آسيب پذيرترين قشرهاي جامعه، سالمندان و كودكان هستند. حكومت هاي استبدادي معمولا كمترين توجه را به دو قشر آسيب پذير دارند. ذهنيت نانوشته اينست كه اين بخشهاي جامعه به گونه اي سربار هستند، زيرا هيچكدام كار نمي كنند و سودي ملموس براي جامعه و حكومت ببار نمي آوردند. اين حكومتها فراموش مي كنند كه اين سالمندان بوده اند كه جامعه را تا به اينجا رسانده اند، و بدون توجه و گراميداشت آنان، جامعه انگيزه خود را از دست مي دهد، زيرا آينده خود را همانند سالمندان تنها و فراموش شده و در ناتواني و تنگدستي مي بيند. و اين كودكان هستند كه با آموزش و پرورش خوب ميتوانند آينده ساز جامعه باشند، و جامعه بدون آنان مي ميرد.
يك برنامه جامع پشتيباني از اين دو قشر آسيب پذير، كه جامعه به هر دو سخت مديون است، بصورت قانون در ايران آينده تصويب و به اجرا در خواهد آمد. چكيده قانون پيشنهادي كه در واقع صورت تكميلي نسبت به قانونهاي موجود، كه با وجود كاستي هاي بسيار، باز بصورت ناقص و گاه ناهنجار اجرا مي شوند دارد، بشرح زير است:
يك: سالمندان ايران
در ايران آينده، هيچ سالمندي هرگز نيازمند دارو، درمان، سرپناه، خوراك، آموزش و وسايل تفريح و سرگرمي نخواهد بود. سالمندان به پاس خدماتشان به جامعه، گرامي ترين شهروندان بشمار خواهند آمد و احترام و فراهم آوري نيازهايشان از وظايف مهم دولت خواهد بود.
بنا به تعريف، شهروندي سالمند خوانده مي شود كه به سن قانوني بازنشستگي كشوري رسيده باشد كه اكنون شست و پنج سال پيش بيني شده است. طبق آمار رسمي، اكنون حدود 7% جمعيت ايران، يعني حدود پنج ميليون تن سالمند 65 سال به بالا در كشور هستند كه فقط حدود يك ميليون تن آنان زير پوشش حمايتي حداقلي سازمان بهزيستي قرار گرفته اند. ميزان پوشش حمايتي و خدماتي كه ارائه مي شود به هيچوجه شايسته يك سالمند ايراني نيست. بسياري از سالمندان هستند كه براي ادامه زندگي به دستفروشي يا كارهاي سنگين يا گدايي دست مي زنند، روزها در خيابانها سرگردانند و شبها را در خيابان يا زير سرپناهي مشابه لانه جانوران مي گذرانند. در ايران آينده، سالمند ايراني از گرامي ترين قشرهاي جامعه خواهد بود و زير پوشش حمايتي كامل دولت قرار خواهد گرفت.
حقوق بازنشستگي:
همه سالمنداني كه به سن قانوني بازنشستگي رسيده باشند، در صورتيكه مشمول حقوق بازنشستگي برآمده از شغل يا شغل هايشان نباشند، به شرح زير رده بندي و پشتيباني خواهند شد:
1. آنان كه حقوق بازنشستگي آنان، يا درآمد ناشي از پس انداز يا سرمايه گذاري(هاي) آنان، براي پوشش دادن به يك زندگي در آسايش بسنده باشد.
2. آنان كه حقوق بازنشستگي برآمده از شغل آنان كمتر از حداقل دستمزد قانوني مصوب در كشور باشد، درآمدي بسنده از پس انداز يا سرمايه گذاري(هاي) خود نداشته باشند و زير پوشش مالي داوطلبانه خانواده خود نيز نباشند، ماهانه مبلغي معادل مابه التفاوت درآمدش و حداقل دستمزد قانوني افراد شاغل، از دولت دريافت خواهند كرد.
3. سالمنداني كه مشمول حقوق بازنشستگي نمي شوند و هيچ درآمدي از هيچ منبع دولتي يا خانوادگي ندارند و براي زنده ماني مجبور به انجام شغل هاي نامناسب مانند دستفروشي خياباني، كارهاي بدني يا گدايي باشند. اين گروه از سالمندان ماهانه مبلغي معادل حداقل دستمزد كارگري از دولت دريافت خواهند كرد. اكنون بيش از يك سوم سالمندان ايران از هيچ حقوق بازنشستگي يا مستمري برخوردار نيستند.
تندرستي، درمان و دارو:
1. همه سالمنداني كه به سن قانوني بازنشستگي رسيده باشند، بدون استثناء زير پوشش بيمه دارو و درمان قرار مي گيرند. بيمه تامين اجتماعي، بي توجه به اينكه سالمند شاغل بوده يا نبوده، سابقه بيماري داشته يا نداشته، و بيمار هست يا نيست، او را زير پوشش كامل بيمه دارو و درمان پزشگي و بيمارستاني قرار خواهد داد. اكنون 30% سالمندان ايران از هيچگونه بيمه برخوردار نيستند و 70% ازهرگونه بيميه تكميلي بي بهره اند.
2. هيچ شركت بيمه دولتي يا خصوصي كه در ايران اجازه فعاليت مي گيرد، بر خلاف روش معمول كنوني، حق نخواهد داشت يك شهروند سالمند را به علت كهولت از پوشش بيمه محروم نمايد يا از فروش بيمه يا تمديد بيمه درماني يا بيمه مكمل او خودداري ورزد.
3. همه سالمندان مشمول معاينه كامل پزشگي دستكم سالانه بطور رايگان خواهند بود.
مسكن و خوراك:
همه سالمندان كشور سزاوار داشتن مسكن مناسب براي استراحت و خدمات بهداشتي و خوراك بسنده و مناسب مي باشند.
1. همه سالمنداني كه بهر دليل نتوانند يا نخواهند در كنار خانواده خود زندگي كنند، يا خانواده هاي آنان نتوانند هزينه خانه سالمندان را براي اقامت آنان بپردازند، بشرط اينكه خود توان مالي مسكن و هزينه هاي جاري خود را نداشته باشد، در صورت ناتواني جسمي در خانه هاي دولتي سالمندان، و در غير اين صورت در خوابگاههاي همگاني دولتي اسكان داده خواهند شد.
2. خوابگاههاي همگاني رايگان از سوي دولت به تعداد مناسب با همه گونه امكانات رفاهي از جمله گرمابه، لباسشويي، آشپزخانه همگاني و كابينت براي جامه و لوازم، وسايل ارتباطي و تفريحي مانند تلويزيون و بازي هاي ورزشي و فكري و كتابخانه و غيره در همه شهرها فراهم خواهد شد. اين خوابگاهها ويژه سالمنداني خواهد بود كه تحرك و توان كافي براي انجام امور شخصي خود را داشته باشند، ولي امكانات مالي يا خانوادگي براي زندگي مستقل را نداشته باشند.
3. خانه هاي دولتي سالمندي با همه امكانات بهداشتي و رفاهي همراه با تامين خوراك و خدمات پزشگي و انواع سرگرمي ها بطور رايگان ويژه سالمنداني خواهد بود كه توان رسيدگي به امور شخصي خود را نداشته و نياز به پرستار يا مددكار داشته باشند. اين خانه هاي سالمندان براي سالمنداني خواهد بود كه خود يا خانواده شان توان مالي پرداخت هزينه خانه سالمندان را نداشته باشند يا از سالمندان بي بضاعت، فقير يا خيابانخواب باشند. در همه موارد بالا، سازمان بهزيستي كه مسئوليت اين تشكيلات را خواهد داشت، بررسي هاي توان مالي و شرايط خانوادگي سالمندان را توسط كارشناسان خود انجام خواهد داد.
4. از آنجا كه سالمندان از توانايي جسمي كمي برخوردارند و شمار زيادي از آنان بايد با عصا يا صندلي چرخدار جابجا شوند، همه پياده روها، برخلاف اكنون كه فقط براي نمايش و بسيار ناقص و فقط در برخي خيابانها انجام مي گيرد، شيب ملايم براي صندلي چرخدار خواهند داشت و همه ساختمانهاي دولتي داراي آسانسور ويژه سالمندان و معلولان و در جاهايي كه نصب آسانسور ممكن نيست پلكان ها داري نرده و دستگيره خواهند بود. خدمات رايگان براي سالمندان:
يكي از بزرگترين دشواري هاي سالمندان تنهايي،بي برنامگي، ناتواني در اجراي برخي كارهاي مورد علاقه خود، بي پولي و افسردگي است. براي جبران اين محروميت ها برنامه هاي زير اجرا خواهد شد:
1. آشپزخانه هاي همگاني در همه برزن هاي شهر براي ارائه سه وعده خوراك رايگان به سالمندان فراهم خواهد آمد. اكنون بسياري از سالمندان فقط براي تامين خوراك خود در خيابانها به سوي مردم دست دراز مي كنند و اين ننگ يك جامعه انساني و پوياست. افزون بر سالمندان، اين آشپزخانه ها بروي همه افراد بي بضاعت و نيازمند باز خواهد بود.
2. خدمات جابجايي شهري مانند اتوبوس و مترو براي سالمندان رايگان خواهد بود. جابجايي برون شهري، مانند مسافرتهاي درونكشوري، چه زميني، راه آهن يا هوايي، نيم بها خواهد بود.
3. ورود به سينماها، تماشاخانه ها، مسابقه هاي ورزشي، موزه، كتابخانه، باغ وحش، استخرها، باشگاه هاي ورزشي و غيره كه متعلق به دولت يا نهادهاي دولتي باشد براي سالمندان آزاد و رايگان خواهند بود. بنگاه هاي تفريحي كه متعلق به بخش خصوصي باشند، با تشويق دولت، ساعت هاي خلوت خود را براي استفاده سالمندان اعلام نموده سالمندان را با تخفيف عمده يا رايگان خواهند پذيرفت.
4. تحصيل دانش توسط سالمندان در هر مقطع، از دبستان تا دانشگاه، براي همه سالمندان در همه نهادهاي آموزشي دولتي بدون هيچگونه آزمون ورودي امكانپذير و رايگان خواهد بود.
5. آموزش هرگونه هنر يا فن، در همه آموزشگاههاي هنري و فني دولتي براي سالمندان رايگان اشتغال سالمندان:
1. تعيين كردن حداكثر سن براي استخدام و تبعيض سني ممنوع خواهد بود. هر كس بايد بر پايه شايستگي و توانايي و كارآمديش استخدام شود. ما باور داريم كه برخي مردم در 60 سالگي يا كمتر سالمند مي شوند و برخي در 80 سالگي هم توان كافي و كامل براي كار دارند. سالمند بود بستگي زيادي به تندرستي تني و ذهني دارد.
2.دولت موظف خواهد بود كه براي هر سالمند كه خواهان كار كردن باشد، كاري مناسب دانش، تجربه يا مهارت هاي سالمند پيدا كند. در صورت اشتغال سالمند، تغييري در شرايط حقوق و مزاياي بازنشستگي او رخ نخواهد داد و بريده يا كم نخواهد شد.
3. بازنشستگي اجباري در رشته هاي دانشيك، تدريس، پژوهشي يا مديريتي ممنوع خواهد بود.
يادداشت: شرح كامل طرح پشتيباني از سالمندان كشور تكميل و جداگانه منتشر خواهد شد . كورش زعيم
تهران- 4 امرداد 1391 (25 ژوئيه 2012)