نقش مسئولين امنيتي در آزارهاي پس از انتخابات را بررسي کنيد
ماهيت و وسعيت آزارها حاکي از تلاش هاي هماهنگ شده اي دارد که فرمان آنها از بالاترين سطوح آمده است

(نيويورک، 14 اوت 2009) - ديده بان حقوق بشر امروز اعلام کرد حکومت ايران بايد با بررسي عملکرد بالاترين مسئولين امنيتي اين کشو روشن کند آيا دستور و هماهنگي هاي لازم براي حمله به تظاهرکنندگان و بازداشت شدگان وقايع پس از انتخابات جنجالي 12 ژوئن از عالي ترين سطوح آمده است.

ديده بان حقوق بشر گفته است تحقيقات اين سازمان حاکي از آن است که بالاترين مسئولين امنيتي در روند و عمق هماهنگي هاي انجام شده در آزارهاي جدي و مکرر تظاهرکنندگان مسالمت آميز و بازداشت شدگان رخدادهاي اخير دخالت داشته و دستور دهنده بوده اند. اسماعيل احمدي مقدم فرمانده نيروي انتظامي و حسين طائب فرمانده بسيج بايد جزء افرادي باشند که مورد تحقيق قرارمي گيرند. نيروي انتظامي و بسيج دو سازمان مبتني بر سلسله مراتب هستند که از بالا به پايين عمل مي کنند.

جو استورک معاون بخش خاورميانه ديده بان حقوق بشر مي گويد: "تعداد و دامنه آزارهاي پليس و بسيج به روشني نشان مي دهد که آنها مجري دستورات و فرامين هستند." وي مي افزايد: "براي بررسي اين آزارها بايد مستقيم رفت به سطوح بالا تا مشخص کرد چه کسي اين دستورات را داده است."

شاهداني که پس از انتخابات رياست جمهوري با ديده بان حقوق بشر مصاحبه کرده اند اظهار داشته اند بسيج و پليس حداقل در تهران مسئول آزارهاي منظم و وسيعي هستند که در سراسر اين شهر رخ داده است (ديده بان حقوق بشر موفق به مصاحبه با شاهدان عيني خارج از تهران نشده است). پليس و بسيج در موارد مختلف ده ها نفر از مردم را بازداشت کرده، در جريان دستگيري به آنها حمله کرده و سپس در حين حبس نيز آنها را مورد ضرب و شتم قرار داده است.

براي نمونه در شامگاه 14 ژوئن پليس و لباس هاي شخصي هاي بسيج به خوابگاه هاي دانشگاه تهران يورش برده، به دانشجويان حمله کرده و به ساختمانها آسيب رسانده اند. به گفته يک مقام دفتر رهبري بيش از 100 نفر زخمي شدند. کميته حقيقت ياب مجلس در 19 ژوئن در گفتگو با خبرنگاران گفت: "برخي حمله کنندگان مامورين پليس با لباس رسمي بودند و بعضي ديگر نيز نيروهاي لباس شخصي که پليس نبودند اما در هماهنگي کامل با پليس عمل مي کردند." برخي دانشجويان که در خوابگاه زندگي مي کنند به ديده بان حقوق بشر گفتند وقتي لباس شخصي ها به آنها حمله مي کردند، پليس در حمايت از دانشجويان دخالت نکرد.

آنشب بسيج و پليس تعدادي از دانشجويان را در خوابگاه دستگير کرده و به بازداشتگاهي در طبقه چهارم وزارت کشور منتقل کردند. دانشجويان مي گويند در اين بازداشتگاه بسيج و پليس آنها را مورد آزارهاي جسمي و لفظي قرار دادند. کميته حقيقت ياب مجلس وجود اين بازداشتگاه را تاييد کرده و گفته است پليس از ارائه اطلاعات لازم براي بررسي آزارهاي گزارش شده خودداري کرده است.

ديده بان حقوق بشر همچنين موارد ديگري از وقايع پس از انتخابات را مستند کرده است. طي اين درگيري ها بسيجي ها ظاهرا با هماهنگي پليس معترضان صلح آميز را در مناطق مختلف تهران کتک زده و بازداشت کرده اند.

يکي از افرادي که در تاريخ 16 ژوئن در ميدان بهارستان تهران توسط نيروهاي لباس شخصي بازداشت شده بود به ديده بان حقوق بشر گفت آنها او را به يک پايگاه بسيج در همان حوالي برده و همراه با 18 نفر ديگر در زيرزميني 20 متري حبس کردند:

"همينکه وارد شدم سه بسيجي لباس شخصي آنقدر مرا زدند که از صورت و زانوهايم خون مي آمد. در مدتي که آنجا بودم آنها همه بازداشت شدگان را به سختي مورد ضرب و شتم قرار داده و با الفاظ رکيک به ما فحاشي کردند. من بيش از 72 ساعت آنجا بودم. بعد من و بقيه بازداشت شدگان را به پاسگاه پليس برده و تحويل پليس دادند. ما چند روز ديگر هم آنجا بوديم تا اينکه آزاد شديم."

ساير شاهدان به ديده بان حقوق بشر گفته اند بسيج و پليس در حملات شبانه به معترضيني که از پشت بام خانه هايشان شعار مي دادند هم با يکديگر همکاري مي کردند.

اسماعيل احمدي مقدم فرمانده نيروي انتظامي بنظر مي رسد مسئوليت مستقيم وقايع بازداشتگاه کهريزک در نزديکي تهران را بر عهده دارد. مقام هاي ايران به آزارها و مرگ دستکم يک نفر در اين بازداشتگاه اذعان کرده اند. در 27 ژوئيه و بدنبال مرگ محسن روح الاميني پسر يک مسئول برجسته حکومتي، آيت الله علي خامنه اي رهبر ايران دستور تعطيلي کهريزک را داد.

مامورين امنيتي در 9 ژوئيه روح الاميني را دستگير کردند و در 23 ژوئيه به خانواده اش اطلاع دادند که او فوت کرده است. مقام هاي ايران سپس گفتند رئيس کهريزک عزل و سه تن از زندانبانان نيز تحت پيگرد قرار گرفته اند. مسئولين هنوز نگفته اند روح الاميني، کي، کجا و تحت چه شرايطي فوت کرده است.

مسئولين قوه قضائيه ايران دو سال پيش دستور دادند زندان کهريزک بدليل "غيراستاندارد بودن" تعطيل شود. اما اين زندان تا پايان ژوئيه باز بود. مقدم در 9 اوت در يک مراسم عمومي گفت مرگ زندانيان در کهريزک بدليل يک "بيماري ويروسي" رخ داده است. او همچنين گفت که مامورين رده پايين پليس بازداشت شدگان کهريزک را به شدت زده اند اما ادعا کرد مسئولين ارشد پليس هيچ نقشي در اين آزارها نداشته اند. او گفت:"من مسئوليت را مي پذيرم اما از همان ابتدا گفته بودم که دانشجويان نبايد در کهريزک و با مجرمين نگهداشته شوند." "با اين حال آنها را با دستور قوه قضائيه به کهريزک بردند. دليل آن هم کمبود بازداشتگاه بود و من گمان نمي کنم که اين اقدام مناسبي بود."

اما بيانيه هاي اعضاي مجلس حاکي از آن است که مامورين ارشد پليس بايد پاسخگوي آزارهاي کهريزک باشند. در 9 اوت حميد رضا کاتوزيان نماينده مجلس از تهران و عضو کميته حقيقت ياب مجلس به خبرنگاران گفت: "رئيس نيروي انتظامي مسئوليت ماجراي کهريزک را بر عهده دارد و او بايد پاسخگو باشد." کاتوزيان اضافه کرد که مقدم "گزارش روزانه" از اوضاع اين زندان دريافت مي کند. به نوشته روزنامه اعتماد، کاظم جلالي عضو ديگر کميته حقيقت ياب مجلس گفته است مقام هاي پليس به درخواستهاي اين کميته براي ارائه اطلاعات لازم پاسخي نداده اند.

جو استورک مي گويد: "تعطيلي يک بازداشتگاه و عده اي مامور دون پايه را مقصر خواندن نمي تواند به معناي پاسخگويي به آزارهاي وسيعي باشد که پس از انتخابات رخ داده است." وي مي افزايد: "حکومت بايد عملکرد مقام هاي عاليرتبه را مورد تحقيق قرار دهد و آمران اين آزارها را تنبيه کند."

سابقه

نيروي مقاومت بسيج يک نيروي شبه نظامي متشکل از مردان و زنان داوطلب است که در نوامبر 1979 توسط آيت الله خميني و با هدف تقويت انقلاب اسلامي تاسيس شد. آنها فعاليت هاي وسيعي را برعهده دارند اما وظيفه اصلي اين نيرو کمک به برقراري قانون و نظم، سرکوب دگرانديشان و اجراي تفسير محافظه کارانه از قوانين اسلامي در زمينه نحوه پوشش و رفتار شهروندان است. موارد مستند و متعددي وجود دارد که نشان مي دهد چگونه بسيجي ها در هنگام تظاهرات مردم را مورد ضرب و شتم و ارعاب قرار مي دهند. بسيج بطور غيررسمي بعنوان نيروي سايه پليس عمل مي کند. آنها با ايجاد ايستگاه هاي بازرسي شبانه رانندگان مست را دستگير مي کنند و کارکرد يک پليس اخلاقي را دارند.

بسيج يک سيستم دولايه است که هم داراي يک شبکه نيمه غيرمتمرکز متشکل از داوطلبين است و هم آمرين و مسئولين حقوق بگير دارد که به اين داوطلبان دستور مي دهند. بسيج در سراسر ايران از جمله در نهادهاي اجتماعي همچون مدارس، دانشگاه ها، کارخانه هاي دولتي، مساجد و ادارات دولتي شعبه دارد. اکثريت قريب به اتفاق پايگاه هاي بسيج به سلاح دسترسي دارند.

گرچه اين داوطلبين گاهي بطور فردي عمل مي کنند، اما در مواقعي همچون تظاهرات و اعتراضات از فرماندهان خود دستور مي گيرند. اين فرماندهان نيز به نوبه خود از فرمانده بسيج دستور مي گيرند. طائب در اکتبر 2007 از سوي سردار محمد علي جعفري به اين سمت منصوب شد.

ايران داراي يک پليس ملي است. پاسگاه هاي نيروي انتظامي به مسئولين منطقه اي و مسئولين منطقه اي به مسئولين استاني و آنها نيز به مقدم گزارش مي دهند. نيروي انتظامي تهران را به 22 منطقه تقسيم کرده است.