تصميم گيرنده رهبر است
رابطه با آمريکا در گفت‎ ‎وگو‎ ‎با‎ ‎هرميداس باوند

 

‫چهارشنبه ۷ اسفند ۱۳۸۷ [2009.02.25]

 

 دکتر‎ ‎داوود هرميداس‎ ‎باوند‎ ‎استاد‎ ‎روابط‎ ‎و‎ ‎حقوق‎ ‎بين‎ ‎الملل‎ ‎دانشگاه‎ ‎علامه‎ ‎طباطبايي‎ ‎و‎ ‎پژوهشگر‎ ‎مسائل‎ ‎سياسي‎ ‎در‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎با‎ ‎روز‎ ‎تصريح‎ ‎مي‎ ‎کند‎ ‎که‎ ‎براي‎ ‎آغاز‎ ‎گفت‎ ‎وگويي‎ ‎ثمر‎ ‎بخش‎ ‎بين‎ ‎ايران‎ ‎وآمريکا‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎کشور‎ ‎بايد‎ ‎مواضع‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎تعديل‎ ‎کنند. به‎ ‎گفته‎ ‎اين‎ ‎تحليلگر‎ ‎مسائل‎ ‎بين‎ ‎الملل،‎ ‎هر‎ ‎تغييري‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎عرصه‎ ‎سياست‎ ‎آمريکا‎ ‎رخ‎ ‎بدهد‎ ‎لزوما در‎ ‎ايران‎ ‎منشا‎ ‎اثر‎ ‎نيست،‎ ‎چرا‎ ‎که‎ ‎در‎ ‎خصوص‎ ‎رابطه‎ ‎ايران‎ ‎و‎ ‎آمريکا‎ ‎در‎ ‎نهايت‎ ‎رهبري‎ ‎نظام‎ ‎حرف‎ ‎اصلي‎ ‎را‎ ‎مي‎ ‎زند و‏‎ ‎نه‎ ‎ديگر مقامات. ‏‎ ‎اين‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎را‎ ‎مي‎ ‎خوانيد‎. ‎‎ ‎

 

‎‎پالس‎ ‎هاي‎ ‎مختلفي‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎سوي‎ ‎ايران‎ ‎و‎ ‎آمريکا‎ ‎براي‎ ‎يکديگر‎ ‎فرستاده‎ ‎مي‎ ‎شود‎- ‎هم‎ ‎از‎ ‎سوي‎ ‎آقاي‎ ‎احمدي‎ ‎نژاد‎ ‎وهم‎ ‎سوي‎ ‎آقاي‎ ‎اوباما‎ -‎تا‎ ‎چه‎ ‎حد‎ ‎ناشي‎ ‎از‎ ‎نيازهاي‎ ‎استراتژيک‎ ‎است‎ ‎و‎ ‎تا‎ ‎چه‎ ‎حد‎ ‎تنها‎ ‎تغيير‎ ‎لحن؟‎‎

آقاي‎ ‎اوباما‎ ‎قبلا‎ ‎در‎ ‎جريان‎ ‎انتخابات‎ ‎آمريکا‎ ‎گفت‎ ‎که‎ ‎اگر‎ ‎انتخاب‎ ‎شود‎ ‎با‎ ‎ايران‎ ‎بدون‎ ‎قيد‎ ‎و‎ ‎شرط‎ ‎گفت‎ ‎وگو‎ ‎مي‎ ‎کند‎ ‎و‎ ‎بعدا‎ ‎هم‎ ‎در ‏مواردي با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎مستعميني‎ ‎که‎ ‎با آنها رو به رو‎ ‎شده گفته‎ ‎هايش‎ ‎را‎ ‎تعديل‎ ‎کرده.‏‎ ‎‏ حال، آينده‎ ‎بستگي‎ ‎به‎ ‎رويکرد‎ ‎آمريکا‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎آيا‎ ‎مساپل‎ ‎مختلف‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎جداگانه‎ ‎مورد‎ ‎بحث‎ ‎قرار‎ ‎بدهد‎ ‎يا‎ ‎رويکرد‎ ‎جامعي‎ ‎به‎ ‎موضوع‎ ‎داشته‎ ‎باشد‎ ‎که‎ ‎همه‎ ‎مساپل‎ ‎مرتبط‎ ‎با‎ ‎تهران‎ ‎و‎ ‎واشنگتن‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎بر بگيرد. بستگي به اين دارد که آيا‎ ‎مساپل‎ ‎را‎ ‎تفکيک‎ ‎کند‎ ‎به‎ ‎موضوعاتي‎ ‎که‎ ‎امکان‎ ‎تفاهم‎ ‎بيشتري در مورد آنها‏‎ ‎وجود‎ ‎دارد- ‏‎ ‎مانند‎ ‎عراق‎ ‎‏- و‎ ‎به‎ ‎آنها‎ ‎اولويت‎ ‎بدهد،‎ ‎يا‎ ‎اينکه‎ ‎اولويت‎ ‎را‎ ‎بدهد‎ ‎به‎ ‎مساله‎ ‎هسته‎ ‎اي‎ ‎که‎ ‎پيچيدگي‎ ‎هاي‎ ‎خاص‎ ‎خودش‎ ‎را‎ ‎دارد. مقامات‎ ‎ايراني‎ ‎برخلاف‎ ‎گذشته‎ ‎از‎ ‎اظهارات‎ ‎اوباما‎ ‎استقبال‎ ‎کرده‎ ‎اند‎ ‎و‎ ‎مواضع جديد وي ‏تا‎ ‎حدي‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎نشانه هاي يک‎ ‎نگرش‎ ‎مثبت‎ ‎تلقي‎ ‎شده‎ ‎اند. ‏‎ ‎به‎ ‎همين‎ ‎جهت‎ ‎احتمال‎ ‎زيادي‎ ‎وجود‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎آمريکايي‎ ‎ها‎ ‎بعد‎ ‎از‎ ‎انتخابات‎ ‎قدم‎ ‎هاي‎ ‎جدي‎ ‎تري‎ ‎بردارند‎. ‎‎ ‎

‎‎در‎ ‎هفته‎ ‎هاي‎ ‎گذشته‎ ‎هم‎ ‎جو بايدن ‏‎ -‎درکنفرانس‎ ‎امنيتي‎ ‎مونيخ‎- ‎‏ و‎ ‎هم‎ ‎خود‎ ‎باراک‎ ‎اوباما‎ ‎از‎ ‎لزوم توقف‎ ‎برنامه‎ ‎هسته‎ ‎اي‎ ‎ايران‎ ‎صحبت‎ ‎کرده‎ ‎اند. با‎ ‎توجه‎ ‎به‎ ‎مخالفت ايران با توقف اين برنامه،‎ ‎آيا‎ ‎با‎ ‎ادامه‎ ‎روند‎ ‎موجود اساسا‎ ‎دو‎ ‎طرف‎ ‎گامي‎ ‎به‎ ‎پيش‎ ‎خواهند‎ ‎رفت؟‎‎

تمام‎ ‎پيش‎ ‎شرط ها‎ ‎بر سر‎ ‎مساله‎ ‎هسته‎ ‎اي‎ ‎است. اول‎ ‎پيشنهاد‎ ‎شد‎ ‎که‎ ‎تعليق‎ ‎در‎ ‎برابر‎ ‎تعليق. ‏‎ ‎يعني‎ ‎مجازات‎ ‎هاي‎ ‎سازمان‎ ‎ملل‎ ‎تعليق‎ ‎شود‎ ‎و‎ ‎ايران‎ ‎هم‎ ‎غني‎ ‎سازي‎ ‎را‎ ‎تعليق‎ ‎کند. ‏‎ ‎اين‎ ‎بستگي‎ ‎به‎ ‎آن‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎آمريکايي‎ ‎ها‎ ‎امکان‎ ‎دسترسي‎ ‎ايران‎ ‎به‎ ‎تکنولوژي‎ ‎هسته‎ ‎اي‎ ‎را‎ ‎بپذيرند‎ ‎ولي‎ ‎از‎ ‎سوي،‎ ‎ديگر‎ ‎ضمانت‎ ‎هاي‎ ‎لازم‎ ‎براي‎ ‎نظارت‎ ‎بر‎ ‎اينکه‎ ‎برنامه‎ ‎هسته‎ ‎اي‎ ‎صلح‎ ‎آميز‎ ‎باقي‎ ‎بماند‎ ‎فراهم‎ ‎شود. اگردو طرف‎ ‎به‎ ‎توافقي‎ ‎نزديک‎ ‎بشوند‎ ‎که اين توافق ‏‎ ‎برنامه‎ ‎هسته‎ ‎اي‎ ‎ايران‎ ‎را‎ ‎بپذيرد‎ ‎و‎ ‎از‎ ‎سوي‎ ‎ديگر‎ ‎براي‎ ‎رفع‎ ‎نگراني‎ ‎هاي‎ ‎جامعه‎ ‎بين‎ ‎الملل‎ ‎مکانيسم‎ ‎هاي‎ ‎مشخصي‎ ‎را ايجاد کند،‎ ‎مي‎ ‎توان‎ ‎براي‎ ‎برون‎ ‎رفت‎ ‎از‎ ‎شرايط موجود اقدام کرد. ‏در مجموع،‎ ‎اگر‎ ‎ا‎ ‎مذاکرات‎ ‎بخواهد‎ ‎به‎ ‎نتيجه‎ ‎برسد‎ ‎بايد‎ ‎هر‎ ‎دو‎ ‎طرف‎ ‎موضع‎ ‎اوليه‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎مقداري‎ ‎تعديل‎ ‎کنند‎. ‎‎ ‎

‎‎انتخابات‎ ‎اخير‎ ‎اسراييل‎ ‎چگونه‎ ‎مي‎ ‎تواند‎ ‎روابط‎ ‎تهران و تل آويو‎ ‎را‎ ‎تحت‎ ‎تاثير‎ ‎قرار دهد؟‎‎

حزب‎ ‎کاديما‎ ‎مي‎ ‎تواند‎ ‎نگراني‎ ‎کمتري‎ ‎ايجاد کند. ‏‎ ‎حزب‎ ‎ليکود‎ ‎سعي‎ ‎مي‎ ‎کند‎ ‎با‎ ‎سياست‎ ‎مشت‎ ‎آهنين‎ ‎با‎ ‎مساپل‎ ‎خود‎ ‎در‎ ‎منطقه‎ ‎خاورميانه‎ ‎برخورد‎ ‎کند،‎ ‎چه‎ ‎در‎ ‎برخورد‎ ‎با‎ ‎حماس‎ ‎و‎ ‎چه‎ ‎در‎ ‎مواجهه‎ ‎با‎ ‎ايران. به‎ ‎قدرت‎ ‎رسيدن‎ ‎نتانياهو‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎کلي‎ ‎وضعيت‎ ‎را‎ ‎براي‎ ‎ايران‎ ‎دشوار‎ ‎خواهد‎ ‎کرد‎. ‎

‎ ‎‎‎اما‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎سنتي‎ ‎هر‎ ‎توافقي‎ ‎که‎ ‎طي‎ ‎سالهاي‎ ‎گذشته‎ ‎بين‎ ‎اسراييل‎ ‎و‎ ‎طرف‎ ‎هاي‎ ‎فلسطيني‎ ‎انجام‎ ‎شده‎ ‎غالبا‎ ‎در‎ ‎زمان‎ ‎قدرت‎ ‎احزاب‎ ‎دست‎ ‎راستي‎ ‎درتل‎ ‎آويو‎ ‎بوده‎ ‎است. برخي‎ ‎معتقدند‎ ‎اگر‎ ‎قرارباشد‎ ‎گفت‎ ‎وگويي‎ ‎هم‎ ‎انجام‎ ‎شود‎ ‎اين‎ ‎نتانياهو‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎مي‎ ‎تواند‎ ‎از‎ ‎عهده‎ ‎کار‎ ‎بربيايد‎ ‎و نه‎ ‎کسي‎ ‎مانند‎ ‎ليوني‎ ‎از‎ ‎حزب‎ ‎کاديما...‏‎‎

تا‎ ‎به‎ ‎حال‎ ‎چنين‎ ‎بوده‎ ‎است، ولي هر زمان مسائل مقتضيات و شرايط خود را دارد.‏‎ ‎در‎ ‎زمان‎ ‎کارتر‎ ‎رهبر‎ ‎حزب‎ ‎ليکود‎ ‎توانست‎ ‎با‎ ‎مصر‎ ‎توافقي‎ ‎انجام‎ ‎بدهند‎ ‎که‎ ‎زمينه‎ ‎اي‎ ‎براي‎ ‎چون‎ ‎و‎ ‎چرا در اسراييل ‏‎ ‎باقي‎ ‎نمي‎ ‎گذاشت. آقاي‎ ‎شارون‎ ‎هم‎ ‎در‎ ‎خصوص‎ ‎خروج‎ ‎از‎ ‎نوار‎ ‎غره‎ ‎فردي‎ ‎کليدي‎ ‎به‎ ‎شمار‎ ‎مي‎ ‎رفت. معمولا اگر‎ ‎ليکودي‎ ‎ها‎ ‎توافقي‎ ‎انجام‎ ‎بدهند‎ ‎به‎ ‎دليل‎ ‎اينکه‎ ‎در‎ ‎اسراييل ‏افراطي‎ ‎تر‎ ‎هستند،‎ ‎کمتر‎ ‎در داخل کشورشان در‎ ‎معرض‎ ‎انتقاد‎ ‎قرار‎ ‎مي‎ ‎گيرند. اما در شرايط فعلي، اين مهم است‎ ‎که‎ ‎آيا‎ ‎نتانياهو‎ ‎علاقه مند‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎جامع‎ ‎به‎ ‎مساله‎ ‎اعراب‎ ‎و‎ ‎اسراييل‎ ‎نگاه‎ ‎کند‎ ‎يا‎ ‎نه. ‏‎ ‎همواره‎ ‎شعار‎ ‎نتانياهو‎ ‎استحکام‎ ‎امنيتي‎ ‎بوده‎ ‎است‎ ‎و بايد‎ ‎ديد‎ ‎چگونه‎ ‎اين‎ ‎ديد‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎تصميمات‎ ‎خود‎ ‎مد‎ ‎نظر‎ ‎قرار‎ ‎مي‎ ‎دهد. ‏‎ ‎اگر‎ ‎نتانياهو‎ ‎بتواند‎ ‎به‎ ‎تفاهمي‎ ‎نائل‎ ‎شود‎ ‎کمتر‎ ‎مورد‎ ‎چالش‎ ‎قرار‎ ‎مي‎ ‎گيرد،‎ ‎اما‎ ‎آيا‎ ‎در‎ ‎شرايط‎ ‎موجود‎ ‎بايد‎ ‎ديد‎ ‎آمادگي‎ ‎اين‎ ‎را‎ ‎دارد‎ ‎که‎ ‎تغييراتي‎ ‎متناسب‎ ‎با‎ ‎شرايط‎ ‎جديد‎ ‎به‎ ‎وجود‎ ‎بياورد‎ ‎يانه؟‎ ‎اين‎ ‎سوالي‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎بايد‎ ‎منتظر‎ ‎پاسخ‎ ‎آن‎ ‎ماند‎. ‎‎ ‎

‎‎اگر‎ ‎ايران‎ ‎بخواهد‎ ‎ابتکار‎ ‎عمل‎ ‎داشته‎ ‎باشد‎ ‎و‎ ‎توپ‎ ‎را‎ ‎به‎ ‎نحوي‎ ‎به‎ ‎زمين‎ ‎آمريکا‎ ‎پرتاب‎ ‎کند‎ ‎چه‎ ‎کاري‎ ‎بايد‎ ‎انجام‎ ‎دهد؟‎‎

اگر‎ ‎آمريکا‎ ‎گام‎ ‎اول‎ ‎را‎ ‎بردارد‎ ‎و‎ ‎نظرات‎ ‎ايراني‎ ‎ها‎ ‎را‎ ‎هم‎ ‎در‎ ‎تصميم‎ ‎خودش‎ ‎لحاظ‎ ‎کند‎ ‎و‎ ‎همان‎ ‎طور‎ ‎که‎ ‎گفتم‎ ‎تعديل‎ ‎هايي‎ ‎را‎ ‎در‎ ‎مواضع دو طرف‏‎ ‎شاهد‎ ‎باشيم،‎ ‎مي‎ ‎توان‎ ‎انتظار‎ ‎داشت‎ ‎که‎ ‎طرف‎ ‎ايراني‎ ‎هم‎ ‎واکنش‎ ‎مثبتي‎ ‎نشان‎ ‎بدهد. آمريکا‎ ‎مي‎ ‎تواند‎ ‎شرايطي‎ ‎ايجاد‎ ‎کند‎ - ‎يا‎ ‎غير‎ ‎مستقيم‎ ‎تحميل‎ ‎کند‎- ‎‏ که‎ ‎طرف‎ ‎مقابل‎ ‎را‎ ‎دروضعيتي‎ ‎قرار‎ ‎بدهد‎ ‎که‎ ‎خودش‎ ‎را‎ ‎تنها‎ ‎به تغيير ‏‎ ‎لحن‎ ‎مشغول‎ ‎نکند‎ ‎بلکه‎ ‎با‎ ‎قصد‎ ‎جدي‎ ‎وارد‎ ‎گفت‎ ‎وگوي‎ ‎سازنده‎ ‎بشود‎. ‎‎ ‎

‎‎برخي‎ ‎معتقدند‎ ‎که‎ ‎با‎ ‎پايان‎ ‎رسيدن‎ ‎عصر‎ ‎بوش‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎سياست‎ ‎هاي‎ ‎تندروانه‎ ‎در‎ ‎مقابل‎ ‎ايران‎ ‎استفاده‎ ‎مي‎ ‎کرد،‎ ‎دوران‎ ‎آقاي‎ ‎احمدي‎ ‎نژاد‎ ‎هم‎ ‎که‎ ‎لحن‎ ‎تندي‎ ‎در‎ ‎سياست‎ ‎خارجي‎ ‎داشت‎ ‎به‎ ‎پايان‎ ‎رسيده‎ ‎است و‎ ‎براي‎ ‎عصر‎ ‎اوباما‎ ‎ايران‎ ‎نياز‎ ‎يک‎ ‎تغيير‎ ‎جدي‎ ‎است. ‏‎ ‎آيا‎ ‎با‎ ‎اين‎ ‎تحليل‎ ‎موافق‎ ‎هستيد؟‎‎

انتخاب‎ ‎اوباما‎ ‎و‎ ‎استراتژي‎ ‎هايي‎ ‎که‎ ‎اعلام‎ ‎کرده‎ ‎در‎ ‎نظر‎ ‎دارد‎ ‎در‎ ‎پيش‎ ‎بگيرد‎ ‎فرصت‎ ‎جديدي‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎بايد‎ ‎با‎ ‎درايت‎ ‎و کياست‎ ‎ارزيابي‎ ‎شود. به‎ ‎نفع‎ ‎ايران‎ ‎است‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎اين‎ ‎فرصت‎ ‎استفاده‎ ‎کند. ‏‎ ‎آمريکا‎ ‎بايد‎ ‎مواضع‎ ‎خود‎ ‎را‎ ‎تعديل‎ ‎کند‎ ‎و‎ ‎ايران‎ ‎هم‎ ‎همين‎ ‎طور. اگرچه‎ ‎در‎ ‎نهايت‎ ‎رهبري‎ ‎مقام‎ ‎اصلي‎ ‎تصميم‎ ‎گيرنده‎ ‎رابطه‎ ‎ايران‎ ‎و‎ ‎آمريکاست

 

روز

اميدمعماريان‎ ‎
omid@memarian.info 

 

تنها مطالب و مقالاتي که با نام جبهه ملي ايران - ارو‌پا درج ميشود نظرات گردانندگان سايت ميباشد .