بيکاري در ايران؛ «موج دوم در راه است»

معاون مرکز آمار ايران، روز دوم آذر، از افزايش شديد تقاضا براي کار در ايران خبرداد و گفت که نرخ بيکاري در سال هاي آينده افزايش مي يابد.

عليرضا زاهديان گفت: به نظر مرکز آمار، حفظ نرخ بيکاري ساليانه حدود ۱۰ تا ده و نيم درصد کار بسيار مهمي است.

اين آمار در حالي اعلام شده است که پيشتر، مقام هاي رسمي، همانند وزير کار و رييس مرکز آمار، در روزهاي اخير گفته بودند که نرخ بيکاري ۱۰.۲ درصد است.

البته پيش از اين نيز در گزارش هاي رسمي تاکيد مي شد که آمار بيکاري تک رقمي، وزير ۱۰ درصد است. اما به نظر مي رسد که تنها، پس از بيکار شدن حدود ۲۵۳ هزار کارگر، آنهم تنها در شش ماه نخست سال جاري، سخن گفتن از آمار بيکاري تک رقمي، آنهم در اقتصاد متاثر از بحران مالي جهاني، کار نابه جايي باشد.

در اين ارتباط، حميد حاج اسماعيلي، فعال کارگري در تهران، اعتقاد دارد که آماري که تاکنون ارائه شده، نادرست است.

وي به « راديو فردا» گفت: « آماري که به صورت رسمي در ارتباط با نرخ بيکاري در ايران اعلام مي شود، مورد ترديد است. بيشتر کارشناسان و فعالان کارگري در مورد اين آمار شک و ترديد دارند، زيرا از واقعيت هاي جامعه دور است.»

آقاي حاج اسماعيلي تاکيد کرد که « آمار بيکاري در ايران بيش از ۱۳ يا ۱۴ درصد است و با آمار رسمي ارائه شده، سه تا چهاردرصد اختلاف دارد و آمار رسمي مورد تاييد تشکل هاي کارگري و کارفرمايي و کارشناسان اقتصادي در ايران نيست.»

در پاسخ به اين پرسش که آيا آمار مشخصي از ارتش بيکاران در ايران وجود دارد، علي دهقان نيا، نماينده کارگران در سازمان تامين اجتماعي، در گفت و گو با « راديو فردا» به اين پرسش، پاسخ منفي داد وگفت: « حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد کارگراني که اکنون در کارخانه ها کار ميکنند، قراردادي هستند. اين قراردادها يک، دو و يا سه ماهه است و بعد از اين که دوره قرارداد تمام مي شود، بعضي از اين قراردادها تمدديد مي شوند و بعضي تمديد نمي شوند.»

او اضافه کرد: « بسياري از افراد پس از پايان مدت قرارداد خود شکايت نمي کنند، در حالي که اين عده نيز جزو خروجي از آمار کار به حساب مي آيند. به همين دليل آمار رسمي ارائه شده، دقيق نيست.»

در عين حال، محمد جهرمي، وزير کار و امور اجتماعي، در روزهاي اخير اعلام کرد که در آمار بيکاري، کارگران بخش کشاورزي که به دليل خشکسالي، بيکار شده اند، در نظر گرفته نشده اند.

عليرضا زاهديان، معاون مرکز آمار، نيز خشکسالي در ايران را يکي از موارد افزايش بيکاري برشمرده است.

نرخ بيکاري در ايران، در شرايطي رو به افزايش است که بر اساس گزارش ها، کارخانه هاي بسياري دچار مشکلات مالي شده اند و در حال حاضر، با ۲۰ درصد ظرفيت خود کار مي کنند.

جعفر عظيم زاده، رييس هيئت مديره اتحاديه آزاد کارگران ايران، به راديو فردا گفت: « کارخانه هاي زيادي رو به تعطيلي هستند و نمي توانند به کار خود ادامه دهند. واقعيت اين است که کارفرماها تلاش ميکنند که تمام بار تعطيلي و ورشکستگي کارخانه ها را بر دوش کارگران سرريز و يا آنها را اخراج کنند.»

فارغ التحصيلان بيکار

اما آمار بيکاران تنها مختص واحدهاي صنعتي و کشاورزي نيست. گزارش ها حاکي از آن است که موج دوم بيکاري در ايران با صدها هزار فارغ التحصيل دانشگاه ها در راه است.

در اين ارتباط، خبرگزاري « مهر» با اشاره به اينکه تعداد ورودي جوانان به دانشگاه ها در سال ۸۶، يک ميليون نفر بوده، نوشته است: « بعد از چهار سال، سالانه بايد در انتظار يک ميليون نفر فارغ التحصيل متقاضي کار مواجه بود.»

در همين زمينه نيز محمد جهرمي، وزير کار و امور اجتماعي، چندي قبل گفت که سالانه، يک ميليون و ۲۵۰ هزار نفر به متقاضيان کار در ايران افزوده مي شود.

آيا در مورد فارغ التحصيلان بيکار نيز آمار مشخصي وجود دارد؟ عليرضا محجوب، نماينده مجلس شوراي اسلامي و دبير کل خانه کارگر، هفته پيش در اين زمينه گفته بود که ۲۲ درصد از فارغ التحصيلان بيکارند.

علي، فارغ التحصيل دانشگاه، که در استان کرمان زندگي مي کند، به « راديو فردا» گفت که درصد بالايي از فارغ التحصيلان در ايران بيکارند.

وي افزود: « خانواده ما در مجموع ۳۵ نفر هستند و حدود شش تا هفت نفر هستيم که مدرک ليسانس داريم و بيکاريم.»

علي بر اين اعتقاد است که « اگر منطقه اي که من زندگي مي کنم، مورد بررسي قرار گيرد، متوجه مي شويم که چند نفر از مردان بين ۲۰ تا ۳۰ سال بيکار هستند.»

در اين ميان، خبرگزاري مهر هشدار داده است که دانش آموزان و دانشجويان فعلي که شمار آنها به ميليون ها نفر مي رسد، در آينده وارد بازار کار مي شوند، و شمار آنان در سال ۱۹۹۳ خورشيدي به ۳۱ درصد از کل جمعيت ايران خواهد رسيد.

بهروز کاروني

راديو فردا