گفتگوی تارنمای جبهه ملی ایران- اروپا با کورش زعیم

سوم آبان ١٣٨٨

جنبش مدنی ایران به پیشتازی جوانان غیور، از آغاز مبارزات انتخابانی تاکنون توانسته گامهای بزرگی بردارد و همبستگی ملی از دست رفته ایرانیان را باز بیافریند. ابطال نتایج انتخابات و اعمال اراده آزاد مردم ایران در این مرحله، یعنی برگزاری انتخاباتی آزاد وعادلانه، تنها میتواند یکی از اهداف نزدیک این جنبش پرتوان باشد.

در این رابطه، مصاحبه ای داريم با مهندس کورش زعيم، عضو شورای عالي جبهه ملی ایران و دبیر سياسی "همبستگی برای دموکراسی و حقوق بشر در ایران.

1- "جنبش اعتراضی 22 خرداد دگردیسی ماهوی خواست جامعه مدنی ایران بود که منتظر فرصتی برای انفجار بود. انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری این فرصت را به میان آورد. "متاسفانه جبهه ملي ايران اين حركت مردمي را در ابتدا درست ارزيابي نكرده بود و اين باعث تداوم حالت سکون و بی حرکتی در جبهه ملي ايران گرديد. ما معتقدیم که فرصتی گرانبها ازدست رفت، اما این تنها فرصت موجود نبوده و به احتمال قوی آزمایشهای سخت دیگری درپیش داریم. آیا مي توانيد اعلام نمایيد شما و جبهه چه برنامه اي براي تقويت جنبش سبز داريد؟

کورش زعیم: این درست است که جنبش اعتراضی ناشی از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری که اکنون جنش سبز خوانده می شود، ناشی از خواست جامعه ایرانی برای یک دگردیسی ماهوی است، ولی اینکه جبهه ملی ایران این حرکت مردمی را درست ارزیابی نکرده بوده، درست نیست. جبهه ملی ایران، بویژه از سال 1382 که ناتوانی رییس جمهور وقت در پاسخ دادن به انتظارات مردم و دستکم قولهای خودش آشکار شد، گسترش و قدرت گرفتن جنبش های مردمی را هشدار می داد. از سال 84، این هشدارها همراه با تحلیل های درست از خطرات بی اعتنایی به خواستهای مردم بارها و در زمینه های مختلف مسایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تکرار شد. خود من بارها در سخنرانی ها و مصاحبه ها، به روشنی به مسئله اشاره کرده و پیش بینی عدم امکان کنترل یا رویارویی با جنبش مردمی در شرف وقوع را شرح داده و حتا به احتمال خشونت بار شدن آن هشدار داده بودم. آن سکونی که در جبهه ملی ایران به آن اشاره می کنید، از عدم ارزیابی درست رویدادها نیست و ارتباطی با تحلیل های کارشناسانه رهبری جبهه ملی هم ندارد. هر سازمان کهنسال پس از دهه ها حضور و وجود و فعالیت نسل ها، ایجاد نوعی بوروکراسی و اضافه وزن در درون خود می کند، که از بیرون به نظاره گران توهم سکون و بی حرکتی را می دهد.

اینکه ما آزمایش های سخت تری را در پیش داریم، برداشت بسیار درستی است. با جنبش سبز ما کمی بیدار شده ایم، بویژه که خود را در ایجاد آن موثر می دانیم. ولی جنبش سبز، به باور من، ارتباط زیادی با انتخابات اخیر ندارد. انتخابات فقط جرقه ای بود که برای به حرکت درآوردن آن نیاز بود. اکنون نامزدهایی که می اندیشیدند جنبش برای آنها بوجود آمده، برای حفظ موقعیت خود به دنبال قطار جنبش دوان شده اند. جبهه ملی ایران اوضاع را به دقت زیر نظر دارد و در زمان مناسب با برنامه ای مناسب جای خود را در جنبش بدست خواهد آورد.

2- ما معتفديم به استثناء دفتر پژوهشهاي شوراي رهبري، در جبهه موضع اصولي در مورد انتخابات خرداد گرفته نشد. لطفا نظرخود را در این مورد روشن نمائید و راهکار عملی برای جلوگيري از این شكل اشتباه را چه میدانید؟

کورش زعیم: باید توجه نمایید که دفتر پژوهش ها هم جزوی از بدنه جبهه ملی است. پیش از انتخابات، جبهه ملی موضع خود را در مورد شرکت در انتخابات طی بیانیه ای روشن کرد. پس از انتخابت هم بیانیه ای در ارزیابی نتایج آن صادر کرد. خود من هم در سخنرانی رشت و چند مصاحبه رادیویی و تلویزیونی دیدگاه خود و جبهه ملی را توضیح دادم. ولی جنبشی که در پی اعلام نتایج انتخابات آغاز شد، ابعادی فراتر از انتخابات به خود گرفت که حاکمیت را ترساند و باعث خشونتهایی بی دلیل شد. در چنین شرایطی، سازمانهای سیاسی خردمند و آینده نگر باید روند رویدادها را ارزیابی کنند، نه خود رویدادها را. در اینجا آینده کشور و امنیت و یکپارچگی کشور مطرح است و ما نباید ندانسته با تسلیم احساسات شدن آتش بیار طرحی باشیم که می پندارم در قالب آن افتاده ایم. به باور من، جبهه ملی ایران در مورد جنبش کنونی هنوز اشتباهی نکرده است.

3- جبهه ملی ايران براي اينكه نقش مثبت تاريخي خود را ايفا كند بايد پيوند خود را با جامعه قويتر نمايد و با توجه به اينكه بيش از% 70 از جمعيت ايران را افراد زير 30 سال تشكيل ميدهند شما وجبهه چه برنامه اي براي تقويت جبهه وشركت جوانان در سطوح مختلف ان داريد؟

کورش زعیم: البته قدرتمندتر کردن پیوند با جامعه آرزوی هر سازمان سیاسی است. در جمهوری اسلامی سازمانهای سیاسی برون از حاکمیت محدودیت های بسیار زیادی دارند، بویژه جبهه ملی ایران که اجازه فعالیت ندارد، اجازه گردهمایی ندارد، رسانه یا دسترسی به رسانه های کشور را ندارد و اعضای فعال آن پیوسته زیر فشارهای امنیتی هستند. برخی از بزرگمردان جبهه ملی مانند شادروان اردلان و شادروان ورجاوند تلاشهای زیادی برای جوانتر کردن جبهه ملی و جذب جوانان کردند. ولی تلاشهای آنان با دشواری ها و بن بستهای زیادی روبرو می شد، زیرا مدیران سازمانهای کهنسال، طبق روانشناسی رفتار سازمانی، از هر گونه تغییر شرایط موجود نگران می شوند. در این دو سه سال اخیر هم تلاش های زیادی برای جذب جوانان به جبهه ملی و میدان دادن به آنان شده که خالی از دشواری نبوده است. من باور دارم که عضویت جبهه ملی باید نمایانگر سطح مقطع جامعه باشد و جوانان زیر سی سال هفتاد درصد عضویت و دستکم یک سوم شورای مرکزی را تشکیل دهند. یک سوم شورا را هم باید اعضای میانسان، سی تا پنجاه، تشکیل دهند که ما اکنون به علت عدم جذب جوانان در دهه های 60 و 70، از عضویت میانسان تقریبا تهی هستیم. من بر این باور استوار هستم و از هیچ کوششی در این راستا فروگذار نخواهم کرد.

4-شما در نامه 2 مهر خود به ریاست شورای مرکزی 3 پيشنهاد داده ايد از جمله تشكيل مجلس مهستان جهت رشد نيروي جوان در جبهه ملی ايران، بفرمائید مشكلات موجود در اين زمينه چيست؟

کورش زعیم: دشواری همان است که در بالا شرح دادم. اکثریت شورای کنونی را اعضای کهنسال تشکیل می دهند که همگی افراد فرهیخته، خردمند و دارای پیشنیه چند دهه عضویت و حضور در فعالیت های جبهه ملی را دارند. این افراد سرمایه ها و افتخار جبهه ملی هستند، هر چند همگی با شرایط تکنولوژی ارتباطات و اطلاع رسانی روز آشنایی بسنده برای مدیریت سیاسی جامعه امروز را ندارند، ولی تجربه و خرد آنان بی همتاست. پیشنهاد من این بود که این بزرگان به شورای مهستان یا شوران خردمندان جبهه ملی بپیوندند و مانند مجلس سنا بر مصوبات شورای مرکزی نظارت کنند و حتا حق وتو داشته باشند. این طرح به جوانان ما فرصت خواهد داد که وارد شورای مرکزی شوند و با تجربه آموختن در سطح تحلیل و سیاستگذاری، خود را برای رهبری جبهه ملی ایران و کشور آماده کنند.

5- مدتي پيش سازمان دانش آموختگان ایران (ادوار تحکیم وحدت) پیشنهاد تشکیل جبهه ملی فراگیر با مشارکت احزاب، تشکلها و جریانات سیاسی معترض به وضع موجود را داده که به باورآنها در رهبری چنین جبههای علاوه بر دو کاندیدای معترض بایستی شخصیتهای اصلاحطلب و تحولخواه موجه، معتبر و شجاع دیگری نیز حضور یابند. لطفا نظرخود را در این مورد روشن نمائید و راهکار عملی برای این منظور را چه میدانید؟

کورش زعیم: شورای مرکزی سازمان دانش آموختگان ایران پیش از انتخابات نشستی با هیئت های رهبری و اجرایی جبهه ملی داشت و خواهان همکاری در پشتیبانی از یکی از چهره های اصلاح طلب بود. البته ما همکاری با ادوار را همیشه استقبال کرده ایم و می کنیم، ولی در مورد آن پیشنهاد جبهه ملی بر این باور بود که آن شخصیت خود را نامزد نخواهد کرد و یا اگر هم بکند تایید نخواهد شد. بنابراین، جبهه ملی که درستی انتخابات را هم باور ندارد، نمی خواهد خود را سنگ روی یخ کند. پیش بینی ما در جبهه در هر دو مورد درست از آب درآمد. در مورد همکاری یا تشکیل یک جبهه فراگیر، من باور دارم که این بهترین روش ایجاد تغییر است، ولی ما نباید همبسته شویم برعلیه آنچه نمی خواهیم، بلکه باید همبسته شویم بر له آنچه می خواهیم. ما هنوز وجه مشترکی در مورد آنچه می خواهیم با دیگر سازمانهای سیاسی تحول خواه و دموکراسی خواه پیدا نکرده ایم. همبستگی برای دموکراسی و حقوق بشر و دوازده اصل هدفهای آن نقشه راه را برای ایجاد یک جبهه فراگیر ترسیم کرده است. من خوشبین هستم که همچنان که شرایط موجود رو به وخامت می رود، گرایش به پیشنهاد همبستگی بیشتر شود.

با سپاس فراوان ازشما كه وقت خودرادر اختیار ما گذاشتید

محمود جعفری