دولت مسؤول است
شيرين عبادي از اعلام جرم
در مورد عاملان پلمپ "دفتر کانون مشارکت در پاکسازي مين"، خبر داد

چهار شنبه ۲۱ اسفند ۱۳۸۷ - ۱۱ مارس ۲۰۰۹

بيست سال پس از پايان جنگ ايران و عراق، استان هاي آذربايجان غربي، ايلام، خوزستان، کردستان و کرمانشاه، همچنان درگير پيامدهاي ناشي از جنگ هشت ساله هستند. يکي از مهمترين معضل هاي اين پنج استان مرزي، آلودگي اين مناطق به مين و ساير ادوات جنگي عمل نکرده است. آلودگي ناشي از مين نه تنها باعث تلفات انساني و هدر رفتن منابع مالي اين مناطق مي شود بلکه باعث ناامني رواني و به خطر افتادن سلامت روحي و رواني ساکنين و عدم استفاده از ظرفيت هاي کامل منابع طبيعي اين مناطق نيز مي شود.
بر اين اساس «کانون مشارکت در پاکسازي مين» روز سه شنبه 20 اسفند ماه 1387 با برگزاري نشستي به تبيين پيشنهاد 35 نفر از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در خصوص طرح اصلاح تبصره 4 قانون برقراري حقوق وظيفه يا مستمري بازماندگان آن دسته از مهاجرين و کساني که به مناطق جنگي مراجعه کرده و به علت برخورد با مواد منفجره معلول يا فوت مي شوند، پرداخت. اين سازمان مردم نهاد در همين راستا پيشنهاد هاي خود را ارائه کرد.
شيرين عبادي، بايزيد مردوخي، اسعد اردلان، ليلا ارشد، ثريا عزيزپناه، مينا ربيعي، صديقه حجت پناه، عبدالله جهان بين و مهدي افروز منش مؤسسان «کانون مشارکت در پاکسازي مين هستند.
«کانون مشارکت در پاکسازي مين» سال 1382 فعاليت خود را با نوشتن اساسنامه و اهداف آغاز و در سال 1384 پروانه تأسيس خود را از وزارت کشور دريافت کرد.
به گفته اعضاي کانون، نگاه اين نهاد مدني به مين، يک نگاه اجتماعي است، چرا که پيامدهاي اين حادثه خود را در زندگي مردم نشان مي دهد. بنابراين موضوع را در حيطه امنيتي نمي بينند.
به گزارش سايت کانون مدافعان حقوق بشر، شيرين عبادي، رييس هيأت مديره کانون مشارکت در پاکسازي مين به عنوان اولين سخنران، سخنان خود را بر اساس خواسته حاضران با ارائه گزارشي از چگونگي پلمپ دفتر کانون مشارکت در پاکسازي مين آغاز کرد.
دفتر کانون مشارکت در پاکسازي مين مستقر در خيابان يوسف آباد تهران که با دفتر کانون مدافعان حقوق بشر در يک ساختمان قرار داشت، روز يکشنبه اول دي ماه 1387 توسط نيروهاي انتظامي و امنيتي بدون ارائه حکم قضايي پلمپ شد.
اين دفتر با قسمتي از جايزه صلح نوبل که در سال 2003 به شيرين عبادي تعلق گرفته بود، خريداري شده و در اختيار کانون قرار گرفته بود. در حقيقت با پلمپ غيرقانوني دفتر کانون مدافعان حقوق بشر، محل کار دو نهاد مردمي تعطيل شد. رياست اين نهاد مردمي را شيرين عبادي برنده جايزه صلح نوبل بر عهده دارد.
بر اين اساس عبادي از اعلام جرم وکلاي کانون مشارکت در پاکسازي مين از کساني که بصورت غيرقانوني دفتر اين نهاد مدني را پلمپ کرده اند، خبر داد. او ابراز اميدواري کرد که قوه قضاييه با بي طرفي به اين مسأله رسيدگي و ثابت کند که قوه مستقلي است. او در ادامه گفت که اگر حرف آنان ثابت شد، بايد بازپرس و رؤساي اين بازپرس بازداشت شوند، چراکه از مقام قانوني خودشان سوء استفاده کرده اند.
همچنين عبادي در اين نشست از برخي اقدام هاي کانون مشارکت در پاکسازي مين، سخن گفت. حمايت از معلولان و آسيب ديدگان، طرح لزوم پاکسازي مناطق آلوده و در پايان پيشنهاد پيوستن ايران به کنوانسيون «اتاوا». به اين ترتيب او از اينکه عده اي براي مبارزه با قاچاق کالا و انسان از لزوم استفاده از مين سخن مي گويند، انتقاد کرد. عبادي گفت که با مين نمي شود از قاچاق کالا و انسان جلوگيري کرد. پيوستن ايران به کنوانسيون «اتاوا» در کنار تعهد دولت ها در خصوص عدم استفاده از مين، کمک هاي بين المللي را نيز به همراه دارد.
نشست کانون مشارکت در پاکسازي مين که در دفتر جامعه کردهاي مقيم مرکز برگزار شد، تشکر عبادي از ميزبانان اين حادثه که خود از قربانيان مناطق آلوده به مين هستند را به همراه داشت. امري که به اجبار و به دليل نداشتن مکان اختصاصي صورت گرفت. بنابراين عبادي از اينکه اجازه استفاده از مکان هاي عمومي به نهادهاي مردمي داده نمي شود، انتقاد کرد. البته عبادي که به تازگي گويا حقوق بازنشستگي اش قطع شده است، از ادامه بازداشت ژينوس سبحاني منشي دفتر کانون مدافعان حقوق بشر و کانون مشارکت در پاکسازي مين انتقاد کرد.
ثريا عزيزپناه، مدير عامل کانون مشارکت در پاکسازي مين، سخنران بعدي اين نشست بود که به بررسي طرح 35 نماينده مجلس و نقطه نظرات کانون پرداخت. او با اشاره به اينکه کانون مشارکت در پاکسازي مين، مسأله فراموش شده اي را به سطح جامعه برد، با بيان آمارهاي موجود که توسط برخي نهادهاي حکومتي تهيه شده است، بيشترين گروه آسيب پذير را کودکان عنوان کرد. زنان ديگر گروهي بودند که عزيز پناه در سخنان خود آنان را مورد توجه قرار داد. او گفت، هنگاميکه زنان با مسأله مين مواجه مي شوند، درصد معضلاتي که تحمل مي کنند، زياد است به گونه اي که تمام بار خانواده بر دوش آنان قرار مي گيرد. از سوي ديگر اين احتمال که در اين مناطق، زن معلول جايگاهي در نظام خانواده نداشته باشد، زياد است. سلامت رواني و امنيت رواني افراد ساکن در اين مناطق، فقر و همچنين محروميت دختران جوان آسيب ديده از مين از ازدواج، نکته هاي ديگري بود که عزيزپناه به آنان توجه نشان داد. بنابراين او گفت که مين در ابعاد مختلف، خودش را بصورت يک معضل اجتماعي نشان مي دهد.
مزين، عضو کانون مشارکت در پاکسازي مين و متخصص در حوزه مصدومان شيميايي به عنوان يکي از سخنرانان اصلي اين نشست به تبيين پيشنهادات کانون مشارکت در پاکسازي مين براي قربانيان مناطق آلوده به مين پرداخت. او جمع آوري نکردن مين ها را نشانه سهل انگاري و سوء مديريت عنوان کرد. بر اين اساس او حکومت را مسئول خسارت هاي ناشي از مين دانست.
در اوايل دهه هفتاد، هيأت وزيران آيين نامه اجرايي را در خصوص برقراري حقوق وظيفه و يا مستمري بازماندگان آن دسته از مهاجران و کساني که به مناطق جنگي مراجعه کرده و به علت برخورد با مواد منجره معلول يا فوت مي شوند، تصويب کرد. از زمان اجرايي شدن اين قانون و تشکيل کميسيون ماده 2 در استانداري هاي پنج استان آلوده به مين، برخي کارشناسان از مشکلات و معضلات عديده سخن گفتند. در چنين شرايطي 35 نماينده مجلس که اکثريت آنان را نمايندگان مناطق آلوده به مين تشکيل مي دهند، طرح اصلاح تبصره 4 که مربوط به مرجع تشخيص است را ارائه کرده اند. «تغيير محل تشکيل کميسيون از استانداري ها به فرمانداري ها» و «اضافه شدن امام جمعه و نماينده مجلس(حوزه انتخابيه) بدون حق رأي به اين کميسيون»، پيشنهادهاي اصلاحي اين نمايندگان است.
بر اين اساس مزين اين اصلاحات را کافي ندانست و در ادامه با ذکر اين دليل که دو ارگان کميته امداد و بنياد شهيد خود طرف دعوا هستند، حضور آنان را در کميسيون ضروري ندانست. چرا که به اعتقاد او اين موضوع نافي قصد کميسيون است. به اين ترتيب مزين حضور نماينده فرمانداري را به تنهايي کافي دانست. پرداخت ديه در زمان بروز حادثه، نکته ديگر مورد تأييد اين سخنران بود. ترکيب آرا توسط ارگان هاي مشابه که منافع مشابه دارند و بي توجهي به لزوم وجود اصل دو مرحله اي بودن رسيدگي ها، انتقاد اين سخنران را به همراه داشت.
اما دو پيشنهادهاي «کانون مشارکت در پاکسازي مين» که در اين نشست مطرح شد، بر دو محور اساسي استوار بود. «با توجه به ترکيب نمايندگان حاضر در کميسيون که نمايندگاني از جانب ارگان هاي دولتي هستند، ولي دم يا نماينده او در مورد فوت يا وکيل شخص مصدوم يا خسارت ديده بدون حق رأي در جلسه کميسيون حاضر شود. همچنين از آنجا که ترکيب اعضاي کميسيون ماده 2، مشکل تشابه رأي به وجود مي آورد، حضور دادستان ضرورتي ندارد و از بين سپاه پاسداران و ناحيه انتظامي هم يکي از آنان کفايت مي کند.»
از سوي ديگر آنان پيشنهاد کرده اند تا روند رسيدگي به پرونده قربانيان ناشي از مين طولاني نشده و ظرف دو هفته پس از تشکيل و تسليم پرونده به دفتر فرماندار، جلسه کميسيون ماده 2 براي اخذ تصميم تشکيل شود.
پيشنهاد دوم اين نهاد مدني بر مسئوليت مدني دولت براي جمع آوري مين و ساير ادوات جنگي اشاره دارد. «دولت مکلف است که مين ها را از مناطق پاکسازي کند. در صورت ناتواني در جمع آوري مين، مناطق آلوده را با علامت گذاري مشخص کرده و اطلاع رساني کند.» بر اين اساس «کانون مشارکت در پاکسازي مين» جبران خسارت هاي ناشي از مين و درخواست خسارت براي قربانيان مين به جهت عدم انجام مسئوليت قانوني در برابر کسي که خسارت وارد آمده است را ضروري مي داند.
احراز اينکه کسي روي مين رفته و مجروح يا فوت شده، موضوع ديگري بود که کانون مشارکت در پاکسازي مين به آن به ديده يک امر کافي نگاه کرد. «وجود شروطي مانند اثبات غيرعمدي بودن حادثه يا ضد انقلاب بودن وجهه قانوني و منطقي ندارد. اثبات اين موضوع با توجه به جميع شرايط و با مشکلات عديده، پايمال شدن حقوق شهروندي قربانيان را به همراه دارد.»
کانون مشارکت در پاکسازي مين از آنجا که معتقد است، مصدومان مين، قربانيان شرايط جنگ و پيامدهاي آن هستند که به هرحال دولت بايد خسارت آنان را پرداخت کند، درخواست کرد تا ميزان پرداختي به هر قرباني از حداقل دستمزد کارگر ساده بدون مهارت پايين تر نباشد. «البته در حيطه ايفاي مسئوليت مدني دولت نه تنها پرداخت مستمري ماهانه بايد لحاظ شود بلکه ضروري است که هزينه هاي درماني نيز پرداخت شود.»
به اين ترتيب بهمنش و سهرابي دو تن از نمايندگان دوره ششم مجلس شوراي اسلامي نيز ديدگاه هاي خود را در اين خصوص بيان کردند. تأکيد بر مبارزه با علت ها به جاي مبارزه با معلول نکته اصلي سخنان آنان را تشکيل داد. بنابراين ميزان تخصيص اعتبار براي اين موضوع در بودجه 88 سؤال آنان را به همراه داشت.
پايان بخش نشست کانون مشارکت در پاکسازي مين، قرائت اطلاعيه اين سازمان مردم نهاد بود. «کانون مشارکت در پاکسازي مين» در اطلاعيه خود با تهنيت و شادباش نوروز، در راستاي جلوگيري از بروز حوادث دلخراشي که طي ساليان اخير به دفعات در زمان برگزاري مراسم کاروان راهيان نور به وقوع پيوسته است (مانند انفجار مين و بروز فاجعه براي دانشجويان دانشگاه مشهد و کرمان در حين بازديد از مناطق جنگي) اعلام کرد که برخود لازم مي داند، هشدار جدي خود را به مسئولان برگزاري اين برنامه ها در جهت لزوم آموزش شرکت کنندگان براي آگاهي هرچه بيشتر آنها در زمينه مسائل مربوط به مين و خطرات ناشي از آن اعلام دارد. بنابراين ابراز اميدواري کرد که اقدام به هنگام مسئولان در نوروز پيش رو شاهد حوادثي از اين دست نباشيم

کانون مدافعان حقوق بشر