کنفرانس اتمی آلماتا و تغییر استراتژی غرب

تجربه چین ، اتحاد شوروی و کره شمالی نشان داده است

که غرب خواهان بر خورد از موضع برابر با کشورهای

ضعیف تر از خود نیست.

م . ر ا د

سه شنبه همین هفته بدنبال کنفرانسهای بغداد و استانبول که منجر به توافق بین طرفین مذاکره کننده نشد در پایتخت قزاقستان جسله مشاوره و تبادل نظر دیگری با حضور پنج کشور ایران و کشورهای با قدرت اتمی آمریکا ، فرانسه ، انگلستان ، روسیه ، چین و آلمان بعنوان کشور ناظر بر گزار خواهد شد تا زمینه پیدا کردن نقاط مشترک را مورد بررسی قرار داده و بن بستی که طی سالهای اخیر در رابطه با فعالیتهای اتمی ایران بوجود آمده گره گشایی شود . طبعا کشورهای غربی که عضو بزرگترین پیمان نظامی ناتو در جهان هستند با توجه به منافعی که در نظر دارند بیشترین تلاش را خواهند کرد تا به دیگر کشورها از جمله ایران ،روسیه و چین فشار وارد کنند تا ایران را در مخمصه قرار داده و بالاترین امتیازها را از آن خود کنند .
هرکدام از نیروهای شرکت کننده در این کنفرانس اقداملات فراوانی را پیش از شرکت در این اجلاس تدارک دیده اند . آمریکا و پیمان نظامی ناتو از دوره دوم آغاز ریاست جمهوری باراک اوباما تبلیغات وسیعی در رابطه با مذاکره مستقیم با ایران را در دستور کار خود قرار داده و از طرف دیگر مدام در شیپور خود میدمند که این آخرین فرصت ایران است و اگر ایران تمکین نکند نه تنها آنها مستقیما وارد عمل خواهند شد که مفهومی بجز استفاده از نیروی نظامی ندارد بلکه ادعا میکنند که آنها قادر نخواهند بود اسرائیل را کنترل کرده و احتمال دارد این کشور خودسرانه وارد معرکه شده و مراکز هسته ای ایران را بمباران کند.
باراک اوباما چه در حین فعالیتهای دوره دوم انتخاباتی و چه پس از آن بارها حل مسئله اتمی ایران را از راه مذاکرت مستقیم و غیر مستقیم بطور مسالت آمیز خواستار شده بود و در کنفرانس امنیتی مونیخ که در اوایل همین ماه بر گزار شد جو بایدن معاون رئیس جمهور این کشور رسما اعلام کرد که اگر ایران همراهی کند آمریکا دست بکار شده و فورا وارد مذاکره با ایران خواهد شد و حتی مدعی شد که میشود بسرعت مسئله تحریمها را سازماندهی کرد .
همزمان با این نوع فعالیتهای تبلیغاتی آمریکا از طریق مجاری دیگر مستقیما برای آقای خامنه ای رهبر مذهبی جمهوری اسلامیایران پیام فرستاد و اورا رسما بعنوان تصمیم گیرنده اصلی مورد خطاب قرار داد و عرفهای بین المللی را زیر سئوال برد و چنین وانمود کرد که گویا سران سه قوه دیگر محلی از اعراب در ایرانندارند و تنها ایشان است که باید تصمیم نهایی را بگیرید و سه قوه دیگر اساسا کاره ای نیستند . این پیام در واقع اهانت آشکار و علنی به مجموعه گردانندگان رژیم جمهوری اسلامی بود که سخت در گیر انتخابات ریاست جمهوری در کمتر از چهار ماه دیگر هستند .
جوبایدن معاون ریاست جمهوری آمریکا در کنفرانس امنیتی مونیخ پس از سخنرانی که عمدتا تمرکز خود را در مورد مسئله اتمی ایران گذاشته بود جلسه را ترک کرد و حاضر نشد به سخنانصالحی وزیر امور خارجه ایران گوش فرا دهد که بزعم خود کوشش داشت تا شرایط را بیشتر آماده مذاکره مستقیم با آمریکا نشان دهد .وزیر خارجه ایران تا آنجا پیش رفت و رسما اعلام کرد که چگونه ایران و آمریکا بر سر تجاوز به عراق و افغانستان و اشغال این دوکشور در کنار هم قرار داشتند و چگونه ایران همه امکانات خود را در اختیار آمریکا و شرکاء برای اشغال این دو کشور گذاشته است . صالحی که بنظر میآمد از پیشنهاد جو بایدنشوکه شده است با دستپاچگی مسائلی را مطرح کرد که فکر میکرد شورای امنیت ملی ایران با آن توافق دارند.
پس از پیشنهاد های جذاب و پشت سرهم کشورهای غربی به ایرانو همزمان با افزایش فشار نظامی وتشدید محاصره اقتصادی آنآمریکا و غرب بشدت در منطقه فعال شده و از طریق قطر اعلام کردند که ایران میتواند در شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس جهت تامین امنیت این آبراه مهم که بیش از 60% منابع انرژی را از خود عبور میدهد شرکت مستقیم داشته باشد .
چرا آمریکا در این شرایط خواهان مذاکره با ایران است ؟
بر کسی پوشیده نیست که آمریکا همواره با دیگر کشورها از موضع قدرت حرکت کرده و سعی دارد با تمام توان منافع ملی خود را در اولویت قرار داده و طرف مقابل را مجبور به پذیرش آن کند . مانور این کشور همزمان با کنفرانس اتمی ایران در آلماتای نشان میدهد که مسئله آمریکا و غرب تنها موضوع اتمی نیست بلکه در صدد برهم زدن انتخابات آینده ریاست جمهوری ایران و تقویت جناحی از رژیم است تا بتواند مدتها ایران را بی ثبات کرده و آنرا مجبور کند تا همانند مصر و دیگر کشوهای عربی مشغول مسائل داخلی خود باشد تا اوضاع خاورمیانه را سروسامان دهد و قدرت چانه زنی خود را با روسیه افزایش دهد .
علم کردن مسئله اسرائیل که گویا آمریکا و غرب نمیتوانند حکومت اسرائیل را کنترل کنند٬ ترفندی بیش نیست چرا کهاسرائیل عملا عضوی از ناتو است و حمله به اسرائیل بمعنی حمله به همه کشورهای غربی است و هیچ کشوری از جمله ایران هرگز در این جهت حرکت نخواهند کرد مگر آنکه اسرائیل و یا آمریکامستقیما با ایران در گیر جنگ نظامی شوند .
جلب ایران و همکاری حتی موقت با آن برای آمریکا و غرب از نظر استراتژیکی در شرایط فعلی از اهمیت حیاتی بر خوردار است چه آمریکا و غرب تمرکز خود را از خاورمیانه که تا سالها همچنان در گیر جدالهای داخلی و منطقه ای خواهد بود و در آینده نزدیک روی آرامش وثبات را بخود نخواهد دید به جنوب شرقی آسیا منتقل کرده تا چین و روسیه را که در صدد ایجاد امنیت منطقه بر اساس منافع ملی خود هستند را مهار کند .
در خاورمیانه ادامه جنگ سوریه که تقریبا همه کشورهای منطقه از جمله ترکیه و، لبنان ، ایران و ... را درگیر خود کرده است ٬ علیرغم تلاش فراوان آمریکا و غرب برای سازمان دادن نیروی بزرگ سنی ها در منطقه در مقابله با روسیه و نیروهای شیعه تحت رهبری ایران تا کنون راه بجایی نبرده است ٬ در نتیجه غرب که تحت رهبری آمریکا بعنوان بزرگترین قدرت نظامی و اقتصادی جهان برای تضمین منافع آنها عمل میکند در صدد است بهر شکلی که شده با ایران کنار بیاید و از آنجا که ایران خود را بعنوان یک قدرت اقتصادی نظامی در خاورمیانه تثبیت کرده است ٬ برای آمریکا چندان آسان نخواهد بود بدون همکاری ایران وروسیه اوضاع را بنفع خود رقم زند ٬ از این رو غرب در صدد است تا آنجا که در توان دارد به بی ثبات کردن ایران دامن بزند و تضادهای ایران با همسایگان را تشدید کند و دائما ایران را تحت فشار نظامی و اقتصادی قرار دهد.
پیشنهادات آمریکا در کنفرانس مونیخ که مورد پشتیبانی بی قید وشرط همه کشورهای غربی و ژاپن ، استرلیا و ... همراه بود٬ نشان میدهد که سیاستمداران غرب در تنظیم استراتژی جدید با مشکلات فراوانی مواجه شده اند و برای مدیریت جهانی برای تضمین منافع طولانی مدت خود مجبورند امتیازاتی بدهند اگر موفق نشوند اوضاع داخلی ایران را بهم بریزند که بنظر نمیرسد از طریق نظامی امکان پذیر باشد هیچ راهی جز عقب نشینی و توافقات دوطرفه باقی نخواهد ماند .
فشار به ایران از طرف غرب در واقع فشار دائمی به نیروهای شیعه در منطقه از لبنان و سوریه گرفته تا پاکستان ، هندوستان و افغانستان هم هست .در این کشورها با شیعیان در صد سال گذشته بعنوان گروه های درجه دو بر خورد شده است و شیعیان هنوز در بسیاری از این کشورها از حقوق اولیه بر خوردار نیستند . اوضاعسوریه نشان میدهد که ایران تا حد زیادی موفق شده است جلو درهم شکستن این جبهه را بگیرد . مسئله دیگری که برای آمریکا و غرب از اهمیت فراوانی بر خوردار است فعالیت شیعیان در کشورهای شیخ نشین عرب است که این حکومتها را بچالش کشیده اند و غرب علاقه ای ندارد ایران از این حربه بنفع خود بهره بگیرد .
یکی دیگر از اهداف آمریکا برای فشار بیش از اندازه به ایرانمسئله سوریه است که عملا ایران و روسیه در آن درگیرند .آمریکا و غرب در صددند تا قبل از سروسامان دادن به اوضاع جنوب شرقی آسیا و ایجاد جبهه نظامی گسترده بر علیه چین و فشار بیشتر به روسیه در این منطقه تا آنجا که امکان داردروسیه و ایران را در منطقه خاورمیانه درگیر نگه دارند .
ایران چه تدارکی برای این کنفرانس دیده است؟
پیشنهاد غیر منتظره آمریکا و غرب شوکی در ایران ایجاد کرد که بسیاری آنر در داخل موضع ضعف غرب ارزیابی کرده و بسیاری نیز آنر ترفندی دیگر برای زیر فشار قرار دادن ایران توصیف کردند تا ابتکار عمل را آن خود کنند . آنچه از مجموعه دیدگاه ها و نظرات در درون نظام ایران و شورای امنیت ملی بیرون آمد این بود که باید با احتیاط بیشتر اوضاع را ارزیابی کرد و از فرصت تا حد امکان بهره گرفت.
اگر آمریکا با استفاده از تهدید نظامی و محاصره اقتصادی و دخالت در امور داخلی ایران وارد شده ایران در آستانه مذاکرات اتمی مانور چند روزه گسترده نظامی را تدارک دید و ادوات جنگی مدرن خود را برخ آمریکا و غرب کشید و اعلام کرد که قصد دارد همزمان 16 کارخانه برق اتمی راه اندازی کند . ایران بدلیل وسعت زیاد و پراکندگی نا مناسب جمعیت در سراسر کشور برای انتقال تولید برق با هزینه بسیار زیادی مواجه است از جمله شبکه تاسیسات و دکل های برق و ترانسفورماتورهای بین راهی و ایجاد صدها سد که هزینه متوسط هر کدام از آنها بدون شبکه آبرسانی از طریق کانال های آب و شبکه برق بالای 500 ملیون دلار هزینه دارد که اگر هزینه جاده سازیها و نگهداری آنها را محاسبه کنیم بیک هزینه سرسام آور میلیاردها دلاری مواجه خواهیم شد که راهی برای ایران باقی نخواهد گذشت بجز ساختن تاسیسات برق هسته ای در سراسر کشور که هزینه ساخت و نگهداری آن بمراتب کمتر از تاسیسات گازی و آبی موجود است .
همزمان ایران رسما اعلام کرد که در نطنز 180سانتریفوژهای مدرن که سرعت و بازدهی آنها بسیار بیشتر از تاسیسات گذشته است را راه اندازی کرده است و در صدد است تا 3000 از این نوع سانتریفوژ را در آینده وارد سیکل تولیدی کند این دست آوردها موضع ایران را در عرصه تکنیک بشدت تقویت کرده تا جایی که دو روز پیش دوباره سازمان انرژی اتمی در وین تحت رهبری آمانو ی ژاپنی اعلام کرد که بشتابید که ایران بزودی اتمی شده و خواهد توانست بمب اتمی درست کند تا زمینه خوراک تبلیغات گسترده در رسانه ها را برای فشار بین المللی در کنفرانس را مهیا کند آمانو ادعا کرده که ایران میتواند براحتی اورانیوم 20% تولید کند . این دومین باریست که سازمان انرژی اتمی و رهبری آن این گزارش را پیش از آنکه علنی شود در اختیار رسانه ها قرار میدهد که نشان میدهد هم آهنگی لازم در این زمینه با کشورهای غربی صورت گرفته است .
اروانیم 20% مصرف پزشکی داشته و در سراسر جهان از آن استفاده میشود مانور ایران در این چند روزه نشان میدهد کهایران قادر است هرلحظه که اراده کند میتواند غلظت تولید اورانیوم را بالاببرد در نتیجه زمینه چانه زنی با غرب را که مدعی است فعالیتهای اتمی ایران جنبه نظامی دارند افزایش دهد بر کسی پوشیده نیست که حتی اورانیوم بسیار ضعیف شده هم که غربیها در سراسر جهان در جنگ از آن استفاده میکنند مصارف نظامی دارند و عمدتا در تاسیسات نظامی تولید میشود.
غرب و تاکید برمسئله پروتکل الحاقی
آنچه غرب از ایران در این کنفرانس انتظار دارد تایید پروتکل الحاقی سازمان انرژی اتمی از طرف ایران است تا این سازمان امکان یابد تا هر موقع که اراده کرد سرزده از کلیه تاسیسات نظامی ، غیر نظامی و مراکز مهم صنعتی بازدید کند که هدف اصلی آن ارزیابی قدرت دفاعی ایران و در مجموع تمامی کشورهای جهان است . سازمان انرژی اتمی تا کنون حتی یک بار هم در خواست بازدید از تاسیسات اتمی آمریکا و روسیه و دیگر کشورهای اتمی را نکرده است علت آن است که هیچیک از این کشورها اجازه چنین کاری را نداده اند ضمن آنکه همه کشورهای دارای قدرت اتمی توان دفاع از امنیت ملی خود را دارند و اجازه چنین کاری به هیچ نیروئی را تاکنون نداده اند.
ایران در شرایطی میتواند با این موضع موافقت کند که اعضاء دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد که حق وتو دارند رسما و علنا به ایران تضمین اجرایی عدم دخالت در امور داخلی ایران ، عدم استفاده از نیروی نظامی بر علیه ایران ، برسمیت شناختن تمامیت ارضی ایران ، همکاری همه جانبه علمی فنی ، اقتصادی و تجاری را برسمیت بشناسند.
تجربه چین ، اتحاد شوروی و کره شمالی نشان داده است کهغرب خواهان بر خورد از موضع برابر با کشورهای ضعیف تر از خود نیست .کره شمالی هرگز پروتکل الحاقی را امضاء نکرد و اینک دارای چها رکارخانه برق اتمی است و دو هفته پیش هم بمب اتمی با عملکرد چند جانبه را با دقت بسیار بالا با ریشتر کمتر از 5 آزمایش کرد که نشان میداد از چه تکنیک پیشرفته ای استفاده کرده است سوای آنکه ساتلیتهای خود را نیز به فضا فرستاده است چون آمریکا وژاپن و دیگر کشورهای غربی تمامی توافقات فی مابین را با کره شمالی زیر پا گذاشتند و هر گز آنرا اجرایی نکردند .
ایران از سال 1957 تا کنون وارد هیچ پیمان نظامی نشده ضمن آنکه توان حمله نظامی به هیچ کشور غربی و عضو ناتو را هم ندارد. ایران در منطقه خاورمیانه بعنوان یک قدرت اقتصادی ،نظامی با جمعیت بیش از 75 ملیونی با 13 همسایه ، در آمد ناخالص بیش از 1000 میلیارددلاری با منابع زیر زمینی فراوان و بازار بزرگ در خاورمیانه دارای منافع مشترکی با همسایگان خود از جمله حسن همجواری و همکاری اقتصادی و تجاریست که خواهان برسمیت شناختن آن است .
غرب باید این را آویزه گوش خود کند تا زمانی که روسیه را در کنار خود نداشته باشد و این کشور فعالانه از جمله نظامی بر علیهایران وارد عمل نشود هر گز جرات حمله نظامی به ایرانرانخواهد داشت .ایران امروز جزو منطقه امنیتی روسیه است ٬همانطور که روسیه برای ایران همین شرایط را دارد . غرب باید این مسئله را بفهمد که ایران بیش از چهار صد سال است با نیروهای شیعه اداره شده و از تمامیت ارضی ایران دفاع کرده است و امروز حوزه نفوذ آن بسیار گسترده است و از لبنان تا هندوستان را در بر میگیرد ٬ با این کشور نمیشود شوخی کرد ٬ نمیشود پیشرفتهای علمی و فنی ایران را محدود کرد و یا آنرا متلاشی کرد. در این روند تاریخی تنها از اوایل قرن بیستم بعلت تدارک برای جنگ جهانی دوم از طرف کشورهای اروپایی ایران از قافله تمدن برای مدت کوتاهی عقب ماند ولی اینک با تمام توان در تلاش است تا خود را به قله ترقی و تمدن همساز و هم آهنگ کند .
یک اصل کاملا روشن است ایران پس از صد سال استقلال ملیخود را بدست آورده است .مهم نیست چه حکومتی در این کشور بر سر کار آید و هدایت این کشور را بعهده بگیرد مهم آن است که هرنیرویی اگر بخواهد این اصل را زیر پا بگزارد شانس بقاء ندارد و مردم آنرا سرنگون خواهند کرد٬ همانطور که رژیم سابق ووابسته را از صحنه بیرون کردند .
ایران دومشکل بزرگ دیگر دارد که باید پای حل آنها برود. مشکلعدالت اجتماعی و آزادی که هردو مسئله داخلی ایران است و مردم خوب کشور ما توان و دانش مستقل اداره کشور را دارند و با تکیه به نیروهای داخل کشور میتوانند هر مانعی را بدون دخالت بیگانگان در امور داخلی ایران از پیش رو بر دارند .
در درون نظام جمهوری اسلامی جدال برسر چگونگی اداره کشور و تنظیم قانون اساسی جدید که با ساختار اقتصادی و رو بنای سیاسی آن سازگاری ندارد در جریان است .تضادهای داخل کشور نباید باعث تخریب جامعه ایران شود و جلو پیشرفتهای اقتصادی و فنی کشور را بگیرد. ایران با وضعیت موجود میتواند انتخابات آزاد را تجربه کند. ایران باید شرایطی فراهم کند تا همه نیروهای ملی ، دمکرات ، ملی مذهبی ، چپها ، ملیتهای مختلف حتی جریانات لائیک و جریانات آقایان کروبی و موسوی فعالانه در انتخابات آزاد شرکت کنند تا زمینه همکاری همه نیروها و شرکت آنها در اداره امور کشور فراهم شود .اگر این مسئله بخوبی پیش رود٬ اتحاد ملی که همه در انتظار آن هستند شکل عملی بخود خواهد گرفت و ارتباط وسیعی با توده های مردم بر قرار خواهد شد که نتیجه آن اعتماد بیشتر مردم و گسترده شدن جبهه اتحاد ملی است.
مسئولان رژیم باید به این درک رسیده باشند که یک قشر بزرگ تکنو کراتها و بوروکراتها بهمراه یک قشر متوسط بسیار بزرگ در جامعه ایران شکل گرفته است که فعالانه خواهان شرکت در پروسه تغییر و تحولات جامعه ایران است ٬ که اتفاقا تکنوکراتها در هشت ساله گذشته قدرت اجرایی را در دست داشته و تجارب فراوان بعلت استفاده از دانش بین المللی بدست آورده است و درمجموع ایران از وزنه تعیین کننده ای در خاورمیانه و جهان بر خوردار شده است .این دیدگاه بمعنای جامعه عمل پوشاندن بهوحدت ملی است . ایران نباید ابایی داشته باشد از اینکه اعلام بکند قانون اساسی را تغییر خواهد داد ٬ بگزاریم نماینگان انتخابی مردم دوباره برای تدوین قانون اساسی کشور جمع شوند و موانع اساسی آنرا بر طرف کنند .جامعه ایران نمی پذیرد که زنان حق نداشته باشند٬ به صرف اینکه زن هستند ٬ در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کنند و یا رئیس جمهور حتما باید مذهب شیعه داشته باشد. فقط این دو موضع بی اعتبار بودن قانون اساسی را اثبات میکند.
باید بمردم اعتماد کرد. اگر فکر میکنیم که داریم برای مردم کار میکنیم ٬ هدایت کشور را بعده آنها بسپاریم تا شاهد باشیم چگونه متجاوزان به حقوق بین المللی که کاری جز جنایت و خرابی زیر ساختهای دیگر کشورها ندارند٬ غلاف میکنند . مسئله آزادی و عدالت اجتماعی را بدون رضایت اکثریت مردم در هیچ کشوری نمیشود اجرایی کرد ٬دفاع از امنیت اجتماعی بدون عدالت اجتماعی و آزادی امکان پذیر نیست ٬اگر امنیت اجتماعی وجود نداشته باشد٬ دفاع از امنیت ملی هم ممکن نیست.
جامعه ما بعلت شرایط ویژه و امکاناتی که در منطقه و جهان دارد ٬ ن تنها میتواند اوضاع ایران را بخوبی سازمان بدهد و مدیریت کند بلکه قادر است بخش اعظم خاورمیانه را علیرغم همه کار شکنی های کشورهای خارج منطقه متشکل و منافع جمعی را با همکاری همدیگر تضمین و عملی کند. بنابراین موضع ایران در این کنفرانس موضع ضعف نیست .آمریکا و کشورهای غربی طبعا در این کنفرانس بر روی منافع طولانی مدت خود پافشاری خواهند کرد ولی قدرتهای دیگر از جمله روسیه و چین هم بهمین دلیل در این کنفرانسها شرکت میکنند . هنر دیپلماسی این است که چگونه مسئولان دست اندر کار سیاست با استفاده از همه امکانات داخلی ، منطقه ای و جهانی جلو رشد تضادها را گرفته و جلو جنگ را بگیرند. قدرت مانور ایران در این کنفرانس بسیار زیاد است٬ در مقابل قدرت مانور آمریکا و غرب بعلت در گیری در بحرانهای داخلی ، منطقه ای و جهانی و بحران اقتصادی بسیار محدود است . این نوع کنفرانسها نشان میدهند که کشورها تا چه اندازه و تا کجا میتوانند برای دفاع از منافع ملی خود بهره برداری کنند که تضمین کننده امنیت ملی و امنیت اجتماعی هم هست و نشان میدهد یک کشور تا چه اندازه به استقلال ملی خود بهاء داده و قادر است مانور طرف مقابل را محدود کند.
 

م . ر ا د (۲۲ فوریه ۲۰۱۳)
m.rad@gmx.net