سايه سنگين تابوي جنس مخالف ؛ تفكيك جنسيتي‌ در ترمينال قزوين

 

ساعت 50 : 19  ترمينال قزوين‌


چند اتوبوس درجه 1 و 2 پشت سر هم توقف كرده‌اند و يكي از آنها خانوادگي درجه 1، ديگري خانوادگي درجه 2، يكي ديگر درجه 1 ويژه دختران و درجه 2 ويژه دختران و اتوبوس درجه 1 و 2 ويژه پسران و در هر كدام 10 نفر سرنشين، منتظر و كلافه، سر و صداي دانشجويان كه مدام خانواده‌هايشان تماس مي‌گيرند، بلند شده، هر كس چيزي مي‌گويد: <آقا حركت كنيد، ما يك ساعته اينجا معطليم، شب شد، من فردا 8 صبح بايد قزوين باشم، كلاس دارم.>

بعضي‌ها اين وسط شيطنت مي‌كنند و از اين اتوبوس به آن اتوبوس پيامك مي‌فرستند و حرف مي‌زنند و هرازگاهي هم پياده مي‌شوند، چيپسي، نوشابه‌اي مي‌خورند و دوباره از سرماي هوا پناه مي‌برند به اتوبوس‌هايشان.

كم كم سر و صداي خانواده‌ها هم بلند مي‌شود: <اين اتوبوس‌ها را يكي كنيد، ما حركت كنيم.>

ماجرا از اين قرار است؛
تعدادي دانشجو براي كسب علم و دانش و در اين شرايط سخت اقتصادي با پرداختن مبالغي هنگفت تحت عنوان شهريه و كتاب و اياب و ذهاب و... و با فرهنگ‌ها و نگرش‌هاي گوناگون و از شهرهاي دور و نزديك راهي شهر قزوين مي‌شوند، آنها گاهي برخوردهايي مي‌كنند كه به مذاق فرهنگ ما خوش نمي‌آيد كه اين نوع رفتارها ناهنجار نبوده و ناشي از گونه‌گوني فرهنگ ايراني از شهري به شهر ديگر است كه از تنوع قوميت‌ها و آداب و سنن در كشور نشات مي‌گيرد. اما گاه شاهد بروز برخوردهايي هستيم كه در هر فرهنگ و آداب و رسومي و با هر سطح سواد، طبقه اقتصادي و پايگاه اجتماعي ناپسند و مطرود تلقي مي‌شود و ريشه در باورها و اعتقادات ما دارند و شايد به دليل برخورد با همين بخش از رفتارهاست كه از نيمه دوم مهرماه سال جاري طرح تفكيك جنسيتي دانشجويان دختر و پسر در ترمينال قزوين به اجرا درآمده است.

طرحي كه شايد از لحاظ فلسفه و هدف از اجرا قابل تامل باشد، اما به دليل شيوه در نظر گرفته شده و ناتواني در دستيابي به آرمان‌هاي مدنظر، چندان مطلوب نيست.

تفكيك جنسيتي دانشجويان توهين به شخصيت آنها است‌
تعدادي از دانشجوياني كه طرح براي تامين رفاه و حفظ امنيت آنها به اجرا درآمده، اين وضعيت را نوعي توهين به شان دانشجو تلقي كرده و در واكنش به اجراي آن، با مسافربرهاي شخصي و خودروهاي بين راهي، مسير قزوين- تهران را طي مي‌كنند كه اين رويه به نگراني خانواده‌هاي آنها نيز افزوده است.

تعدادي ديگر تاخير حركت اتوبوس‌هايي را كه هر كدام با 15 تا 20 نفر سرنشين منتظر تكميل ظرفيت هستند و از دير رسيدن به ترمينال تهران و نبود تاكسي و اتوبوس براي رسيدن به منزل گلايه دارند.

در سن 23 سالگي تازه جنس مخالف را مي‌فهمم‌
تعدادي ديگر يا همان گروه هدف هم حرف‌هاي ديگري دارند، حرف‌هايي كه اگرچه تلخ و گزنده است، اما صادقانه به زبان مي‌آيد و همين صداقت نشانگر پاك بودن لوح وجود آنها است.

يكي از همين دانشجويان، نامش مريم است. او معماري مي‌خواند و مي‌گويد: هميشه از كودكي تا به حال مورد نظارت بي چون و چراي خانواده و مجبور به پذيرش رفتارهاي تحميلي آنها بوديم، هيچ وقت بچگي نكرديم، هميشه از جنس مخالف ترسيديم، از او دور شديم، امروز خود من 23 سالم است، اما هنوز هم از برقراري يك ديالوگ ساده با يك جنس مخالف سرخ و سفيد مي‌شوم، تازه توي اين سن دارم جنس مخالف را احساس مي‌كنم، با او حرف مي‌زنم و روحيات او را درك مي‌كنم، گاهي اشتباهاتي مي‌كنم، اما ناخواسته است، من دارم تجربه مي‌كنم، در حال آزمون و خطا هستم، كاري كه بايد 12- 10 سالگي‌ام مي‌كردم، نه امروز.

سپيده آل محمد، حرف‌هاي دوستش را تاييد مي‌كند. او به نيروي انتظامي حق مي‌دهد و به قول خودش؛ <اگه نباشن كه سنگ روي سنگ بند نمي‌شه>، اما ادامه مي‌دهد: اما مگر ما چه تخلفي كرده‌ايم، چه جرمي را مرتكب شده‌ايم، طوري برخورد مي‌شود، انگار ما خودمان شعور نداريم، خب گاهي اتفاقاتي مي‌افتد كه خود من هم بدم مي‌آيد، اما ما خودمان اين‌ها را مي‌فهميم.>

او مي‌افزايد: من يك سوال دارم؛ هدف، حفظ و تامين امنيت من به عنوان يك <دختر> است يا سالم نشان دادن فضاي جامعه؟
سپيده مي‌گويد: خب وقتي ما يك ساعت در ترمينال منتظر تكميل ظرفيت اتوبوس نشستيم و يك ساعت ديرتر به ترمينال تهران رسيديم، ديگر خبري از خط واحد و تاكسي نبود، آن وقت مهم نيست آنجا چه بر سر من <دختر> مي‌آيد؟ چه طور به منزل مي‌رسم؟ چه خطراتي مرا تهديد مي‌كند؟
مصطفوي، از دانشجويان دانشگاه آزاد هم مي‌گويد: حدود 15 روز است كه مديريت ترمينال به تفكيك جنسيتي در اتوبوس‌ها پرداخته و در حالي كه دو دستگاه اتوبوس درجه 2، 10 تا 15 نفر سرنشين دارند، دو اتوبوس درجه يك نيز با همين تعداد سرنشين منتظر پر شدن باقي مانده ظرفيت هستند و همين رويه موجب به تعويق افتادن يك ساعته حركت اتوبوس‌ها مي‌شود.

دانشجوي ديگري با انتقاد از طرح و سطحي نگرانه بودن اجراي آن، مي‌گويد: مسوولان اجراي اين طرح‌ها دنبال چه هدفي هستند؟ سالم سازي محيط رفت و آمد؟ دور نگه داشتن پنبه از آتش؟ اما اين كه نمي‌شود، اگر كسي بخواهد مرتكب خطا شود، راهش را هم پيدا مي‌كند، حضور دختر و پسرها در اتوبوس لااقل از آنجايي كه در مكاني عمومي بودند، تحت نظارت قرار داشت، اما حالا كه آنها از سوار شدن به اتوبوس خودداري كرده و بعضاً با خودروهاي شخصي و سواري تردد مي‌كنند، پرخطرتر است.

وي ادامه مي‌دهد: به ويژه كه اجراي چنين طرحي براي همه، آن هم در شرايطي كه تنها تعداد انگشت شماري به شيطنت‌هاي كودكانه مي‌پرداختند، در واقع نوعي توهين به جمع تلقي شده و همين روند به اعتراض و نارضايتي آنها نيز انجاميده است.

برخلاف ديدگاه سردار هدايتي، فرمانده نيروي انتظامي استان كه در گفتگو با ايسنا، اجراي طرح را به درخواست دانشجويان دختر اعلام كرده، ليلا، دانشجوي دانشگاه علامه مي‌گويد: اغلب تا ساعت 6 و سي دقيقه كلاس داريم و تا به ترمينال برسيم، ساعت 7 است، در چنين شرايطي و در حالي كه فردا صبح ساعت 8 باز هم كلاس داريم، بايد يك ساعت هم در ترمينال منتظر تكميل شدن اتوبوس بمانيم.

او ادامه مي‌دهد: همين تاخير حركت از قزوين موجب دير رسيدن به ترمينال تهران و از آن طرف نبودن تاكسي و وسيله نقليه مورد اطمينان جهت رسيدن به منزل مي‌باشد.

هانيه، از دانشجويان دانشگاه رجا هم مي‌گويد: دانشگاه ما به دانشجويان خوابگاه ارايه نكرده و به طور معمول با مشكلات ناشي از رفت و آمد مواجه هستيم و حال كه چنين طرحي به اجرا درآمده، مشكلات ما دوچندان شده است.

او مي‌افزايد: همه‌ي وقت ما به بودن در مسير مي‌گذرد و ديگر وقتي براي مطالعه باقي نمي‌ماند.

سردار هدايتي در اين رابطه نظر ديگري دارد، او معتقد است: اين نارضايتي‌ها به دليل تازگي اجراي طرح است و در ابتداي اجراي هر طرحي ممكن است بعضي از مردم احساس نارضايتي داشته باشند، ولي در ادامه اين نارضايتي‌ها برطرف خواهد شد.

با حصاركشي بين دختران و پسران مشكلي حل نمي‌شود
دودانگه، از رانندگان اتوبوس محور قزوين- تهران كه جابجايي مسافر تنها محل كسب درآمد او است، مي‌گويد: در طول يك ماهي كه از اجراي اين طرح در قزوين مي‌گذرد، اغلب مسافران از اتوبوس‌هاي بين راهي، تاكسي و خودروهاي شخصي براي رفت و آمد استفاده مي‌كنند و همين معدود مسافران ترمينال هم بين اتوبوس‌هاي مختلف تقسيم مي‌شوند و همين موجب شده ما كه در گذشته به طور حتم روزانه يك بار رفت و برگشت به تهران داشتيم، در حال حاضر هر سه چهار روز يك بار موفق به سرويس دادن شويم.

او از اجراي اين طرح كه موجب ضرر و زيان راننده‌ها شده، گلايه كرده و از مسوولان مي‌خواهد با توجه به اقساط اتوبوس‌هاي خريداري شده توسط راننده‌ها در نحوه اجراي اين طرح تجديدنظر نمايند.

نجفي، يكي ديگر از رانندگان محور قزوين- تهران هم با اعلام نارضايتي از طرح تفكيك جنسيتي دانشجويان اظهار مي‌دارد: پر شدن اتوبوس‌ها به دليل تقسيم مسافر در اتوبوس‌هاي مختلف آن قدر به طول مي‌انجامد كه وقتي به تهران مي‌رسيم، ديگر براي برگشت مسافري پيدا نمي‌شود و مجبوريم اتوبوس را خالي برگردانيم كه اين رويه به هيچ عنوان براي ما صرف اقتصادي ندارد.

يكي ديگر از رانندگان اين محور با تاكيد بر اين مطلب كه به جاي بستن چشم و گوش دانشجويان و دور نگه داشتن آنها از هم، بايد در جامعه فرهنگ‌سازي صورت بگيرد، مي‌گويد: امروز اين‌ها را از هم جدا كردند، فردا چه كار مي‌كنند، بازار كار را هم تفكيك مي‌كنند؟ مراكز خريد را هم تفكيك مي‌كنند؟ خيابان‌ها را هم حصار مي‌كشند؟ با اين حصاركشي‌ها كه مشكلي رفع نمي‌شود.

تفكيك جنسيتي، به دنبال شكايات مردمي به ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر صورت گرفته است‌
ذوالقدر، مديرعامل ترمينال مسافربري برون شهري قزوين، در حالي كه سردار هدايتي، فرمانده نيروي انتظامي تاكيد كرده؛ <تاكنون شكايتي در خصوص تردد دانشجويان نداشته‌ايم>، مي‌گويد: اين طرح به درخواست خانواده‌ها و پيرو شكايت‌هاي متعدد آنها به ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر استان به اجرا درآمده است.

وي اعتراضات مسافران و رانندگان را مبني بر كاهش مسافر، غيرمنطقي عنوان و اضافه مي‌كند: نبايد به سخنان آنها توجه كنيد، چرا كه تعداد صورت وضعيت‌هاي ترمينال نشان مي‌دهند؛ ظرف مدت 14 ساعت زمان فعاليت روزانه ترمينال، به طور ميانگين تعداد يكصد و 50 اتوبوس از ترمينال قزوين به مقصد تهران مسافر جابه‌جا مي‌نمايد و در واقع خروجي ترمينال در مقايسه با زمان پيش از اجراي طرح، تنها 10 درصد كاهش يافته كه اين ميزان نيز با گذشت زمان و در پي همكاري بيشتر مسافران با اجراي طرح در حال كاهش مي‌باشد.

ذوالقدر ادامه مي‌دهد: اجراي طرح تفكيك جنسيتي منجر به كاهش مسافران ترمينال نشده، چرا كه با توجه به برخورداري ترمينال از 15 شركت فعال، براساس آمارهاي موجود، روزانه هر شركت دست‌كم از ترمينال 10 خروجي داشته، يعني به طور ميانگين هر 10 دقيقه يك دستگاه اتوبوس از ترمينال به مقصد تهران خارج شده است.

وي در خصوص چگونگي و دلايل طرح تفكيك جنسيتي مسافران مي‌افزايد: اين طرح مصوبه ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر بوده و در نشست اين ستاد كه با حضور دستگاه‌هاي مختلفي برگزار گرديد، اجراي اين طرح به ما اعلام شد؛ چرا كه رفتارهاي برخي از مسافران در شان انسان فرهيخته نيست و آنها در ملا‡ عام دست به هر كار ناشايستي مي‌زنند، در حالي كه مسوولان، اين جوانان را آينده‌سازان مملكت مي‌دانند كه بايد بعدها پست‌هاي كليدي جامعه را به دست بگيرند، ولي آيا با چنين اخلاق و روحياتي مي‌توانند وظايف خود را به خوبي انجام دهند.

ستاد احياي امر به معروف سكوت كرد
پيرو سخنان ذوالقدر، مدير ترمينال قزوين با عزيز معبودي، جانشين دبير ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر استان نيز در اين باره به گفتگو نشستيم، اما طي نامه‌اي كه از سوي روابط عمومي سپاه قزوين به دفتر نشريه ارسال شد، از انتشار اظهارنظر ايشان در خصوص طرح تفكيك جنسيتي، منع و به قرار مصاحبه‌اي در همين راستا در هفته آتي فرا خوانده شديم.

مخالفين طرح نگران منافع خود هستند
سرهنگ رضا محتشمي، رييس پليس امنيت عمومي نيروي انتظامي قزوين، هدف از جداسازي مسافران دختر و پسر را، ارتقاي امنيت اخلاقي خانواده‌ها و جامعه عنوان و اضافه مي‌كند: اين طرح در پي مراجعه‌ها و شكايت‌هاي متعدد مردم در خصوص رسيدگي به وضعيت درون اتوبوس‌ها به اجرا درآمده؛ چرا كه اغلب در ساعت‌هاي پيك تردد مسافران در محور قزوين- تهران، درون اتوبوس‌ها رفتارهاي ناشايستي از سوي برخي مسافران صورت مي‌گرفت، از همين رو اگرچه مسووليت مسافران اتوبوس‌ها بر عهده رانندگان و مديريت ترمينال است، ولي ما به منظور جلب رضايت مردم نسبت به اجراي اين طرح اقدام نموديم.

وي با اشاره به دلايل اجراي طرح جداسازي اتوبوس‌هاي دخترها و پسرها از يكديگر، ادامه مي‌دهد: اغلب در ساعاتي خاص از شبانه‌روز كه اوج تردد مسافران و به ويژه جوانان دانشجو مي‌باشد، عده‌اي افراد سودجو با عنوان دانشجو درون اتوبوس‌ها دست به انجام رفتارهاي ناشايستي مي‌زدند و منجر به ايجاد ناامني در اتوبوس‌ها مي‌شدند، ما نيز با هماهنگي مراجع ذي‌صلاح استاني از جمله؛ مراجع قضايي، استانداري، ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر و سازمان تبليغات اسلامي، خرداد ماه گذشته به ترمينال اعلام نموديم، به منظور حفظ قداست و حراست از دانشجويان و خانواده‌ها، از ساعت 14 و 30 دقيقه تا ساعت 19 و 30 دقيقه بعدازظهر كه با كثرت مسافر مواجه هستيم و اغلب آنها نيز يا دانشجو مي‌باشند و يا با عنوان دانشجو در مسير قزوين- تهران تردد مي‌نمايند، مسافران خود را از يكديگر تفكيك نمايند.

رييس پليس امنيت عمومي نيروي انتظامي، جداسازي اتوبوس‌ها را گامي موثر در كاهش تخلف‌ها عنوان و اضافه مي‌كند: از آنجايي كه اجراي اين طرح از سوي مسوولان ترمينال مهم تلقي نشد، از همين رو در حال حاضر خودمان وارد عمل شديم، البته براساس بررسي‌هاي به عمل آمده اجراي اين طرح براي مسافران و رانندگان مشكلي به همراه نداشته، به عنوان مثال؛ روز دوشنبه كه در آستانه روز تعطيلي بود، يكصد و 75 دستگاه اتوبوس از ترمينال، قزوين را به مقصد تهران ترك گفته‌اند.

محتشمي با تاكيد بر جابه‌جايي هر چه سريع‌تر مسافران توسط رانندگان مي‌گويد: در راستاي تسريع در امر جابه‌جايي مسافران، به ترمينال اعلام نموده‌ايم؛ چنانچه در ساعت‌هاي پاياني فعاليت ترمينال، اتوبوس‌ها در صورت سوار نمودن مسافران به تفكيك دختر و پسر تكميل نمي‌شوند و يا حتي تكميل ظرفيت آنها مدت زمان زيادي به طول مي‌انجامد، رانندگان مسافران دختر و پسر خود را در يك اتوبوس ادغام نمايند، ولي توجه داشته باشند كه آنها كنار يكديگر قرار نگيرند، يعني نيمي از اتوبوس را به خانم‌ها و مابقي را به آقايان اختصاص دهند.

وي در خصوص اعتراض برخي رانندگان و مسافران نسبت به اجراي اين طرح، اظهار تاسف مي‌كند: افراد سودجويي وجود دارند كه با اجراي اين طرح به منافع خود دست نمي‌يابند، از همين رو به بهانه‌هاي واهي با اجراي آن مخالفت مي‌نمايند، چرا كه جداسازي دختران و پسران نه تنها مشكلي بر جاي نگذاشته، بلكه طرح موفقي نيز بوده است.

رييس پليس امنيت عمومي با انتقاد نسبت به برگزاري كلاس‌هاي درس تا پاسي از شب در دانشگاه‌ها، تصريح مي‌كند: از آنجايي كه اغلب دانشجويان استان را افرادي غيربومي تشكيل مي‌دهند و به طور معمول نيز در محورهاي برون شهري در حال تردد هستند، در ساعت‌هاي تاريكي هوا، حوادث متعددي آنها را تهديد مي‌كند، ما نيز در راستاي حفظ امنيت و سلامت دانشجويان، از مسوولان استاني خواستار آن شديم كه به دانشگاه‌ها اعلام نمايند كه پيش از تاريكي هوا، كلاس‌هاي درس خود را به اتمام برسانند، ولي اين امر تحقق نيافت و اغلب دانشگاه‌ها به دلايل مادي، براي بهره‌وري بيشتر تا پاسي از شب كلاس برگزار مي‌نمايند.

محتشمي در ادامه سخنانش مي‌گويد: پيش از جداسازي اتوبوس‌هاي ترمينال، سرويس‌هاي دانشجويي را در دانشگاه‌ها تفكيك نموديم، از همين رو آن دسته از دانشجوياني كه قصد با هم بودن را داشتند، از اتوبوس‌هاي ترمينال استفاده مي‌نمودند كه در حال حاضر نيز با اجراي طرح جداسازي دانشجويان، اغلب آنها اتوبوس‌هاي بين راهي را سوار مي‌شدند، ولي اكنون با همكاري ماموران راهنمايي و رانندگي، از توقف اين اتوبوس‌ها در مقابل ترمينال و سوار نمودن مسافران توسط آنها جلوگيري به عمل مي‌آيد، از همين رو كليه مسافران بايد از اتوبوس‌هاي ترمينال استفاده نمايند.

وي با اشاره به رفتارهاي ناشايست صورت گرفته توسط برخي دانشجويان، تصريح مي‌كند: گاهي اوقات شاهد هستيم دانشجويي از ساعت 4 بعدازظهر تا 7 شب در انتظار رسيدن ديگر دوستان خود در ترمينال قدم مي‌زند و اگر دغدغه زود رسيدن به مقصد را دارند و به فكر خانواده‌اش مي‌باشند، اين همه منتظر ماندن در ترمينال چه معنا و مفهومي دارد، آن هم در شرايطي كه زود ترك نمودن ترمينال، تجمع مسافران را در ساعت‌هاي پيك كاهش مي‌دهد.


هفته نامه تابان