هيچوقت به شكست فكر نكردم

گفتوگو با مريم ديباجي، رئيس هيئتمديرة شركت طبيعت زنده(سينره)

دانشجوي كارشناسي ارشد علوم اجتماعي دانشگاه سوربون فرانسه بود كه درسش را نيمهكاره رها كرد و به ايران برگشت. در همين زمان مشكلي برايش پيش آمد و دغدغة حل آن مشكل شايد آغاز داستان سينره باشد.

اندكي بعد اولين كارخانه توليد مواد آرايشي و بهداشتي با منشأ گياهي را در ايران تأسيس كرد، آن هم در منطقة محروم كهكيلويه و بويراحمد.

هفت سال گذشته و امروز مريم ديباجي از توليد سيويكمين محصول اين شركت خبر ميدهد. اعتقاد دارد امكان ندارد كسي سختكوش باشد و شكست بخورد.

 كمي از سابقة شركت طبيعت زنده بگوييد. سينره چطور به وجود آمد؟

ده سال پيش كه كار را شروع كرديم، كمبودي در زمينة محصولات آرايشي و بهداشتي باكيفيت و با منشأ گياهي احساس ميشد. همين مسئله ما را واداشت كه در اين زمينه فعاليت كنيم.

يكي از مهمترين دغدغههاي خانمها ريزش موست. اينكه محصولي با منشأ گياهي ريزش موي آنها را برطرف كند، اين انگيزه را در من ايجاد كرد كه سراغ چنين محصولاتي بروم. با پرسشگري و تحقيقات بازاري كه انجام شد و با كمك گرفتن از پروفسور دكتر اميدبيگي كه در زمينة گياهان دارويي اولين متخصص در ايراناند، كار كردن روي محصول اول را شروع كرديم. استراتژي ما اين بود كه محصول باكيفيتي عرضه كنيم. اگر محصول كيفيت داشته باشد، اينكه بازار را بگيرد دير و زود دارد ولي سوخت و سوز ندارد، بهخصوص اينكه محصولمان ايراني و برندمان هم ايراني است.

 الان سينره در چه جايگاهي است؟

در حال حاضر 31 محصول داريم كه در داروخانهها عرضه ميشود. در 3 كنگرة بينالمللي *EADV توانستيم پوستر بزنيم و اين در حالي است كه پوسترزدن در اين كنگره كار راحتي نيست و به سوابق و مقالات علمي زيادي نياز است.

مثلاً با تست باليني كه در مورد لوسيون تقويت موي سينره(هيرتونيك) انجام داديم، توانستيم اثبات كنيم كه لوسيون تقويت موي سينره هيچ عارضهاي ندارد. در حالي كه ماينوكسيديل  كه در دنيا استفاده ميشود براي خانمها عارضه دارد.

در مورد كرم ضدجوش هم توانستيم با مقالهاي علمي اثبات كنيم كه داروي مؤثري است؛ بنابراين ما براي اينكه به پزشكان ثابت كنيم كارمان مبناي علمي دارد خيلي تلاش كرديم.

 معمولاً كارآفريني را تبديل ايده به پديده تعريف ميكنند، چه عواملي كارآفريني سينره را برجسته ميكند؟

تفاوت اساسي ما با ساير محصولات آرايشي و بهداشتي در بازار، گياهي بودن و باكيفيت بودن محصولاتمان است.

 يعني محصول آرايشي و بهداشتي با منشأ گياهي نداشتيم؟

نه، محصول ايراني آرايشي و بهداشتي با منشأ گياهي نداشتيم.

 در حال حاضر چطور؟

خير، در حال حاضر نيز فقط برند (نشان تجاري) سينره از تركيبات و مواد مؤثر طبيعي استفاده ميكند.

 آيا محصولات را به راحتي به بازار عرضه ميكنيد؟

خير، در مورد عرضة برخي از محصولات با مشكلات عديدهاي روبهروييم، در

حقيقت بايد فرهنگسازي شود. مثلاً، در مورد لوسيون تقويت موي سينره، با توجه به اينكه پزشكان در مورد تقويت مو به كارآيي ماينوكسيديل اعتقاد داشتند، بسيار برايمان دشوار بود كه كاركرد محصول گياهي را به پزشكان اثبات كنيم. از اينرو با تست باليني مقايسة ماينوكسيديل و تقويت موي سينره در دانشگاه علوم پزشكي اصفهان موفق شديم اين مقاومت را تعديل كنيم.

  جرقة سينره از كجا در ذهن شما خورد؟

فقط نياز، نيازش را در افراد حس كردم.

  اينكه فرانسه مهمترين توليدكنندة مواد آرايشي و بهداشتي است در تصميم شما نقشي نداشت؟

چرا، در حقيقت آنجا شناخت پيدا كردم. ولي وقتي به ايران آمدم، دانستههايم از علوم اجتماعي نقش مهمي داشتند.

 چه تعداد از فارغالتحصيلان دانشگاهي در كار به شما كمك ميكنند؟

در واحد تحقيق و توسعه همة نيروها تحصيلكردة اين رشته هستند. اغلب در داروسازي، علوم آزمايشگاهي و شيمي تحصيلات عالي داشتهاند.

 چه تعدادند؟

حدود 25 نفر.

 در كشورمان تعارضي بين صنعت و توليد از يك طرف و دانشگاه از طرف ديگر وجود دارد. شما به اين مسئله چطور نگاه ميكنيد؟

دانشگاه، بهخصوص در ايران، درس راهكار نشان نميدهد. راهحلهاي صنعت با كارآموزي و ... بايد به دست آيد. مثلاً كسي كه وارد صنعت ميشود، علاوه بر درسي كه خوانده، بايد آموزشهاي ديگري نيز ببيند. آموزشهايي در زمينة مديريت، مالي و ... . دانشي كه شخص در دانشگاه به دست آورده مهم است، اما كافي نيست. وقتي در كار به مشكل برخورد، آنوقت است كه آن دانش به دردش ميخورد. اما در غرب، از دبستان آموزش با ايران متفاوت است. مثلاً در ايران به دانشآموز ميگويند در مورد فلان موضوع انشا بنويسد. در حالي كه در غرب شيئي را مقابل دانشآموز ميگذارند و ميگويند:  «هر چي از اين ميبيني، بنويس.» يعني شخص را وادار ميكنند از فكرش استفاده كند و مرتب به او خوراك نميدهند. فقط حفظ كردن بيفايده است. يعني هيچوقت سؤالات امتحاني از مطالبي كه سر كلاس گفته شده نيست، بلكه شخص بر اساس آموختههايش در كلاس بايد بتواند جواب سؤالها را بدهد. در غرب نيازهاي جامعه در نظر گرفته ميشود و بر اساس آن به دانشگاهها طرح تحقيق داده ميشود. مثلاً ما زماني به چند مهندس صنايع نياز پيدا كرديم. تعدادي براي مصاحبه آمدند و من يك سؤال بسيار ساده ولي كاربردي به همهشان دادم كه هيچكدامشان نتوانستند جواب دهند. دانشجوهاي ما دانستههايشان اصلاً كاربردي نيست. دغدغة توليدكننده دو چيز خيلي مهم است: يكي نيروي انساني كارآمد و آموزشديده، ديگري منابع مالي بهموقع و كافي.

 شما خودتان براي شروع اين كار چقدر هزينه كرديد و اين هزينه از كجا تأمين شد؟

اول با يك محصول شروع كرديم و آن محصول را عرضه كرديم. تازه از خارج آمده بوديم و براي كمك به مناطق محروم و با توجه به مرغوب بودن خاك و گياهان دارويي منطقة ياسوج، كارخانه را در آنجا راه انداختيم.

 يعني فقط به خاطر كمك به مناطق محروم كارخانه را در ياسوج راه انداختيد؟

نه؛ اول به خاطر اين بود كه بهترينخاك و بهترين گياهان دارويي آنجاست و دوم به خاطر وعدة امكاناتي كه براي ايجاد اشتغال در مناطق محروم به ما دادند، كه فقط وعده بود! البته درِ باغ سبز زياد نشان دادند! ما سرماية اوليه را با گروگذاشتن سند و گرفتن وام تأمين كرديم. نميتوانم بگويم دولت كمكي نكرد ولي اين كمك اصلاً كافي نبود و البته مكمل آن چيزي بود كه خودمان گذاشتيم.

  پس شما سرماية خوبي داشتيد كه توانستيد با پساندازتان يك كارخانه راه بيندازيد؟

 نه، از متوسط كمي بالاتر بوديم. سند گذاشتيم و وام گرفتيم.

  براي يك خانم چقدر سخت بود كه چنين كاري را راه بيندازد؟

 در ايران و تا جايي كه من اطلاع دارم، در اكثر نقاط دنيا، يك زن بهتنهايي نميتواند در كار توليد موفق شود. از اينرو شريك بنده آقا هستند و مديرعامل شركت هم ايشاناند. كارها را با يكديگر به جلو ميبريم و خدا را شكر تا امروز توانستيم به موفقيتهاي نسبي برسيم. البته ناگفته نماند كارمندان شركت نقش بهسزايي در روند شركت دارند. آنها ثروت ما هستند و اميدوارم روزبهروز اين سرمايه غنيتر شود.

  با موانع چطور برخورد ميكنيد؟

 ما تا يك محصول را از هر نظر كاملاً مطالعه نكنيم، توليد نميكنيم. اعتقادمان بر اين بود كه با پشتكار و سختكوشي سرانجام همهچيز به نتيجه ميرسد. هيچوقت به شكست فكر نكرديم، خيلي كار ميكنيم. امكان ندارد كسي سختكوش باشد، ولي شكست بخورد. تنبلي است كه باعث شكست ميشود. البته دارايي و دانش هم مهم است.