مروري بر عملکرد کميته ويژه مجلس

فرستادگان لاريجاني در نقطه کور

صبا آذرپيک

«براي افکار عمومي جواب قانع کننده پيدا کنيد.» اين سفارش رئيس وکيل المله ها بود. علي لاريجاني مي خواست در اوج روزهايي که افکار عمومي به برخي چيزها بدبين شده بود، نشان دهد مجلس مي تواند در اوج بي طرفي حداقل اگر نمي گويند حق با چه کسي است، گروه يا افرادي را که در جريان انتخابات تخلف کرده بودند، پيدا کند.روزهايي که بازار تندروي اصولگرايان داغ بود. لاريجاني البته دستور داده بود دستور کار کميته رسانه يي نشود. اما ناخواسته از درهاي بهارستان درز پيدا کرد که مردان لاريجاني ماموريت يافته اند هويت لباس شخصي ها را شناسايي کنند، سراغ بازداشتگاه ها بروند و از اوين و کهريزک و زندان هايي که شناخته شده هستند تا مکان هايي مانند منفي چهار و پاسارگاد و... بگردند و خبر بياورند تا معلوم شود شايعاتي که در مورد وضعيت زنداني ها وجود دارد راست است يا دروغ. اما آنقدر هماهنگي ها براي بازديد «سرزده» طول کشيد که از کهريزک خبر رسيد برخي از اين شايعه ها درست است و اين زندان به دستور مقام معظم رهبري تعطيل شد. به همين دليل دوباره لاريجاني جلسه فوري تشکيل داد و اين بار دستور داد سريع تر راهي کهريزک شوند. گروهي در راهروهاي مجلس با پسر روح الاميني ابراز همدردي کنند. برخي هم ماموريت يافتند که خواستار بررسي ماجرا بدون هيچ گونه اغماضي شده و متخلفان را حتي اگر خودي هاي خاطي باشند بايد به ميز دادگاه کشاند. البته برخي از دوستان رايحه خوشي هم عصباني از آنچه قيل و قال هاي بيخود دوستان مي ناميدند راهي دفتر لاريجاني شدند و اتمام حجت کردند که اگر بخواهند در زمين بازي اغتشاشگران بازي کنند راه شان را از مردان لاريجاني جدا خواهند کرد و آن موقع است که دردسرهاي آقاي رئيس شروع مي شود. اولين بازخورد اين اتمام حجت همان شد که سخنگوي کميته ويژه که حداقل پنج سالي است سخنگويي کميسيون امنيت مجلس را هم برعهده دارد و به قول خودش سرد و گرم امنيت داخلي را زياد چشيده مجبور به استعفا شد. کاظم جلالي گرچه خيلي توضيح داد که اوضاع شاهرود خوب نيست و مي خواهد به فکر مردم حوزه انتخابيه اش باشد اما توضيح نداد چرا پيش از به عهده گرفتن اين مسووليت به اين مساله فکر نکرده بود. درست در همان روزها بود که خبر بازشدن در بازداشتگاه ها به روي نمايندگان رسانه يي شد و افکار عمومي خبردار شدند «سرانجام» درهاي اوين باز شد. هرچند لاريجاني به بروجردي رئيس کميته سفارش کرده بود موضوع نبايد رسانه يي شود، چرا که اين طور هر روز بايد جواب دهيد کجا رفتيد، چه ديديد و در اين صورت روند ماجرا از اصلش که بررسي بي قيل و قال است منحرف مي شود اما رئيس کميته ويژه چهارم مرداد حواسش نبود وقتي در ميان خبرنگاران ايستاده بود و خبر مي داد کميته هفت نفره تصميم گرفته کارهاي جدي کند، متن نامه يي چند خطي که براي لاريجاني نوشته تا گزارش دهد از فردا صبح راهي اوين و زندان کرج مي شوند از ديدها دور نمي ماند و تيتر يک روزنامه مي شود. چند ساعت اول هفت نفري که راهي زندان اوين شده بودند، مصاحبه کردند که اصلاً رفتيم از زنداني هاي غيرسياسي کرج بازديد کنيم و ما کاري با زنداني هاي سياسي اوين نداريم، اما سرانجام تاييد خبر سبب شد بار ديگر نگاه افکار عمومي به سمت بهارستان کج شود. گفتند با خيلي ها ديدار کرديم حال همه خوب است و سلام مي رسانند. باز هم چند نفري از اعضاي کميته آرام در گوش رسانه ها نجوا کردند اوين رفتيم اما سلول سياسي ها خالي بود و تنها با تعدادي از مردم عادي که اشتباهاً اين روزها دستگير شدند ديدار داشتيم. قول دادند که حال مردم عادي خوب است و دختر و پسرهاي زنداني به زودي آزاد مي شوند. توضيح دادند همه جاي اوين را خوب ديدند و هيچ شباهتي با کهريزک وجود ندارد و حال همه خوب است تا مردم مطمئن شوند «کهريزک» تنها کهريزک بود. اين نوع گزارش کميته سبب شد صورت مساله عوض شود. هم براي رسانه ها و افکار عمومي و هم براي همان گروهي که از اول با اين نوع سرک کشيدن هاي نماينده ها به کار قواي ديگر مخالف بودند. به همين دليل هم تلاش شد در راهروهاي مجلس درست در روزهايي که خيلي ها از سرنوشت تک تک زنداني هاي سياسي سوال مي کردند، رويه يي ديگر در پيش گرفته شد. البته مراقب بودند تا مانند ماجراي روح الاميني اشتباه نکنند. برخي ها عجولانه ماجراي فوت روح الاميني را در روز اول تکذيب کرده بودند و آن را سناريوي اغتشاشگرها ناميده بودند که بعدها سوژه يي شده بود براي خيلي از رسانه ها. اين بار هشدار مي دادند که صورت مساله را رسانه هاي غربي و براندازان مخملي تغيير داده اند و مجلس غافلانه دارد با آنها هم بازي مي شود. تاکيد داشتند اصلاً نبايد پرسيد وضعيت زنداني ها چطور است بلکه سوال اصلي اين است که اصلاً چرا اغتشاش کردند که حال گير بيفتند. البته اين تغيير رويه زياد دوام نياورد و دوباره کميته ويژه بود و پنج ميدان که بايد هوشمندانه در آنها فعاليت مي کرد؛ خاطيان کهريزک، بازداشتگاه هاي جديد و شايعه هاي جديد زندانيان سياسي و بي خبري خانواده زندانيان غيرسياسي و هويت لباس شخصي ها. اين آخري را همان اول کار سپردند به کميته حقيقت ياب و بروجردي اتمام حجت کرد که اصلاً کاري نداريم بيرون از زندان چه اتفاقي افتاده و اين لباس شخصي ها چه کار کردند. ما تنها ماموريم در مورد داخل زندان و وضعيت رعايت حقوق شهروندي بازداشتي ها و شناسايي متخلفاني که حقوق آنها را زير پا گذاشتند بررسي کنيم و گزارش دهيم.اين بار قرار شد چهره هايي از کميته که قرار است رو در روي رسانه ها قرار بگيرند تغيير کنند. اصلاح طلب هايي مانند قدرت الله عليخاني و مهدي سنايي کنار گذاشته شدند و حتي در خيلي از بازديد هاي کميته غايب شدند. کاظم جلالي هم که خودخواسته کنار رفت و فرهاد تجري و علاء الدين بروجردي جايگزين شدند؛ يکي سخنگوي کميسيون قضايي بود و خوب مي دانست چطور به سوال هاي بلند پاسخ هاي حقوقي کوتاه بدهد و ديگري رئيس کميسيون امنيت ملي بود و خيلي از سوال ها را به امنيت داخلي حواله مي داد و مي گفت الان وقت گفتنش نيست.

تکليف خاطيان کهريزک هم که به قول آنها مشخص بود و مي گفتند تعجب مي کنند که چرا هنوز براي بقيه سوال هست. گفتند خاطيان شناسايي شدند. چند سرباز هستند و مامور وظيفه. فعلاً در حال بازجويي هستند و هر وقت بازجويي ها تمام شد دادگاه شان هم تشکيل مي شود و وقتي حکمي صادر شد آن را به اطلاع افکار عمومي خواهند رساند. البته روزنامه ها چند روز تيتر زدند که نماينده هاي کميته قول مي دهند امين مردم باشند و خوب نظارت کنند که متخلفي حاشيه امن پيدا نکند. با اين حال شايعه ها زياد بود و کميته مجبور شد وارد مصداق ها شود. اسم چند رده بالاي نيروي انتظامي را آوردند و به افکار عمومي اطمينان دادند هر که متخلف است يا بازداشت شده يا با وثيقه آزاد شده است. اما «همه» پيگير هستند. در نهايت هم پرويز سروري يکي ديگر از اعضاي اين کميته که از قضا با کميته شوراي امنيت ملي مشترک هم بود پيغام آورد که ديگر در مورد کهريزک موضوع را کش ندهيد چون نمي توانند بگويند بالاتر از سردار هم بازجويي شده يا نه، اما خيال همه راحت باشد که فعلاً سرهنگ تمام بازداشت شده و اگر بيشتر از اين افکار عمومي حساس شود برخي ها به قاضي پرونده فشار سياسي مي آورند .(تهران امروز، 19 مهر) پس تکليف ميدان اول مشخص شد. حالا نوبت بازداشتگاه هاي جديد شد؛ پاسارگاد، منفي چهار وزارت کشور و شاپور. اسم دو تاي اول را کاظم جلالي در ميان حرف هاي ساده اش با خبرنگارهاي پارلماني گفته بود و تاکيد داشت نمي دانند شايعه ها راست است يا نه. تصميم دارند بروند تحقيق کنند و خبر بياورند، اما کافي بود اسم هاي جديد تيتر دوباره روزنامه ها و خبرگزاري ها شود؛ دردسر جديد کميته ويژه که قرار گذاشته بودند چيزي را مخفي نکنند اما گويا تاکيد داشتند تا چيزي در حد شايعه است نبايد رسانه يي مي شد. بروجردي به راهروهاي مجلس آمد و درباره پرونده منفي چهار وزارت کشور توضيح داد چون اوين جا نداشته، در روزهاي اول برخي ها را به زيرزمين وزارت کشور مي بردند و براي خيلي ها هم شرايط نگهداري خوب بوده و الان هم همگي به وزارت کشور منتقل شدند و هيچ کس آنجا نيست چون اصلاً کاربري زيرزمين هاي وزارت کشور براي بازداشت نيست.

در مورد پاسارگاد هم توضيح داد اصلاً اين اسم را تاکنون نشنيده و نمي داند آدرس اش کجاست. خبرنگارهاي پارلماني که به گفته خود آدرس دقيق را از بقيه اعضاي کميته گرفته بودند، آدرس را براي رئيس کميته گفتند و بروجردي هم با لبخند قول داد به اين آدرس هم يک سري بزنند و اگر خبري بود، خبر بياورند. اين در حالي بود که کميته ويژه يک روز در ميان گزارش مي دادند که اوين رفتند و از مردم عادي بازديد کرده اند اما به دليل نا هماهنگي ها يا کمبود وقت با فعالان سياسي بازداشتي ملاقاتي نداشتند. هرچند بسياري از نماينده هاي بيرون از کميته در راهروهاي مجلس خبر آوردند برخي زنداني هاي سياسي را راهي بازداشتگاه هاي ديگر کرده اند و اصلاً در اوين نيستند. اين شايعه بين نماينده ها آنقدر جدي شد که بروجردي رئيس کميته که تا چند وقت پيش صلاح نمي ديد موضوعيت بازداشتگاه هاي ديگر را بپذيرد، اعلام کرد در تلاش هستند با هماهنگي مسوولان مربوطه به پاسارگاد بروند. حتي سخنگوي ساکت هم قهر خود با رسانه ها را شکست و خبر داد برخي دستگاه هاي خاص خط قرمز کميته ويژه نيستند و به همين دليل با وجود اينکه پاسارگاد زير نظر يکي از اين دستگاه ها است اما براي آنها خط قرمز نبوده و از آن هم بازديد مي کنند تا به اين ترتيب دوران تکذيب و تاييد يکي از اين بازداشتگاه ها به پايان برسد. در اين بين يکي ديگر از اعضاي کميته ويژه به نام کرمي راد نماينده کرمانشاه به ميان خبرنگارها آمد و گفت اخباري به دست آنها رسيده و دنبال اين هستند که به شاپور بروند؛ رفتني که هيچ گاه اعضاي کميته ويژه حاضر نشدند در مورد آن توضيحاتي را ارائه کنند و تنها پرويز سروري در برنامه 30/20 بين جاهايي که بازديد کردند، نامي از شاپور هم آورد و گفت آنجا هم که رفتند همه چيز امن و امان بود. گرچه کميته ويژه يي ها خيلي سعي کردند کاري نکنند که به جاي حل کردن صورت مساله هاي ديگر خودشان صورت مساله شوند اما صورت مساله اصلي يعني وضعيت زنداني هاي سياسي، عدم اجازه به خانواده وکلايشان براي ملاقات و حتي اجازه ندادن به نماينده هاي کميته ويژه سبب شد حرف و حديث ها در مورد بسته بودن درهاي اوين به روي فرستادگان لاريجاني آنقدر بالا بگيرد که بروجردي به جمع خبرنگارها آمد و توضيح داد که به ديدار چهار زنداني سياسي رفتند و از قضا محمد قوچاني گفته غذاي آنجا خوب است و از همان ناهاري مي خورد که وزير اطلاعات مي خورد. همان روزها نگراني از وضعيت سعيد حجاريان به اوج رسيد و اين بار خود علي لاريجاني واسطه شد تا با بازجوهاي حجاريان به توافق برسند تا وي به خانه يي منتقل شود. کمتر روزي بود که بروجردي به ميان خبرنگارها بيايد و در اين سوال ساده که چرا حجاريان را آزاد نمي کنند، گرفتار نشود. در نهايت کميته ويژه يي ها در برابر رسانه ها قول دادند که به ديدار حجاريان بروند و از سلامتش خبري مي آورند و همين بهانه يي شد تا روزشمار وعده ديدار با حجاريان راه بيفتد و کميته يي ها حتي روز تعيين کردند و هر بار گفتند يکي از اعضا نيامد و نشد که برويم. اين روزشمار براي ديدار با مصطفي تاج زاده و بهزاد نبوي هم راه افتاد. قولي دادند و گرفتار شدند تا جايي که علي لاريجاني خودش هماهنگ مي کند که مردان کميته به ديدار تاج زاده بروند البته با اين تبصره که اصلاح طلب ها نيايند و البته باز هم دردسر جديدي درست شد و تجري خبر داد تاج زاده را از جايي ديگر به اوين آوردند و او را درون سلول خودش نديدند و در اين بين تاج زاده گفته تاکنون پنج بازجو عوض کرده است.

با تمام اين حرف و حديث ها سعي کردند پرونده بازديدها را ببندند و به صراحت از خبرنگارها خواستند ديگر از آنها تقاضاي ديدار با فعالان سياسي را نکنند چرا که به قول تجري، دادستان تهران گفته زندان جايي نيست که هر کس حتي اگر نماينده باشد، هر وقت که دلش خواست سرش را پايين بيندازد و بيايد بازديد. به اين ترتيب سه ماه گذشت و کميته يي که لاريجاني مي خواست آرامش بخش اوضاع باشد، خودش به محلي براي مناقشه هاي پي درپي تبديل شد. در نهايت هم دستور جديدي رسيد که کميته بايد دستور کارش را تغيير دهد و اين بار سراغ شايعه هاي اتفاقاتي که مي گفتند در بازداشتگاه ها رخ داده، رفتند و نرفته پيغام آوردند آنها شايعات را دقيق بررسي کردند و همه دروغ بوده و آنها هيچ مصداقي پيدا نکردند. البته در اين بين عليخاني نماينده اصلاح طلب عضو کميته گفت زياد هم اين طور که دوستانش مي گويند، نيست و آدرس داد تا بقيه اعضاي کميته هم يادشان بيفتد همان دفعه اولي که اوين رفته بودند، يکي از زنداني هاي معمولي که در اين مدت بازداشت شده، جلو آمده و حرف هايي شبيه اين حرف هايي که اين روزها شايعه شده زده است. حتي خبر آمد که دهقان نماينده طرقبه و يکي ديگر از اعضاي کميته هم به يکي از بازداشت شدگان يکي از بازداشتگاه هاي غيررسمي قول داده مدارک پزشکي قانوني را دقيق در کميته بررسي کنند. اما بروجردي و تجري باز هم به راهروهاي مجلس آمدند و يک تنه تکذيب کردند، البته اين بار تکذيب سخنان بقيه اعضاي کميته را و گفتند اين حرف ها دروغ است و راست همان است که آنها گفتند و به اين ترتيب کميته کار خود را پايان يافته اعلام کرد و گفت «به زودي» گزارش مي دهد.

با اين حال اين بار روزشمار گزارش به راه افتاد تا امروز هم خبري از گزارش کميته ويژه نرسيده است. خيلي ها در مجلس گفتند کميته تحت فشار است که اسم برخي ها در گزارش نيايد و در مورد برخي موارد سخني به ميان نيايد. اين بار سروري و بروجردي تکذيب کردند اما تجري تاييد کرد و گفت با دادستان قضايي نيروهاي مسلح چند باري جلسه داشتند تا برخي موارد که امنيتي است، در گزارش علني درج نشود و وقتي «هماهنگي» ها شد حتماً براي اطلاع افکار عمومي آن را مي خوانند تا به اين ترتيب کميته همچنان در خم اول خالقانش را با اين سوال تنها بگذارد؛ «کميته يي براي تنوير افکار عمومي يا تشويش اذهان پرسشگر؟»

روزنامه اعتماد

دوشنبه، 11 آبان 1388