبر (هفتم دی)، حملات دیگری در جنوب سوریه و مناطق اطراف دمشق صورت گرفت که ابتدا گفته شد ۱۱ نفر از افسران نیروی قدس کشته شده‌اند اما سخنگوی سپاه پاسداران در بیانیه‌ای گزارش‌ها در مورد کشته شدن افراد را تکذیب کرد.
۳۰ دسامبر (نهم دی)، شش شبه‌نظامی تحت حمایت ایران از جمله چهار عضور حزب‌الله لبنان در حملۀ شبانه در مرز سوریه و عراق کشته شدند. در همان روز فرودگاه بین‌المللی حلب هم هدف حملات اسرائیل قرار گرفت و در آن سه نفر که هویت آن‌ها اعلام نشد، کشته شدند.
ژانویه ۲۰۲۴
روز هشتم ژانویه (۱۸ دی)، اسرائیل در حملۀ دیگری حسن عکاشه، فرمانده ارشد گروه حماس در سوریه، را کشت. این حملۀ هوایی منتسب به اسرائیل در بیت جن در جنوب سوریه صورت گرفت.
بیستم ژانویه (۳۰ دی)، در پی حملۀ دیگری منتسب به اسرائیل در منطقۀ المزه در دمشق سوریه، پنج تن از اعضای سپاه پاسداران از جمله صادق امیدزاده، رئیس اطلاعات سپاه نیروی قدس در سوریه، کشته شدند.
روز ۲۹ ژانویه (نهم بهمن)، در جریان حملۀ دیگری منتسب به اسرائیل به یکی از مراکز عملیات سپاه پاسداران در حومۀ دمشق دو نفر از نیروهای وابسته به نیروی قدس کشته شدند. هویت این دو نفر اعلام نشد اما خبرگزاری تسنیم که وابسته به سپاه است، اعلام کرد این حمله به یکی از مراکز مستشاری نظامی ایران در سوریه صورت گرفته ولی حسین اکبری، سفیر ایران در سوریه، اعلام کرد که تلفات حمله ایرانی نبودند.
فوریه ۲۰۲۴
در نخستین روز ماه فوریه (۱۲ بهمن)، در یک حملۀ هوایی در حاشیه جنوبی دمشق سعید علیدادی، از مستشاران نیروی قدس سپاه، کشته شد.
ششم فوریه (۱۷ بهمن)، پایگاه هوایی الشعیرات یک بار دیگر از سوی اسرائیل هدف قرار گرفت و بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه، ۱۰ نفر از جمله دو عضو حزب‌الله لبنان و شش غیرنظامی کشته شدند.
۱۰ فوریه (۲۱ بهمن)، حملات هوایی اسرائیل به چندین سایت در حومه دمشق صورت گرفت و دیده‌بان حقوق بشر سوریه گزارش داد سه نفر آن‌ها که احتمالاً اتباع غیرسوری بودند، کشته شدند.
۲۱ فوریه (دوم اسفند)، رسانۀ دولتی سوریه گزارش داد که در پی حملات هوایی اسرائیل به یک منطقۀ مسکونی که محل استقرار مقام‌های ارشد امنیتی ایران است، دو نفر کشته شدند. گزارشی از هویت افراد کشته‌شده منتشر نشد.
وزارت دفاع سوریه روز ۲۸ فوریه (۹ اسفند) اعلام کرد حملاتی از سوی اسرائیل به سایت‌هایی در نزدیکی دمشق صورت گرفته و مراکزی مورد هدف قرار گرفته است. گزارشی از تلفات احتمالی این حمله منتشر نشد اما رسانه‌های اسرائیلی خبر دادند این حمله در نزدیکی مکان استقرار پایگاه‌های نیروهای سپاه صورت گرفته است.
مارس ۲۰۲۴
روز ۱۷ مارس (۲۷ اسفند) دیده‌بان حقوق بشر سوریه خبر داد که در پی حملات جدید اسرائیل به دو پایگاه نظامی در شمال شرق دمشق، یک محمولۀ سلاح هدف قرار گرفت و یک سرباز هم در پی این حملات زخمی شد.
۱۹ مارس (۲۹ اسفند) خبرگزاری دولتی سوریه گزارش داد اسرائیل به تعدادی از اهداف در حومۀ دمشق حمله کرده که منجر به خسارات مادی شده است.
۲۹ مارس (۱۰ فروردین ۱۴۰۳)، یک حملۀ هوایی دیگر از سوی اسرائیل به فرودگاه حلب صورت گرفت که بر اساس گزارش‌ها ۳۸ سرباز سوری، هفت نیروی حزب‌الله لبنان و هفت شبه‌نظامی دیگر کشته شدند.
آوریل ۲۰۲۴
ماه آوریل با بزرگ‌ترین حملۀ اسرائیل به یکی از مراکز سپاه در سوریه آغاز شد. روز یکم آوریل (۱۳ فروردین) حملات منتسب به اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق به کشته شدن هفت فرمانده و افسر سپاه از جمله محمدرضا زاهدی، از فرماندهان ارشد نیروی قدس سپاه، انجامید. در این حمله در مجموع ۱۴ نفر جان خود را از دست دادند و این حمله یکی از پرتلفات‌ترین عملیات‌های اسرائیل در ماه‌های اخیر شد.
زاهدی که از او تحت عنوان معاون اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، نام برده می‌شود، بلندپایه‌ترین مقام سپاه پاسداران است که در ماه‌های اخیر در حملات منسوب به اسرائیل کشته شده است.
جمع‌بندی آمارها
بر اساس اعلام دیده‌بان حقوق بشر سوریه (یک گروه مخالف حکومت بشار اسد که از بریتانیا تحولات سوریه را پیگیری و گزارش می‌کند)، در مجموع در سال ۲۰۲۳ اسرائیل ۵۱ حملۀ هوایی و پهپادی و همچنین ۲۵ حمله موشکی در سوریه انجام داد که در این حمله‌ها نزدیک به ۱۵۴ هدف از جمله ساختمان‌ها، انبارهای تسلیحات و مهمات، مقر و مراکز وسایل نقلیه در این کشور منهدم شد. در این حملات ۱۵۲ نفر از نیروهای وابسته به ایران کشته و ۱۵۴ تن دیگر هم زخمی شدند.
همچنین از زمان آغاز سال ۲۰۲۴ تاکنون در مجموع ۲۲ حملۀ هوایی و پهپادی و هشت حملۀ موشکی از سوی اسرائیل به اهدافی در سوریه انجام شده که به هدف قرار گرفتن ۵۹ مورد از ساختمان‌ها، انبارهای تسلیحاتی و مهمات و همچنین وسایل نقلیه وابسته به سپاه قدس منجر شده است.
در این حملات تاکنون ۱۲۳ نفر از نیروهای وابسته به حکومت ایران کشته شده‌اند که از این تعداد ۲۱ نفر از اعضای ایرانی سپاه پاسداران و ۲۰ نفر هم از شبه‌نظامیان حزب‌الله لبنان بوده‌اند. همچنین نام ۱۲ عراقی و ۲۸ شبه‌نظامی سوری تحت حمایت ایران و نیز ۲۸ سرباز حکومت بشار اسد در فهرست کشته‌شدگان سه ماه اخیر دیده می‌شود.
از نظر جغرافیایی هم بیشتر این حملات در دمشق و حومۀ آن صورت گرفته و پس از آن در مناطقی چون درعا، حمس و القنیطره اهدافی از جمهوری اسلامی مورد اصابت ارتش اسرائیل قرار گرفته است.
دامنه و شدت این عملیات‌ها در ماه‌های اخیر سیر صعودی داشته و حتی جایگاه و رتبۀ افرادی که در طی آن‌ها کشته شده‌اند روزبه‌روز بالاتر رفته است؛ وضعیتی که نگرانی‌ها در خصوص احتمال تقابل مستقیم میان ایران و اسرائیل را افزایش می‌دهد.
radiofarda