تعداد کودکان کار رو به افزایش است؛ افزایش ۳/۵ درصدی کودک آزاری
تعداد کودکان کار رو به افزایش است
شرایط نامناسب اقتصادی کشور باز هم کودک کار تولید می‌کند و خدمات انجمن‌ها و شبکه‌های حمایتی کودکان کار در قبال این جمعیت رو به رشد جوابگو نیست.
فاطمه قاسم زاده، عضو شبکه حمایت از کودکان کار و خیابان در گفت‌وگو با ایلنا، افزود: وضعیت بد اقتصادی در کشور با بالا بردن بحران معیشت خانوارها، فقر، تنگدستی و گرسنگی، همچنان کودکان خردسال و نوجوانان را راهی خیابان‌ها و معابر شهر می‌کند.
او افزود: با وجود فعالیت ۱۰ مرکز یاری کودکان کار در تهران، شهر ری و کرج همچنان خیل عظمیمی از کودکان کار در شرایط بد معیشتی، بهداشتی و آموزشی به سر برده و از وجود این مراکز بی‌بهره‌اند.
این روانشناس اظهار داشت: متأسفانه کودکان افغانی بیشترین مراجعه کنندگان به این مراکز حمایتی بوده و کودکان کار ایرانی به دلیل شناسایی شدن، کم شدن درآمد ماهیانه به دلیل پرداختن به آموزش و دیگر معضلات کسب و کار به این مراکز مراجعه نمی‌کنند.
قاسم زاده با اشاره با اینکه کم شدن و از بین رفتن کودکان کار در گرو ثبات اقتصادی است، گفت: بهزیستی با راه‌اندازی بانک اطلاعات کودکان کار می‌تواند با نیروی بیشتری به مشکلات این قشر رسیدگی کند.
ایلنا
افزایش ٥/٣ برابری کودک‌آزاری جنسی درسال‌گذشته
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان با ارائه گزارشی از عملکرد یک‌ساله واحد مددکاری صدای یارا، با موضوع کودک‌آزاری جنسی، رشد کودک‌آزاری‌های جنسی در سال گذشته نسبت به سال ۸۵ را ۵/۳ درصد اعلام کرد.
فرشید یزدانی افزود: ۵/۱۴ درصد از ۲۰۰ مورد کودک‌آزاری گزارش شده به این واحد، کودک‌آزاری‌های جنسی بوده است که ۷۰ درصد از کودکان آزاردیده، دختران بودند. وی با بیان اینکه حدود ۵۷ درصد از آزارگران جنسی کودکان آزاردیده، پدران آنها بوده‌اند، اظهار کرد: بر اساس موارد گزارش شده، مابقی آزارگران را ناپدری با یک مورد، دوست پدر یک مورد، دوست برادر یک مورد، مربی باشگاه ورزشی یک مورد و معلم ورزش مدرسه یک مورد تشکیل داده‌اند.
مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان، طیف سنی این کودکان را شش تا ۱۸ سال معرفی کرد. یزدانی در مورد وضعیت ساختاری خانواده‌های این کودکان تصریح کرد: در این خانواده‌ها، اعتیاد به مواد مخدر، طلاق، انحطاط اخلاقی، اعتیاد به مشروبات الکلی، مشاجرات و درگیری‌های شدید خانوادگی و… مشهود بوده است. به گفته وی، واحد مددکاری انجمن حمایت از حقوق کودکان، برای بررسی وضعیت کودکان از طریق بازدید از منزل، مشاوره حضوری و ارجاع آنها به سایر ارگان‌های مربوطه و همچنین هماهنگی با اداره سرپرستی نیروی انتظامی، ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی)، گرفتن وکیل و انجام اقدامات حقوقی، اقدامات لازم برای آنها را انجام داده است.
وی ادامه داد: متاسفانه به علت پیچیدگی پیش‌رو در مقابله با کودک‌آزاری جنسی، از لحاظ حقوقی و تابوهای اجتماعی، مقابله با این آسیب مستلزم صرف هزینه‌های مالی، زمانی و نیروی انسانی متخصص است تا چنین مشکلاتی طی یک زمان طولانی به حداقل برسد.
ایسنا
مناطق ۴، ۵ و ۱۵ بیشترین آمار کودک‌آزاری در تهران
کودک‌آزاری و بدرفتاری با کودکان در ده‌های اخیر رشد فزاینده‌ای در ایران داشته و کارشناسان امور کودک به همراه مراکز غیر‌دولتی در این حوزه به دنبال راهکارهایی برای مقابله با این معضل و کاهش چنین برخوردهایی هستند. هرچند هر زمان که سخن از کودک‌آزاری به میان می‌آید، ذهن نخست به سوی آزار جسمی می‌رود اما بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی کودک‌آزاری و بدرفتاری با کودک شامل بدرفتاری جسمی، عاطفی، جنسی، بی‌توجهی یا غفلت، بهره‌کشی اقتصادی یا انواع بهره‌کشی به وسیله کسانی می‌شود که در مقام مسوولیت، اعتماد یا قدرت نسبت به کودکان قرار دارند.
در همین راستا و تلاش برای مهار این معضل انجمن حمایت از حقوق کودک که بیش از یک دهه در این حوزه فعال است، در جلسه مردادماه خود در فرهنگسرای مدرسه از برخی مسوولان بهزیستی و کارشناسان در این حوزه برای بررسی موضوعات مختلف در این حوزه با تمرکز بر کودک‌آزاری در زنجان دعوت به عمل آورد. هرچند از مدعوین بهزیستی تنها مسوول اورژانس ۱۲۳ حضور داشت که نمی‌توانست بسیاری از سوالات مطرح شده را پاسخ دهد. در ابتدای این جلسه آماری در خصوص کودک‌آزاری تیرماه ارائه شد، براساس آن با صدای یارا در این ماه ۲۳۸ تماس برقرار شد. ۱۲۰ مورد از موارد کودک‌آزاری شامل پسران و ۱۱۱ مورد دختر بودند. مناطقی که در تهران بیشترین آمار کودک‌آزاری را به خود اختصاص داده‌اند، مناطق چهار، پنج و ۱۵ بودند و در دیگر استان‌ها کرج، فارس، گیلان و آذربایجان بالاترین آمار را داشتند ۴۳درصد از آزارها جسمی، ۵۷درصد عاطفی، ۶۴درصد غفلت، ۱۴درصد بهره‌کشی اقتصادی، ۲۱درصد آموزش و ۷درصد جنسی بوده‌اند.
نگهداری موقت است.
مریم حسینی، سرپرست اورژانس ۱۲۳ که کارشناس علوم اجتماعی است، به عنوان نخستین سخنران در خصوص وضعیت این اورژانس و فعالیت‌هایش اطلاعاتی اعلام کرد. وی در پاسخ به سوالاتی در مورد مراکز نگهداری بهزیستی با تاکید بر اینکه اطلاعاتی در این خصوص در اختیار ندارد، در خصوص اورژانس ۱۲۳ گفت: در مراکز نگهداری این اورژانس افراد به طور موقت بین ۲۰ الی ۴۰ روز مراقبت می‌شوند. این مراکز به دو شکل به گرو‌ه‌های آسیب‌دیده خدمات‌رسانی می‌کنند، نخست کسانی که خود معرف هستند و گروه دیگر افرادی که از سوی قوه قضائیه معرفی می‌شوند. مداخله در بحران‌های اجتماعی، ارائه خدمات به دختران در معرض آسیب و یا آسیب‌دیده، از فعالیت‌های این مرکز است.
وی در ادامه با اشاره به این مبحث که برقراری ارتباط با خود معرف‌ها در این حوزه بسیار موفق‌تر است ادامه داد: در برقراری ارتباط با خود معرف‌ها حدود ۸۰ تا ۹۰درصد موفقیت کسب می‌کنیم. کسانی که شخصا به مراکز ما مراجعه می‌کنند، همکاری‌های لازم را نیز با مددجو دارند، این افراد در این مراکز از مشاوره حقوقی، روانپزشکی و مددکاری بهره‌مند می‌شوند. اما دسته دوم کسانی هستند که قوه قضائیه و یا دیگر سازمان‌ها آنها را به ما معرفی می‌کنند، این گروه به سختی ارتباط ایجاد می‌کنند، و حدود دو الی سه هفته برای دریافت اطلاعات شخصی این افراد زمان نیاز داریم، چون به راحتی همراهی و همکاری نمی‌کنند. حسینی با اشاره به اینکه فعالیت این مرکز متمرکز بر حفظ نهاد خانواده است، گفت: اولین هدف ما ترخیص این افراد و بازگرداندن آنها به محیط خانه و خانواده است. اما اگر شرایط لازم برای مددجو و خانواده نباشد، در اینصورت براساس دسته‌بندی، افراد را به مراکز مختلف می‌فرستیم و نخست «خانه سلامت». این گروه افرادی را تشکیل می‌دهند که آسیب جسمی و روانی ندیده‌اند. گروه دیگر به خانه «سلامت دو» ارجاع داده می‌شوند. افرادی که در معرض آسیب هستند و یا تا حدودی آسیب‌دیده‌اند در این گروه قرار می‌گیرند. این افراد شرایط ترخیص به خانواده را ندارند و در ضمن پرونده سابقه فرار هم نداشته‌اند. مرکز دیگر ما مرکز بازپروری است، گروهی که سابقه فرار مکرر از خانه و یا سابقه زندان داشته‌اند به این مراکز سپرده می‌شوند. وی در خصوص روند پرونده این افراد نیز گفت: پرونده مددجو پس از ۴۰ روز مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت تشخیص افزایش مدت اقامت تصمیم‌گیری‌های لازم اتخاذ می‌شود. حسینی مهم‌ترین مشکل افراد آسیب‌دیده را پیدا کردن کار عنوان کرد و افزود: از آنجایی که این افراد تخصص خاصی ندارند، امکان کاریابی برایشان سخت است. مستمری‌ای هم که این افراد از سوی بهزیستی دریافت می‌کنند، کفاف زندگی آنها را نمی‌دهد. در حال حاضر نیز با توجه به افزایش هزینه‌ها حتی ودیعه‌های پرداختی به این افراد برای اجاره منزل کافی نیست. از طرف دیگر تعدادی از دخترانی که فرار کرده‌اند، از سوی خانواده پذیرفته نمی‌شوند، خودشان هم تمایلی به ماندن در مرکز ندارند، برای کار این افراد ضمانت‌نامه درخواست می‌شود، توانایی این افراد برای کار کم است و کاریابی نیز مشکل.
گروه دیگر مورد بحث سرپرست اورژانس ۱۲۳، افراد با اختلال هویت جنسی هستند. افرادی که از لحاظ فیزیکی مرد یا زن کامل هستند اما از لحاظ روانی تمایل به جنس مخالف دارند. به گفته حسینی اکثر این مراجعان خود معرف هستند. اما مشکلی که به نوعی وی به آن اشاره کرد، تغییر روش کمک رسانی به این افراد بود، حسینی در توضیح این امر گفت: تا سال گذشته در خصوص این افراد کشوری عمل می‌شد، اما از سال جاری به این افراد استانی خدمات ارائه می‌شود. برای کسانی که مجوز عمل دریافت می‌کنند، تا سقف پنج میلیون تومان کمک هزینه در نظر گرفته شده است. اما مشکل عمده این افراد طرد آنها از خانواده است و باز هم مشکل کاریابی برای این گروه.
امروزه قوانین گره‌گشا نیست
گیتی پورفاضل دیگر سخنران این جلسه، وکیل پایه یک دادگستری و رئیس کانون وکلاست، وی در حال حاضر سرپرست کمیته حقوق زنان و کودکان است. پورفاضل در ابتدای سخنانش با اشاره به اینکه آمار پسران بزهکار بیش از دختران است، گفت: به منظور کمک به این پسران و دختران از روزهای شنبه تا چهارشنبه در کانون اصلاح و تربیت به این کودکان خدمات وکالت رایگان ارائه می‌شود. وی ادامه داد، با کمال تاسف می‌گویم، در دو دهه اخیر وضع اقتصادی روز به روز خراب‌تر شده، آمار جرائم بالاتر رفته و لایه محروم جامعه نیز در مقابل تمام این مشکلات آسیب‌پذیر است. در همین حال قوانین دست ما را بسته است. ما نمی‌توانیم به قوانین دست بزنیم در حالی که قانون تنها به این خاطر موجودیت دارد که باری را از دوش جامعه کم کند. رئیس کانون وکلا ادامه داد: یک چارچوبی تشکیل شده و به زور جامعه را در آن قرار می‌دهیم. این چارچوب پیش ساخته آنقدر تنگ است که ایجاد ازدحام می‌کند. قوانین بسته به شرایط و زمان باید تغییر کند. وکیل دادگستری حامی حقوق شهروندی است. برهمین اساس باید مجازات‌ها مطابق با جرم صادر شود. اگر مجازاتی شدیدتر از جرم باشد جامعه را برهم می‌زند. قوانین در حال حاضر تقدس یافته‌اند و امروزه این قوانین گره‌گشا نیست. وی در پاسخ به سوال کارگزاران در مورد سه کودکی که گفته می‌شود در یکی از شیرخوارگاه‌های نمونه بهزیستی در قرنطینه به سر می‌برند نیز گفت: اگر قضیه صحت داشته باشد و دادستان اجازه دهد وکالت این سه کودک را برای رسیدگی به وضعیت آنها به عهده می‌گیریم.
نیاز به فرهنگ‌سازی
دکتر دولت‌آبادی نیز از دیگر مهمانان این جلسه بود، وی رئیس انجمن روان‌شناسی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی است. او نیز با انتقاد از وضعیت کودکان گفت: کودکان به دست کسانی سپرده می‌شوند که خود هزاران مشکل دارند. سه سال نخست زندگی برای کودکان بسیار تعیین‌کننده در پایه‌های شخصیتی آنهاست. باید برای نوع برخورد با کودک در جامعه فرهنگ‌سازی شود. دولت‌آبادی با اشاره به اینکه باید کودکان را طوری بزرگ کنیم که بزهکار نشوند، گفت: کودک آسیب‌دیده به کودک آسیب‌زا بدل می‌شود. از سوی دیگر در مراکز نگهداری از کودکان نیز باید آموزش‌هایی داده شود، مراقبان کودکان باید به گونه‌ای حفاظت شوند که دل به کارببندند، درست انتخاب شوند و دغدغه امرار معاش نداشته باشند. وی ادامه داد: اگر سازمان بهزیستی در مراکزش را روی نهادها باز کند و رابطه تنگاتنگ بین این نهادها با مراکز ایجاد شود از خیلی مسائل پیشگیری خواهد شد.
نیکی محجوب
کارگزاران