55 سال از کودتای ننگین 28 مرداد سال 1332 خورشیدی می گذرد

کاووس ارجمند  

 

55 سال از کودتای ننگین 28 مرداد سال 1332 خورشیدی می گذرد. کودتای بی شرمانه ای که بوسیله سازمان جاسوسی اینتلیجنت سرویس انگلستان با نام رمز( آژاکس ) با همکاری سازمان سی - آی - ای آمریکا و مزدوران داخلی آنها در ایران انجام و دولت دموکرات و قانونی دکتر محمد مصدق سرنگون و دولت نظامی سر لشکر زاهدی را به بقدرت رسانید. در مورد کودتای 28 مرداد کتابها – مقاله ها نوشتارهای بسیاری در دسترس است که همگان می توانند از آن بهره گیرند. این نوشتار تنها اشاره کوچکی است بر تجاوزی بزرگ و آشکار به ملتی که می رفت تا طرح نوینی را در جهان بیفکند که نمونه و پیشگام در جهان باشد.  

 

در سال 1901 میلادی  قرارداد نفت بین نمایندگان ویلیام ناکس دارسی ثروتمند انگلیسی استرالیائی و حکومت قاجار به امضا رسید و کار حفاری در خوزستان آغاز گردید. در سال 1914 در گیر ودار جنگ اول جهانی به پیشنهاد چرچیل وزارت  دریاداری انگلیس تعداد زیادی سهام شرکت نفت ایران و انگلیس را خریداری کرد که از این بابت به نوشته چرچیل در کتاب (بحران جهانی) وزارت دریاداری انگلستان 7500000 لیره استرلینگ سود برده است و تمام کشتیهای جنگی خود را با نفت ارزان ایران از سیستم سوخت ذغال سنگ به سوخت نفتی تبدیل کرده است.

در 25 اوت 1941 ( شهریور 20)  نیروهای متفقین از شمال وجنوب خاک ایران را اشغال و رضا شاه از سلطنت عزل و به تبعید فرستاده می شود و آمریکا بعنوان نیروئی تازه نفس و پیروز جنگ جهانی دوم وارد اروپا و خاورمیانه می شود. آمریکا با فرستادن کارشناسان شرکت آرامکو به عربستان سعودی و تنظیم قرارداد 50 – 50 نگرانیهای زیادی را برای انگلستان و شرکت نفت ایران و انگلیس فراهم می  آورد.

با وزش نسیم آزادی و رهائی روشنفکران از زندان و تبعید و ایجاد سازمانها و احزاب سیاسی پس از شهریور 20 نگرانی انگلستان بمراتب بیشتر میشود و بر اثر گزارشهای سازمان جاسوسی ام – آی – سیکس مبنی بر اینکه سهم ایران از قرارداد نفت تنها 10 تا 12 در سد است و با بیداری روشنفکران ایرانی انگلستان با گرفتاری های تازه ای رو برو می گردد.  سیاستمداران انگلستان با ترفند جدیدی وارد و قرارداد الحاقی  1933معروف به قرارداد( گس- گلشائیان) را به میان می اندازند که سهم بیشتری  را برای ایران درقرارداد الحاقی در نظر می گیرد.

 بایستی توجه داشت که قرارداد 1933 در زمان رضاشاه و به ضرر ملت ایران توسط تقی زاده امضاشد که تقی زاده در سالهای بعد خود این قرارداد را به ضرر ملت ایران ارزیابی کرد و در مجلس شورای ملی گفت که او تنها آلت فعل بوده است و در تدوین قرارداد نقشی نداشته است.

 دکتر مصدق برای رد قرارداد الحاقی  (قرارداد گس – گلشلئیان)  مبارزه می کند و توافق دولت را نیز در زمینه دادن امتیاز نفت شمال ایران به اتحاد جماهیر شوروی را مورد انتقاد قرار داده و در مجلس جلوی آنرا می گیرد و سیاست موازنه منفی را مطرح مینماید.  این موضوع باعث عصبی شدن حزب توده و اتحاد جماهیر شوروی می گردد و سادچیکف سفیر شوروی در دیداری که با دکتر مصدق در تهران دارد مراتب آزردگی رهبران شوروی را به دکتر مصدق منتقل میکند.

به دوستان و دشمنان دکتر مصدق پیشنهاد می کنم کتاب مشهور ام- آی -6( اینتلیجنس سرویس از درون) را که در سال 2000 انتشار یافته و نویسنده آن( استفن دوریل) محقق نامی است، مطالعه نمایند تا با بی طرفی داوری کنند و مبارزات دکتر مصدق را که تنها برای دفاع از حاکمیت ملی و منافع ملی بود بعنوان لجبازی و یک دندگی مصدق به حساب نیاورند و ایراد نگیرند که چرامصدق کوتاه نیامد و پیشنهاد کنسرسیوم را نپذیرفت .

 

مولف نامبرده درباره فعاليتهاي اينتليجنس سرويس در دوران حكومت شادروان دكتر مصدق نوشته است كه دولت انگلستان در سال 1949 از طريق ایستگاه اينتليجنس سرويس در تهران متوجه شده بود كه سهم ايران از نفت (10 تا 12 درسد) بسيار ناچيز است و به تدريج صداي مردم را در مي آورد. بنابراين يك ضميمه به قرارداد 1933 اضافه شد كه دكتر محمد مصدق مخالفت با استثمار نفت را آغاز و مردم عاطفي و احساساتي ايران را وارد يك مبارزه دامنه دار ناسيوناليستي كرد و در اين شرايط كسي جرات نمي كرد بدون قبول خطر، اين ضميمه را به مجلس بدهد. در اين زمان، آمريكا با كشور سعودي يك قرارداد نفتي 50 – 50 امضاء كرد و اين وسيله بسيار خوبي براي دكتر مصدق بود كه ايرانيان را پشت سر خود متحد سازد.
    به توصيه ميلن
Milne رئيس ايستگاه اينتليجنس سرويس در تهران كه در مجلس عواملي داشت، انگليسي ها تصميم گرفتند كه بر ضميمه قرارداد 1933، اصلاحيه اي بنويسند و سهم ايران را افزايش دهند و مبلغي نيز علي الحساب به دولت ايران بدهند تا حقوق كارمندان عقب نيفتد و مخالفت ها كمتر شود كه دكتر مصدق روز 19 فوريه سال1951 طرح ملي شدن صنعت نفت ايران را به كميسيون نفت مجلس داد.

پس از تصویب اصل ملی شدن نفت از اکتتشاف – تولید-  پالایش و فروش در مجلس شورای ملی و مجلس سنا در 29 اسفند سال 1331 و سپس شکایت انگلستان از ایران  در 16 اکتبر دکتر مصدق برای دفاع از حقوق ملت ایران به شورای امنیت سازمان ملل آمده  و از حقوق ملت ایران دفاع می کند. به نوشته (جاکووز تگراند در کتاب چهره های قرن بیستم. چاپ سال 1999 در پاریس) این حقوقدان برجسته یعنی دکتر مصدق با وقاری اشرافی و رفتاری طبیعی سخنانی مجاب کننده می گوید. دکتر مصدق با گفتار به جا و رفتاری شایسته از خود چهره ای عرضه کرده است که مورد احترام همگان است. مصدق از شرافتش دفاع می کند.

ایرانی که بسیاری از ممالک بزرگ به آن به دیده تحقیر مینگریستند ناگهان اعتبار کشوری را یافته است که به حقانیت خود آگاه است. در همین کتاب در جائی دیگر آمده است. تهران 12 نوامبر 1951 : مهندسین و تکنسین های ایرانی دوباره پالایشگاه آبادان را به کار می اندازند. کار بیشتر به  معجزه شبیه است. کمبود نفت و بنزین کشور را تهدید نمی کند. مصدق در این میانه انگیسیها را از پالایشگاه اخراج میکند. کارمندان در 3 اکتبر و تکنسین ها در 4 نوامبر از ایران خارج شدند.  

 

پس از شکست فاحش بریتانیای کبیر از ملت ایران و همچنین شکست دولت کارگری انگلستان از محافظه کاران و نخست وزیری چرچیل و زمانیکه حزب دموکرات آمریکا نیز از حزب جمهوری خواه شکست خورد و آیزن هاور به کاخ سفید منتقل و رئیس جمهور دموکرات( ترومن ) که  همواره باد دکتر مصدق روابط خوبی داشت و هیچگاه تسلیم رهبران انگلستان برای حمله نظامی به ایران نشد، از صحنه خارج گردید.( آنتونی ایدن) وزیر خارجه انگلستان خود در مصاحبه ای که اخیرآ پخش گردیده اعتراف می کند که پس از ناکامی در بر کنار کردن دکتر مصدق از راههای قانونی من به واشینگتن پرواز کردم و با همکاری برادران (دالس) توانستم آیزنهاور را متقاعد کنم که ایران در حال رفتن به سوی  کمونیسم است و اگر غرب بموقع وارد کار نشود حزب توده در ایران قدرت را در دست خواهد گرفت و برای پیشگیری بایستی دولت ملی مصدق سر نگون گردد.

سازمان سی – آی – ای با سازمان اینتلیجنس سرویس تماسهائی برقرار و طرح آژاکس را مورد ارزیابی دقیق قرار داده و  مآمور با سابقه سازمان ( سیا ) کیم روزولت نوه روزولت رئیس جمهوری پیشین آمریکا را برای اجرای عملیات  بر می گزینند.

روزولت به ایران سفر میکند با شاه ایران دیدار می کند و شاه را از طرح آگاه می سازد. شاه بشدت بیمناک می گردد و زیر بار طرح کودتا نمی رود چون تجربه تلخی از قیام ملی 30 تیر دارد.

روزولت به شوارتسکف یک نظامی آمریکائی پدر( ژنرال شوارتسکف فاتح عراق) متوسل می شود که روابط نزدیکی با شاه دارد و همچنین با اردشیر رپورتر ثروتمند ایرانی و اشرف پهلوی تماس گرفته می شود و مخفیانه اشرف به ایران می آید و با برادرش دیدار و همگی اورا دلداری می دهند و برای کودتا آماده می کنند.

برادران رشیدیان این خود فروختگان به دولت فخیمه انگلستان در تهران با روحانیون مخالف مصدق چون بهبهانی – فلسفی و بتدریج کاشانی و افسران اخراجی و بازنشسته – یاران پیشین مصدق ( حائری زاده – حسین مکی – دکتر بقائی)  و لومپن های بازار و زورخانه ها چون شعبان جعفری و رمضان یخی  که در زندان هستند تماس و آنها را برای کودتا آماده میکنند.

دولت قانونی و ملی دکتر مصدق که دولت رفاه ملی نام گرفت و دهها رفرم برای ایران به ارمغان آورد با همکاری آمریکا و انگلیس و مزدوران داخلی آنها و با سکوت و عدم حمایت شوروی در 28 مرداد سال 1332 سر نگون گردید. دولت زاهدی تشکیل و دکتر علی امینی وزیر دارائی زاهدی نوه مظفرالدین شاه و امین الدوته پای قرارداد کنسورسیوم را امضا کرد. دکتر مصدق به سه سال زندان در دادگاه غیر قانونی نظامی محکوم و پس از زندان نیز بمدت 10 سال در احمد آباد ساوج بلاغ زندان و تبعید بود.

 

پس از کودتا اسرار بسیاری فاش شد و هنوز نیز این اسرار در حال فاش شدن هستند. به باور من و بیشمار انسانهائی چون من ملت ایران و دولت ملی و به ویژه دکتر مصدق قربانی نفت و منافع غیر انسانی کنسرسیوم ومنافع استراتجیک دولتهای آمریکا و انگلستان شد.  همچنین ملت ایران قربانی فساد و مال اندوزی سر سپردگان بیگانه شد که برای دارائی و مقام به هر پستی روی آوردند نام بیشتر این روزنامه نگاران و نمایندگان مزدور در اسناد بدست آمده درخانه سدان و در زمان دولت ملی فاش گردید. پس از کودتا تعداد زیادی از سر سپردگان استبداد و استعمار به پو لهای هنگفتی رسیدند. توجه شما را به نامه ابولقاسم امینی برادر دکتر امینی که در تاریخ 15 ژوئن سال 1961 نوشته است جلب می نمایم.

 

ابولقاسم امینی می نویسد:

 

وقتی من در دربار بودم یکی از دوستان که نامش را نمی برم و فعلآ در اروپاست حامل پیامی از یکی از سفرای دولت بیگانه بود و نزد من آمد و عنوان کرد که آنها حاضر هستند 5 میلیون دلار برای مخارج و یا دستمزد بشرط اینکه اقداماتی برای سر نگون کردن مصدق شود بپردازند و عقیده دارند که این کار باید وسیله برادر شما سرتیپ محمود امینی رئیس ژاندارمری انجام شود. ابولقاسم امینی ادامه می دهد که من با برادرم سرتیپ امینی مذاکره کردم و ایشان رد کرد. پس از کودتا من هم بعد از زندان به تبعید به رم آمدم تا زمانیکه دکتر علی امینی به سمت سفیر ایران در آمریکا منصوب شد.

و در عبورازشهر رم دیداری دست داد. در گفتگوی میان من و برادرم من از ایشان از موضوع پول پرداختی بیگانگان برای کودتا پر سیدم و ایشان جواب داد 5 میلیون دلار پرداختند و من برای اینکه لوطی خور نشود آنرا به حساب دولت واریز کردم. سر لشکر زاهدی از من پرسید پولها چی شد؟ جواب دادم به خزانه ریختم. ایشان یعنی زاهدی فشار آورد و گفت  این پول برای خزانه دولت نبوده و برای مخارج بوده است. من مجبور شدم به پرداخت کننده مراجعه کنم . آنها 2 میلیون دلار دیگر پرداخت کردند که به آقای زاهدی پرداخت شد.  اصل این نامه در کتاب( خلع ید نفت از شرکت نفت انگلیس و ایران) نگارش شادروان دکتر شمس الدین امیر علائی وزیر دارائی مصدق و نماینده ویژه دولت ملی در خوزستان موجود است.

 

در کتاب ( همه مردان شاه نوشته استفن کنزر) روزنامه نگار و نویسنده مشهور نیویورک تایمز در آمریکا که دوست و یار گرامیم آقای شهریار خواجیان آنرا در تهران در سال 1382 خورشیدی از انگلیسی به پارسی ترجمه کرده اند که به سهم خویش بسیار از ایشان سپاسگزارم  چنین آمده است:

 

عملیات آژاکس که نام رمز کودتا بود تاریخ ایران- منطقه و جهان را دگرگون کرد. محمد رضا شاه را به تخت طاووس باز گرداند و به او امکان داد  استبدادی را به کشور تحمیل کند که در نهایت انقلاب اسلامی 1357 را موجب شد. انقلاب اسلامی به نوبه خود الهام بخش بنیاد گرایان در سراسر دنیای اسلام شد. کنزر در این کتاب تآکید می کند که دور از ذهن نمی نماید که بتوان خط ممتدی را از نقطه آغاز عملیات آژاکس تا رژیم شاه و انقلاب اسلامی و تا گردونه های آتشینی که مرکز تجارت جهانی در نیویورک را به کام خود کشیدند، ترسیم کرد.

 

دکتر مصدق و قیام ملی سالهای 1330-1332 در خاطره ملت ایران همواره زنده خواهد ماند. کودتای ننگین 28 مرداد 1332 نیز بعنوان رویدادی چرکین – زشت و ننگین درتاریخ ایران زمین ثبت خواهد شد. ننگین از ان جهت که کودتای 28 مرداد با دلار های نفتی و بدست بیگانگان و سرسپردگان داخلی آنها انجام شد.

 

کاووس ارجمند

14 آگوست 2008 برابر با 23 مرداد