اینجا زندانی دارد از گرسنگی می‌میرد؛ گزارشی از شرایط اسفبار زندان‌های ایران

زندانیان به سبب وضعیت خود از محافظت های افزون تری برخوردارند. هنگامی که یک دولت افراد را از آزادی شان محروم می کند، مسئولیت مراقبت از سلامتی آنان را عهده دار می شود.

 

گاهی اوقات کشورها مشکلات زیادی در زمینه تدارک مراقبت های بهداشتی برای عموم مردم را تجربه می کنند( همانند شرایط کنونی ایران) حتی در چنین شرایطی نیز زندانیان مجاز به استفاده از بهترین تمهیدات و مراقبت های بهداشتی رایگان هستند. کمیته اروپایی پیش گیری از شکنجه اظهار داشته است، که حتی مشکلات حاد اقتصادی، دولت را از مسئولیت های خود در خصوص تدارک ضرورت های زندگی برای افرادی که از آزادی محروم شان کرده است، معاف نمی کند.

 

***

 

تلفن از زندان اوین است.. زندانی پشت تلفن خطاب به مسئولی، فریاد می زند که ” این غذا را اگر جلوی سگ بگذارید نمی خورد، زندانی ها گرسنه اند.”

 

گاهی این سوی خط، کلمه ای می گوید و باز صدای فریاد است که شنیده می شود.” تا کی باید تحمل کنیم، هیچ کس هم اعتراض نمی کند.”

 

****

 

” ۵ تا ملاقه لوبیا ریخته اند در یک ظرف، آن هم درحالی که ۸۰ درصدش آب است، و داده اند به ۴۰ زندانی به عنوان شام، یعنی اگر حساب کنید به هر زندانی ۱۰ قاشق هم نمی رسد.” این جملات را احمد دانش پذیر، زندانی سیاسی درحالی که به شدت نسبت به وضعیت غذایی زندان معترض است، می گوید.

 

وضعیت اسف بار غذای زندان ها، در طی ۲ سال گذشته مسأله ای است که از جانب زندانیان در زندان های مختلف، مطرح شده است، با این حال تاکنون هیچ یک از مسئولان سازمان زندان ها نسبت به آن واکنشی نشان نداده اند. احمد دانش پذیر می گوید:” این شرایطی است که زندانیان با آن دست به گریبانند، اما متأسفانه صدای اعتراض از سوی هیچ نهاد و یا فردی بلند نمی شود، باید جامعه جهانی بداند که در زندان های ایران چه خبر است، اینجا زندانی دارد از گرسنگی می میرد.”

 

زندانیان می گویند که فروشگاه های داخل زندان بصورت مافیایی عمل می کنند، به صورتیکه که اجناس موجود در آنها ۳۰ تا ۵۰ درصد و در بعضی موارد تا ۷۰ درصد نسبت به خارج از زندان تفاوت قیمت دارد. زندانی ای می گوید: ” درحالی که قیمت تخم مرغ در خارج از زندان ۱۱۵ تومان است، ما اینجا آن را به قیمت ۱۷۰ تومان می خریم. تازه اگر بشود نام آن را تخم مرغ گذاشت، بیشتر به تخم گنجشک شباهت دارد.”

 

با وجود شرایط ذکر شده،زندانیان با اتهام کلاه برداری از وضعیت رفاهی خوبی در زندان برخوردارند. به گفته ی زندانیان، مسئولان زندان در آپارتایدی آشکار زندانیان با اتهام کلاهبرداریهای میلیاردی، همانند شهرام جزایری را از دیگران جدا نموده و آنان را در سالن ۸ نگهداری می کنند، در این سالن های ویژه مشکلاتی از قبیل غذا وجود ندارد، چراکه اساسا این زندانیان از غذای زندان استفاده نمی کنند و نیازی به آن ندارند. این افراد که از سوی مدیریت زندان، به دلیل شرایط مالی مناسبشان مورد حمایت قرارمی گیرند، همواره در برخورد با خبرنگاران، وضعیت زندان را مورد تأیید قرار می دهند.

 

در اکثرمواقع نیز، خبرنگاران بازدید کننده از زندان به سالن های ۸ و ۱۰ که بازسازی شده است، برده می شوند و این زندانیان ویژه از تمامی شرایط موجود ابراز رضایت می کنند.

 

یکی از زندانیان می گوید:” من چند روز پیش زمانی که نسبت به ورود مواد غذایی و انتقال مستقیم آن به بند کلاهبرداران، به مسئول فروشگاه اعتراض کردم که چرا ۴۰ کیلو مرغ به اتاق شهرام جزایری می رود و در فروشگاه زندان،هیچ وقت جنسی وجود ندارد، مدیر فروشگاه گفت که به سفارش مدیریت زندان، من اجازه دارم تا ۱ میلیون جنس به طور نسیه به آقای جزایری بدهم.” این زندانی ادامه می دهد:” این اظهارنظر در حالی است که اساسا نسیه در داخل زندان ممنوع است و این تسهیلات برای سایر زندانیان وجود ندارد.”

 

همچنین تعداد زیاد زندانیان نگهداری شده در سالن ها، موجب آن شده است که زندانیان از شرایط حداقلی، که بهرمنده بودن از فضای مناسب برای زندگی است، برخوردار نباشند، در زندان اوین زندانیان در اتاقهای قفس مانندی نگهداری می شوند که مساحت آن حداکثر ۱۵ متر است.

 

یک زندانی می گوید:” مساحت اتاق ما ۱۱ متر است، با احتساب ۸ تختی که در اتاق وجود دارد، عملا چیزی حدود ۶ متر جا در اتاق باقی می ماند که حدود ۱۴ زندانی در این فضا، باید امور روزانه خود از قبیل غذا خوردن را انجام دهند. به علت کمبود تخت در اتاق ها، نیمی از افراد هر اتاق، ناچار کف خواب می شوند. این مسأله زمانی موجب نگرانی می شود، که زندانیان بیمار و سایرین می بایست از یک رختخواب برای خوابیدن استفاده نمایند و این امر موجب شیوع بیماری در زندان می شود.

 

طبق قاعده ۱۰ از قواعد حداقل استاندارد برای رفتار با زندانیان:” تمام امکانات پیش بینی شده برای زندانیان و به ویژه تمامی امکانات خواب آن ها باید مطابق با الزامات بهداشتی، با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی و به خصوص میزان هوای موجود در اتاق، مساحت اتاق، نور، حرارت و تهویه باشد.”

 

دارو و درمان زندانیان نیز از شرایط نامناسبی برخوردار است. زندانیان در زندان بنابه قانونی نانوشته، هر ۱۵ روز یکبار حق مراجعه به پزشک را دارند، درحالی که در آیین نامه سازمان زندان ها چنین ماده ای وجود ندارد و طبق اسناد بین المللی، کسانی که زندانی هستند حق اساسی خود جهت بهره مندی از سلامتی مطلوب اعم از جسمانی یا روانی را از دست نمی دهند و همچنان سزاوار مراقبت های پزشکی - حداقل برابر با آنچه در جامعه عمومی ارائه می شود- هستند. ( ماده ۱۲ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی)

 

زندانیان می گویند، علاوه بر شرایط اسف بار دارو و درمان در زندان، بحث درمان های جانبی همانند جلسات فیزیوتراپی که به تجویز پزشک صورت میگیرد،در مورد زندانیان انجام نمی شود، اما در مورد زندانیان گلچین شده که دارای وضعیت مالی مطلوب هستند همه نوع امکانات در زندان یافت می شود و آنان به هیچ وجه با چنین مشکلاتی مواجه نیستند.

 

شرایط ذکر شده، وضعیت موجود در تمام زندان های ایران است. زندانیان در زندان های رجایی شهر و قزل حصار نیز، بارها نسبت به وضعیت نگهداری نامناسب خود و همچنین شرایط غذایی زندان انتقاد و اعتراض نموده اند. با این حال، اعتراضات این زندانیان معمولا با احکامی همچون سلول انفرادی، تبعید به زندان های دیگر و .. مواجه می شوند.

 

کمیته گزارشگران حقوق بشر