بيست سال پس از اين که مقامات وقت ايران موجي از اعدام‌هاي گروهي و شتابزده و عمدتا پنهاني را در سپتامبر ۱۹۸۸ آغاز کردند، عفو بين‌الملل فراخوان خود را براي به محاسبه کشاندن کساني که مسئول «قتل عام زندان» بوده‌اند تجديد مي‌کند. در مورد نقض‌هاي فاحش حقوق بشري از اين قبيل، صرف نظر از زمان ارتکاب آنها، هيچ مصونيتي از مجازات نبايد وجود داشته باشد.

اين سازمان هم‌چنين از حکومت فعلي ايران مي‌خواهد که از حضور بازماندگان قربانيان در گورستان خاوران در جنوب تهران در روز ۲۹ اوت يا حوالي آن، به منظور يادآوري اين سالگرد و دادخواهي براي عزيزانشان، جلوگيري نکند. صدها نفر از کساني که شتابزده اعدام شدند در اين گورستان، و بسياري از آنان در گورهاي دسته جمعي بي‌نام و نشان، دفن شده‌اند.

عفو بين‌الملل نگران آن است که مقامات ايران مانع برگزاري گردهمايي‌هاي اعتراضي شوند يا آنها را پراکنده کنند، و به حکومت ايران يادآور مي‌شود که تحت قوانين بين‌المللي متعهد است به کساني که به صورت مسالمت‌آميز تجمع مي‌کنند اجازه دهد که نظرات خود را بدون واهمه از دستگيري ابراز کنند.

قوانين بين‌المللي حقوق بشر ايجاب مي‌کند که مقامات ايران در موارد نقض‌ حق حيات، مانند موارد ارتکابي در طول «قتل عام زندانيان» ، که در ۱۹۸۸ شروع شد و در سال بعد ادامه يافت، تحقيقاتي جامع و بي‌طرفانه انجام دهند و مسئولان آن را شناسايي‌ و تسليم عدالت کنند. کوتاهي در اين مورد تا کنون و مدت زماني که از اين کشتار گذشته است به هيچ عنوان از اين مسئوليت نمي‌کاهد.

کساني که مسئول اين کشتار بوده‌اند - که يکي از بدترين تعديات ارتکابي در ايران بشمار مي‌رود - بايد تحت تعقيب قرار بگيرند و در دادگاهي که قانوني و عادي تشکيل شود، با رعايت همه تضمين‌هاي رويه‌اي لازم، بر اساس استانداردهاي بين‌المللي دادرسي‌هاي عادلانه محاکمه شوند. اين افراد در صورتي که مجرم شناخته شوند بايد به نحوي متناسب با خصوصيت بسيار سنگين اين جنايات، ولي بدون حکم اعدام يا کيفرهاي بدني، مجازات شوند.

پس‌زمينه

در دوره‌اي‌ که از اوت ۱۹۸۸ شروع شد و تا نزديک دهمين سالگرد انقلاب اسلامي در فوريه ۱۹۸۹ ادامه داشت، مقامات ايران موج وسيعي از اعدام زندانيان سياسي را به راه انداختند - که در نوع خود، پس از آن چه در سال‌هاي اول و دوم پس از انقلاب اسلامي ۱۹۷۹ صورت گرفت، بزرگ‌ترين موج اعدام بشمار مي‌رود. باور بر اين است که در مجموع بين ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر، از جمله زنان، در اين جريان کشته شدند.

براي ‌اطلاع بيشتر، به گزارش عفو بين‌الملل تحت عنوان ايران: نقض حقوق بشر ۱۹۸۷- ۱۹۹۰ مراجعه کنيد (AI Index MDE ۱۳/۲۱/۹۰)