گفتگوی بانو ستاره درخشش (صدای امریکا) با کورش زعیم

10 اسفند 1388 (1 مارس 2010)

موضوع: آزادیهای اخیر فعالان سیاسی و روزنامه نگاران از زندان

درخشش: اخیرا چند نفر از خبرنگاران و روزنامه نگاران زندانی در ایران آزاد شده اند. سایت جرس در همین حال از فشار بر زندانیان آزاد شده برای مصاحبه و حمایت از مواضع رهبری خبر داد. و در اینجا آقای کورش زعیم عضو شورای مرکزی جبهه ملی روی خط تلفنی ما هستند از تهران. با سلام به جنابعالی و خوش آمدید به برنامه امشب.

کورش زعیم: درود به شما بانو درخشش و به بینندگان گرامی.

درخشش: آقای زعیم، به نظر می رسد که فضای مطبوعاتی هر چه بیشتر بسته و بسته تر شده و از طرف وزارت ارشاد، آنگونه که گفته میشود، بازهم محدودیت های بیشتری بر روزنامه نگاران اعمال میشود. شاید این نشاندهنده قدرت نباشد و نشانه وحشت باشد. این وحشت از چیست برای اینکه بخواهد این همه محدودیت ها را اعمال کند؟

کورش زعیم: ببینید، بسیاری از تحلیلگران، از جمله خود من، این برداشت را داشته ایم و این تحلیل را کردیم که ادامه خشونت ها و تندروی ها و افزایش آنها، بالاخره مردم را هم، هرچند که ریزش دارد تعداد کسانی که می آیند توی خیابان و اعتراض می کنند، ولی در نهایت آنها که می مانند تندروترهای مخالفان هستند. بنابراین، این روند به یک خشونت خام ممکن است منجر شود که به زیان ملت باشد و به زیان رژیم هم باشد.

ولی این آزادی هایی که این چند روزه رخ داده، فکر می کنم یک زنگ بیداری برای به اصطلاح هوشمندترهای سردمداران جمهوری اسلامی بوده که متوجه شده اند که با این روند یواش یواش کنترل از دستشان ...

درخشش: یعنی می فرمایید این یک نوع عقب نشینی بوده یا بخاطر ایام عید، این شش آزادیهای اخیر؟

کورش زعیم: من سه دلیل برای این آزادیها و این نرمش ظاهری....

درخشش: بفرمایید خواهش می کنم.

کورش زعیم: یکی اینکه تندروی ها و خشونتهای خامی که بویژه در روز عاشورا رخ داد، و مهمتر از آن، فاش شدن آن بوسیله رسانه های بین المللی و با مدارک غیرقابل انکار، بسیاری از مسببان آن خشونتها را ترساند که مبادا همانطور که تحلیگران سیاسی، از جمله خود من، ابراز کرده اند، به نقطه غیر قابل بازگشت برسد؛ که بدترین شکل آن درگیری های مسلحانه خیابانی است که البته به زیان کشور است و ممکن است به فاجعه منجر شود. همانگونه که ما دیدیم در اخبار رسانه ها، چند نفر آمران این خشونت ها کوشیدند خود را بری از گناه نشان دهند. اظهارات برخی از روحانیانی که خود هیچ مسئولیت سیاستگذاری ندارند، مبنی بر ضرورت قتل عام همه زندانیان و تشکر از اعدام های انجام شده، سران نظام را متوجه کرد که رشته ها از هم پاره شده و هیچ کنترلی روی ابواب جمعی خودشان هم ندارند، و این می تواند در برخی شهرها فاجعه ببار آورد.

دومین دلیل، برخورد شدید سران کشورهای عمده جهان، از جمله امریکا، انگلستان، آلمان، فرانسه و بویژه اخیرا ایتالیا و روسیه، سیاستگذاران جمهوری اسلامی را از همبستگی قدرتمندان جامعه جهانی علیه جمهوری اسلامی ترساند. موضع روسیه میخ آخر بود. تا آنجا که من بخاطر می آورم، از جنگ جهانی دوم تا کنون چنین برخوردی جامعه بین المللی در برابر هیچ کشوری نداشته است.

سومین دلیلی که من دارم، اینست که آرامش نسبی در تظاهرات 22 بهمن که به نظر رسید، با وجود اینکه شمار مخالفان چند برابر به میدان آورده شدگان دولت بود، این شانس را به سیاستگذاران داد که اظهار ثبات و قدرت کنند و فتیله خشونت را کمی پایین بکشند. در ضمن، مذاکرات محرمانه جناح قدرتمند رقیب و مدعی درون نظام را هم نباید ندیده گرفت که احتمال دارد این آزاد کردن ها بخشی از این توافق بین آنها بوده که تصمیم گرفته اند جو را کمی آرام کنند.

درخشش: آقای زعیم اشاره فرمودید به مواضع کشورهای خارجی و موضع سختی که برعلیه ایران اتخاذ کرده اند. در طول برنامه های مختلف نظرات کارشناسانی که در خارج کشور هستند جویا می شویم، و می خواستم از جنابعالی هم سئوال کنم نظر جنابعالی در مورد تشدید این تحریم ها چیست؟ فکر می کنید صدمه ای به رژیم خواهد زد و در تغییر روش رژیم تاثیر می گذارد یا اینکه صدمات آن متوجه مردم ایران خواهد بود؟

کورش زعیم: هر گونه تحریم اقتصادی صدمه اش به مردم ایران می خورد. چون خود سران نظام کنترل تمام درآمدهای کشور را در دست دارند و می توانند آن را به هزینه هایی که خودشان فکر می کنند به تقویت نظامشان کمک می کند برساندد. تنها چیزی که ممکن است در درازمدت اثر بگذارد ولی باز برای مردم بسیار دردآور خواهد بود تحریم خرید نفت است. ولی بهر حال، تحریم بنزین، تحریم اقتصادی، تحریم تکنولوژی، من بارها گفته ام که آسیبش مستقیم به مردم می رسد، چون در این نظام هیچگونه پاسخگویی نسبت به هزینه ها نیست. آن فرمولهایی که آن آقایان در خارج روی آن حساب می کنند، در اینجا اصلا وجود ندارد.

درخشش: اجازه می فرمایید بخشی از سخنان آیت الله خامنه ای را گوش کنیم، و بعد بر می گردیم. (نوار سخنان اقای خامنه ای درباره ضروری کیفیت در دیپلوماسی خارجی). آقای زعیم بنظر جنابعالی می خواهم بپرسم مخاطب آیت الله خامنه ای چه کسانی هستند؟ بهرحال، از نظر افکار عمومی موقعیت ایران مشخص شده، و همانطور که فرمودید اجماع عمومی بسیار شدید بر ضد مواضع هسته ای ایران ایجاد شده. در داخل کشور، دیدیم که خود دولت زیر سئوال برده شده، مردم اعتراضات گسترده ای کردند و نارضایی عمومی وجود دارد، مخاطب ایشان چه کسانی هستند؟

کورش زعیم: اینکه ایشان اظهار کردند سیاست خارجی کشور باید مبتنی بر هوشمندی، دانش و اعتماد به نفس باشد، این کاملا درست است و ما با آن موافق هستیم، ولی تا کنون چنین چیزی وجود نداشته و سیاست خارجی کشور، بویژه نمایندگانی که ما به خارج می فرستیم برای مذاکره با کشورهای دیگر، همیشه از هوشمندی پایین ، دانش پایین و فرهنگ پایین برخوردار بوده اند. بنابراین، همیشه ما آن توجهی را باید به نیازهای کشورمان جلب بکنیم نتوانسته ایم جلب بکنیم. البته اگر این شرایط اعمال بشود بسیار ایده آل خواهد بود.

درخشش: بطور کلی ایشان هم مرتبا غرب را طبق معمول بخاطر مسائل هسته ای و مسایل دیگر انتقاد می کنند. میشود بگویید که کشورهایی، فرض بگیرید مانند افریقای جنوبی و هند، آنهایی که جنبش های مردمیشان با سرسختی کامل به نتیجه رسید، اما این رفتار را با غرب نکردند. بنابراین، منظور آقای خامنه ای چیست؟

کورش زعیم: آن کشورها با هوشمندی هدف خودشان را پیش بردند و با جامعه بین المللی طوری رفتار کردند که جامعه بین المللی نتوانست ایرادهایی را که از جمهوری اسلامی می گیرد بگیرد. بنابراین، ما از روز اول اشتباه کردیم و تمام تحلیل هایی که من کردم راجع به بحران هسته ای این بود که همیشه اشتباه می کنیم.

درخشش: رهبران صادق و واقع بین چه؟ بهر حال، این بحث را پیش کشیده اند که مقایسه ای بکنیم در مورد این جنبش ها در این دو کشور با ایران و اینکه چرا آنها به نتیجه رسیدند؟ رهبرانی که آنها را هدایت می کردند رهبرانی صادق بودند، رهبرانی که در هر حال واقع بین بودند. آنها چه نقشی داشتند بنظر جنابعالی در موفقیت این جنبش ها داشتند و چطور می توانیم مقایسه کنیم با جنبش سبز در ایران؟

کورش زعیم: ببخشید، من متوجه نشدم که صحبت شما مربوط به بحران یا مسئله هسته ای است یا جنبش مردمی؟

درخشش: ببینید، بطور کلی جنبش ها را می خواستم ... در مورد مسئله هسته ای فرمودید که آقای آیت الله خامنه ای گفته بودند این دیپلوماسی، شما فرمودید افرادی که تا کنون نماینده بوده اند به حدی که آیت الله خامنه ای در مورد آنها صحبت کرده اند، بهر حال، نبوده اند. اما، در جنبش مردمی که در ایران می گذرد و ایران بهر حال از نظر هسته ای منزوی تر می شود، این جنبش را مقایسه کنیم با کشورهایی که جنبش مردمی داشته اند و به نتیجه رسیده اند. ما چگونه می توانیم مقایسه کنیم این کشورها را؟ برای این کار من مثال هند را زدم. نظر جنابعالی چیست در این زمینه؟

کورش زعیم: خوب ببینید، هر کشوری بافت فرهنگی خودش را دارد و جنبش هایش بصورتی که فرهنگ خودش آن را اداره می کند به نتیجه می رسد. من فقط درباره این جنبش در ایران می توانم بگویم که بسیار هوشمندانه است و دستکم شش سال است که آغاز شده و به نتیجه خواهد رسید و با روشی که مردم ایران نشان داده اند به نتیجه خواهد رسید و بدون خشونت هم به عقیده من به نتیجه خواهد رسید. فکر می کنم که نظام هم متوجه شده که تنها راه اینست که بصورت واقع بینانه با این جنبش روبرو شود و امیدوارم که برداشت من درست باشد.

درخشش: آقای زعیم، مشخص هست که این جنبش چه نمی خواهد، اما ممکن است بفرمایید که این جنبش بطور کلی خواستار چیست؟

کورش زعیم: چطور جنبش نمی داند چه می خواهد؟ این اولین بار است که این جنبش می داند چه می خواهد...

درخشش: نه، درست است آقا، منظورم اینست که بهر حال مشخص است چه چیزی را نمی خواهد، چه چیزی را نفی می کند، دیکتاتوری را نفی می کند، اما چه چیزی را جنبش بطور مشخص می خواهد؟

کورش زعیم: خانم درخشش، این جنبش استثنایی بودنش بر این اینست که می گوید من دموکراسی می خواهم، می خواهم رایم خوانده شود، من حقوق بشر می خواهم، خیلی روشن است. این اولین جنبش در ایران است که بصراحت می گوید من آزادی انتخابات می خواهم، من رعایت حقوق بشر را می خواهم و من روابط معقول و برابر با همه کشورهای جهان می خواهم.

درخشش: بله، آنوقت این انتخاباتی که فرمودید بر مبنای کدام قانون اساسی است؟ یعنی همین قانون اساسی که اکنون وجود دارد در جمهوری اسلامی؟

کورش زعیم: ما بارها گفته ایم، ما از سال 1378 که میانه ریاست جمهوری آقای خاتمی بود، به این نتیجه رسیدیم، یعنی جبهه ملی به این نتیجه رسید، که با این ساختار بهیچ وجه نمی شود یک انتخابات آزاد و مردمی را انتظار داشت. بنابراین، ما همیشه حداقل درخواستمان اصلاح این قانون اساسی یا جانشینی آن بوده است. با این ساختاری که هست، بهیچ وجه امکان ندارد، حتا اگر شما تمام قانون اساسی را هم اجرا کنید، امکان یک انتخابات آزاد وجود ندارد، مگر اینکه برخی از ماده های آن، همانجور که من در پیشنهادم ذکر کرده ام و ماده ها را هم ذکر کرده ام، اصلاح یا حذف شوند.

درخشش: آقای زعیم، سپاسگزارم از اینکه در برنامه ما شرکت نمودید از تهران. متشکرم. کورش زعیم عضو شورای مرکزی جبهه ملی.