همایش بین المللی قراباغ؛
نادیده گرفتن سیاست خارجی ایران در بی طرفی فعال
همایش بین المللی قراباغ در آبان ۱۳۹۲ در تبریز برگزار خواهد شد. به گزارش آذری ها به نقل از آران نیوز این همایش با محورهای متنوعی از جمله تاریخ،سیاست،حقوق و اقتصاد و با دو زبان آذری و فارسی برگزار می شود.
جزئیات موضوعی مقالات و سخنرانی ها در سایت آران نیوز قابل دسترسی است.
دولت ایران ، در طول دو دهه گذشته سعی کرده است نقش میانجی گری را در قراباغ ایفاء نماید و به انحاء مختلف نشان داده است که در ایفای این نقش صداقت دارد. کمک های مختلفی که ایران در طول سال های گذشته به آوارگان جنگ قراباغ و همچنین حکومت جمهوری باکو انجام داده است نشان از این حسن نیت دارد.
اما رعایت موازنه های منطقه ای در این نقش آفرینی اهمیت زیادی دارد.
دولت فعلی جمهوری باکو متحد استراتژیک اسرائیل و امریکا است و تلاش دارد به صورت های مختلف حضور نظامی اسرائیل را در منطقه ای که اصولا باید حیات خلوت ایران باشد، فراهم آورد.
حکومت باکو با مجموعه اقداماتی که در سال های گذشته انجام داده خود را تبدیل به یکی از دشمنان دولت و ملت ایران کرده است. از همین روست که حسن روحانی رئیس جمهوری برگزیده ملت و دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی کشور از این جمهوری به عنوان خطر امنیتی یاد می کند.
اما با عنایت به این موضوع باید پرسید همایش مذکور چه گامی در راستای منافع ملی ایران و رعایت سنت های دیپلماتیک کشور در بی طرفی فعال بر می دارد؟ یکی از موضوعات پیشنهادی همایش بین المللی قراباغ "نقش آموزه های شیعی (جهاد و شهادت) در آزاد سازی قراباغ" است.
البته نهادهای مدنی و موسسات در اظهار نظر و ایفای نقش آزاد هستند اما چنین گفتاری با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قفقاز جنوبی به شدت منافات دارد. سیاست خارجی ما عدم جنگ، برقراری صلح و میانجی گری در مناقشه قراباغ است. اما این همایش ظاهرا تلاش دارد موضوع قراباغ را تبدیل به جنگ اسلام و کفر نماید. در حالی که اصلا و ابدا چنین دیدگاهی در شورای عالی امنیت ملی ایران و گفتمان سیاست خارجی حکمفرما نیست.
اگر مبنا بر داوری های مذهبی در خصوص عملکرد دولتین جمهوری باکو و ارمنستان نسبت به تشیع (که رکن رکین هویت ملی ایرانیان است) باشد، باید گفت دولت فعلی باکو یکی از دشمنان سرسخت تشیع در منطقه است. این دولت به بهانه مقابله با ارتجاع، ارزش های شیعی را ریشه کن و وهابیت را در منطقه گسترش داده است،در مقابل بنابر اخبار رسانه های جمعی مراسم عزاداری عاشورای حسینی در ایروان به مراتب آسان تر از بادکوبه برگزار می شود.
از سوی دیگر بر اساس تعاملات دیپلماتیک و حقوق بین الملل مداخله در امور داخلی کشورها ممنوع است. حکومت باکو اگر به معنای واقعی کلمه "دولت" بود موضوع قراباغ به این جا ختم نمی شد، اکنون که این حکومت داعیه "استقلال و حاکمیت" دارد، اصولا باید بتواند تمامیت ارضی خود را تامین نماید. از سوی دیگر اسرائیل و ترکیه که متحدان استراتژیک باکو هستند، چه قدمی در این مسیر برداشته اند.
چرا ایران باید هزینه فرار سربازان ارتش باکو را از مقابل ارامنه پرداخت نماید؟ و مگر در همان دوران سپاه پاسداران ایران در منطقه به نفع باکو فعال نبود؟ مگر پای مجاهدان افغان به همین واسطه به منطقه باز نشد؟
اما قراباغ آزاد نشد، چون نه حکومت باکو چنین اراده ای داشت و نه مردم این منطقه انگیزه ملی برای دفاع داشتند. از همه بدتر جامعه و حکومت باکو هیچگاه قدردان این حمایت ها نبودند بلکه بارها و بارها ایران را به مداخله در امور داخلی خود متهم کرده اند.
اکنون انتظار چیست؟
فرض محال - ایران باید قراباغ را آزاد و دو دستی تسلیم حکومت باکو نماید تا اسرائیل تا جنوبی ترین منطقه قفقاز نفوذ و امنیت ایران را بهتر تهدید نماید؟
سیاست خارجی عرصه رویاپردازی و فانتزی ها نیست، سیاست خارجی بر اساس واقعیات،منافع ملی و بقای دولت بنا شده است و وظیفه دارد امنیت ملی را حفظ و کنترل نماید. ممکن است برگزار کنندگان محترم ، طرفدار این ایده باشند که، آزادسازی قراباغ ارتباطی به حکومت باکو ندارد و اقدامی برای مردم این خطه است!
اما...
• حکومت باکو خواهان پایان دادن به اشغال قراباغ نیست
دلایل مختلفی وجود دارد که نشان می دهد جمهوری باکو خواستار پایان اشغال نیست.
۱- اولا گفتمان آزادسازی قراباغ تا اندازه زیادی کشور را در وضعیت جنگی حفظ می کند و مطالبات دموکراتیک را در این جمهوری به تعویق می اندازد.
۲- دوما دولت باکو در سال ۲۰۱۱ به اتحادیه اروپا قول داد که به هیچ وجه برای آزادسازی قراباغ به زور و نیروی نظامی متوسل نخواهد شد.
۳- جمهوری باکو در سال ۲۰۱۳ به مدت یکماه به عنوان رئیس دوره ای "شورالی امنیت سازمان ملل" فعالیت می کرد و در این دوران هیچ موضوعی در خصوص قراباغ را مطرح ننمود، زیرا پیش از آن تعهد داده بود که در طول ریاست یک ماهه سخنی در این خصوص مطرح ننماید.
۴- دولتمردان و قدرتمندان باکو نیز نه تنها خواستار حل موضوع نیستند بلکه به صورت پنهانی روابط گسترده ای با ارمنستان دارند. برای نمونه "رامیز مهدی اف" رئیس دفتر الهام علی اف و "کمال الدین حیدراف" وزیر حوادث غیر مترقبه این حکومت تامین کننده بنزین ارمنستان به شمار می روند! این تجارت سود کلانی نصیب دولتمدران باکو می کند.
اصولا تصمیم گیری در خصوص منازعه قراباغ در اختیار ارمنستان یا جمهوری باکو نیست. عملا این روسیه و امریکا هستند که کنترل منازعه را در دست دارند.
• سیاست خارجی ایران چیست؟
ایران خواهان حل مناقشه قراباغ به صورت مسالمت آمیز است. این سیاست رسمی ج.ا.ا است بنابر تعریف وزارت خارجه ، مسئله قراباغ یک جنگ "سرزمینی" است نه جنگ مذهبی. جمهوری باکو نیز برای عدم رویارویی با غرب تلاش می کند از وجه مذهبی و دینی این جنگ در عرصه بین المللی بکاهد، با این وجود معلوم نیست چرا برگزار کنندگان همایش سعی دارند هزینه ای که حتی باکو خواهان تحمل آن نیست را به بار آورند!
اگر جنگ در قفقاز جنوبی جنگ مذهبی بود اصولا کردهای مسلمان این منطقه نیز می بایست در این منازعه خواسته یا ناخواسته مداخله می کردند. اما هیچ گزارشی از تهاجم ارامنه به کردها که در میان ارامنه زندگی می کردند دیده نشده است. اگر بخواهیم منازعه قفقاز را جنگ اسلام/ایران و کفر تعریف کنیم در این صورت مرزهای مبارزه به همه جهان مسیحی گسترش می یابد. این موضع نیز به شدت ایران را در دیپلماسی جهانی تضعیف خواهد کرد.
در حالی که آنگونه که از فضای این همایش برمی آید، این همایش بیشتر سعی دارد بر طبل جنگ بکوبد. ایران تلاش می کند در این بین میانجی گر خوبی برای طرفین باشد، اما این نقش ایران را نمی بایست به جنگ افروزی و ... تقلیل داد.
• بهره
آزادسازی این منطقه بدون همکاری با حکومت ضدایرانی باکو امکان پذیر نیست. حکومت باکو نیز به صورت ذاتی و ساختاری برای دشمنی با ایران پدیده آمده است و نام جعلی آن برای اثبات این موضوع کفایت می کند. چنین سیاست باخت- باختی در منطقه از پیش محکوم به شکست است.
اما آیا برگزار کنندگان همایش به این موضوع فکر کرده اند که فردای برگزاری، دستگاه دیپلماسی ایران چه پاسخی در قبال اعتراض دولت های دیگر خواهد داشت؟ آیا بهتر نبود هیئت برگزارکننده به جای انتخاب این موضوعات و صرف هزنیه های کلان در پاسخ به سمینار ضد ایرانی که در فروردین ماه ۱۳۹۲ در باکو برگزار شد، همایشی ترتیب می داد؟
زبان ترکی همایش نیز نشانه خوش آیندی نیست. احتمال دارد عوامل حکومت باکو جهت سخنرانی علیه منافع ملی ایران در این همایش شرکت کنند و همانگونه که سفیر جمهوری باکو در سرای اهل قلم نمایشگاه کتاب تهران (۱۳۸۸) با سوء استفاده از فضا علیه منافع ایران در منطقه صحبت کرد این عده نیز، در این همایش به تکرار ادعاهای ضدایرانی خود بپردازند.