شنبه

شنبه، هفتم فروردین ١٣٨٩- بیست وهفتم مارس ٢٠١٠

عمرو موسی: اعراب باید با ایرانی ها حرف بزنند

عمرو موسی، دبیرکل اتحادیه عرب، در اجلاس سران این اتحادیه در لیبی از تلاش های آمریکا و اسرائیل برای ایجاد یک جبهه منطقه ای علیه ایران انتقاد کرد.

عمرو موسی با اشاره به پرونده هسته ای ایران گفت اسرائیل از مباحث مربوط به ایران، به نفع خود استفاده می کند، در حالی که هزینه اش را کشورهای عربی می پردازند.

آقای موسی گفت ممکن است که حکومت ایران تهدیدی برای عرب ها باشد یا تهدیدی نباشد، اما اعراب باید با ایرانی ها مذاکره کنند، با کشوری که فرهنگ مشترکی با آنها دارد.

مقام های آمریکایی اخیرا به این نکته اشاره کرده اند که ناکامی در آغاز مذاکرات صلح بین اسرائیل و فلسطینیان باعث شده کار راضی کردن متحدان عرب آمریکا برای منزوی کردن ایران دشوارتر شود.
رد هر گونه مذاکره مستقیم

محمود عباس رئیس حکومت خودگردان فلسطینیان نیز در این اجلاس گفت تا هنگامی که اسرائیل به شهرک سازی در بیت المقدس پایان نداده، در گفتگوهای صلح غیر مستقیم با اسرائیل شرکت نخواهد کرد.

وی گفت از سرگیری مذاکرات، با سیاست کنونی اسرائیل در کرانه باختری و بیت المقدس شرقی امکان پذیر نیست.

آقای عباس گفت مذاکره در باره مرزهای یک کشور فلسطینی در آینده، با توجه به فعالیت های خانه سازی اسرائیل در سرزمین های اشغالی مسخره خواهد بود.

محمود عباس گفت او همیشه گفته است که بیت المقدس مانند "جواهری در تاج" و دروازه صلح است.

پیشتر، عمرو موسی دبیر کل اتحادیه عرب، در بیست و دومین اجلاس سران عرب در لیبی به رهبران شرکت کننده در این اجلاس هشدار داده بود که باید خود را برای احتمال شکست کامل روند صلح اسرائیل با فلسطینیان آماده کنند.

وی رهبران عرب را ترغیب کرد که برای اعمال فشار بر اسرائیل، استراتژی تازه ای اختیار کنند.

عمرو موسی گفت اکنون وقت روبرو شدن با اسرائیل فرا رسیده است ولی در مورد اقدام احتمالی توضیحی نداد.

بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد هم در جریان سخنرانی در این نشست از رهبران اتحادیه عرب خواست با وجود اقدام اخیر اسرائیل، به حمایت از تلاش های آمریکا برای از سرگیری مذاکرات بین اسرائیل و فلسطینیان ادامه دهند.

آقای بان گفت بیت المقدس باید در آینده پایتخت اسرائیل و کشور فلسطینیان باشد.

اتحادیه عرب در اوایل ماه جاری میلادی راه را برای شرکت محمود عباس رئیس حکومت خودگردان فلسطینیان در مذاکرات غیر مستقیم چهار ماهه با اسرائیل باز کرده بود ولی پس از اعلام طرح اسرائیل برای احداث شهرک های یهودی نشین جدید در بیت المقدس شرقی، تهدید کرد که به حمایت خود از این مذاکرات پایان خواهد داد.

بیست و دومین اجلاس اتحادیه عرب اولین اجلاسی است که به میزبانی معمر قذافی رهبر لیبی برگزار شده است.

مخالفت مسئولان امنیتی با نحوه تشییع جنازه همسر آیت الله منتظری

در حالی که فرزندان آیت الله حسینعلی منتظری قصد داشتند پیکر مادرشان را روز یکشنبه ۸ فروردین از بیت آقای منتظری تا حرم حضرت معصومه تشییع کنند، مقامات امنیتی قم با این امر مخالفت کردند.

سایت اینترنتی دفتر آیت الله منتظری روز شنبه ۷ فروردین از درگذشت ماه سلطان ربانی، همسر آیت الله منتظری خبر داد و اعلام کرد که مراسم تشییع جنازه او ساعت ۱۰ صبح روز بعد برگزار خواهد شد، اما به گفته احمد منتظری، مسئولان اداره اطلاعات و دادگاه ویژه روحانیت قم با مراجعه به بیت آقای منتظری از آنها خواسته اند که مراسم تشییع را به صورت محدود و تنها در نزدیکی محل دفن انجام دهند.

احمد منتظری، فرزند آیت الله منتظری به بی بی سی فارسی گفت که مسئولان ابتدا از آنها خواسته بودند که مراسم را تنها به ۱۵۰ متری محل دفن محدود کنند که این درخواست با مخالفت اعضای خانواده مواجه شد.

او افزود: "نهایتا قرار شد که مراسم تشییع به صورت دسته جمعی از دفتر به سوی حرم انجام نشود، بلکه افراد در حرم حضرت معصومه جمع شوند، نماز میت در آنجا توسط آیت الله شبیری زنجانی خوانده شود و بعد جنازه به مسجد باب الجنه در نزدیکی گلزار شهدا منتقل شود و از آنجا تا گلزار تشییع و سپس دفن شود".

خانم ربانی در سال ۱۳۰۵ در یک خانواده کشاورز از نجف آباد به دنیا آمده و در نیمه اول دهه ۱۳۲۰ با آقای منتظری ازدواج کرده بود.

آیت الله منتظری که سرشناس ترین مرجع تقلید منتقد حکومت ایران به شمار می رفت اواخر آذرماه سال گذشته خورشیدی درگذشت و مراسم تشییع جنازه او به صحنه قدرتنمایی هواداران جنبش اعتراضی ایران، موسوم به "جنبش سبز" تبدیل شد.

پس از آن حکومت ایران از بیم حضور گسترده مخالفان دولت، از برگزاری مراسم ترحیم برای آیت الله منتظری در شهرهای اصفهان، شیراز و زنجان جلوگیری کرد.

افزایش تلاش آمریکا برای تحریم بین المللی ایران

هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته است در آینده بسیار نزدیک فعالیت های دیپلماتیک برای تشدید تحریم های شورای امنیت علیه ایران افزایش می یابد.

هم زمان، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا این خبر که ایالات متحده برای جلب حمایت روسیه و چین از تصویب قطعنامه جدیدی در شورای امنیت علیه ایران، از برخی مجازات های شدید صرفنظر کرده را تکذیب کرده است.

هیلاری کلینتون روز جمعه (۲۶ مارس) در واشنگتن گفت، تدوین پیش نویس قطعنامه تحریمی چهارم علیه ایران در دستور کار نمایندگان گروه ۱+۵ (متشکل از آمریکا، روسیه، بریتانیا، آلمان، چین و فرانسه) قرار دارد.

او گفت: "من معتقدم شما فعالیت های فزاینده ای در آینده ای بسیار نزدیک مشاهده خواهید کرد، همان طور که ما تلاش می کنیم قطعنامه ای را تنظیم کنیم که بتواند رای لازم را در شورای امنیت کسب کند."

ایران این تحریم ها را غیرقانونی می داند و می گوید که مجازات های بین المللی خط مشی اتمی این کشور را تغییر نمی دهد.

فیلیپ کراولی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز جمعه گزارش روزنامه وال استریت ژورنال که نوشته، دولت اوباما برای جلب حمایت روسیه و چین از تصویب قطعنامه جدید علیه ایران، برخی موارد مندرج در پیش نویس پیشنهادی خود را کنار گذاشته است، تکذیب کرد.

بر اساس این گزارش، آمریکا از تلاش برای ممانعت از ارائه خدمات به وسیله هواپیمایی جمهوری اسلامی و کشتیرانی جمهوری اسلامی در خارج از ایران منصرف شده است و بند مربوط به منع ارائه خدمات بیمه ای به شرکت های ایرانی و صادرات و واردات کالا به این کشور را نیز حذف خواهد کرد.

فیلیپ کراولی گفت در این گزارش اشتباهات بزرگی وجود دارد، زیرا پیش نویس قطعنامه تنظیم نشده که آمریکا بخواهد در مجازات های مندرج در آن تجدید نظر کند.

روسیه می گوید خواهان ادامه گفتگوهای اتمی با ایران است و در صورت تصویب تحریم های جدید علیه این کشور، این تحریم ها باید هدفدار باشد.

به گفته روسیه، وضع تحریم های گسترده که مردم ایران را هدف قرار دهد، برای روسیه غیرقابل قبول خواهد بود.

کنگره آمریکا تحریم های گسترده ای علیه ایران در نظر دارد که شامل تحریم بنزین وارداتی این کشور و نیز مجازات شرکت های سرمایه گذار در صنایع نفت و گاز ایران می شود.

چین تا کنون افزایش تحریم ها علیه ایران را رد کرده است.

ناتو از روسیه خواست برای مقابله با موشک های ایرانی به ایجاد یک "سقف امنیتی" کمک کند

ناتو از روسیه خواست تا برای مقابله با آنچه که خطر حمله موشکی از سوی کشورهایی همچون ایران خواند، به ایجاد یک "سقف امنیتی" کمک کند.
آنس فو راسموسن، دبیرکل ناتو در کنفرانس این سازمان در بروکسل گفت: "با نگاهی به وضعیت کنونی متوجه می شویم که خطر گسترش سلاح های هسته ای یک خطر واقعی و در حال رشد است. بیش از ۳۰ کشور جهان در حال ساخت سیستم های موشکی با برد بالا هستند و یا به این توانایی ها دست یافته اند."
دبیرکل ناتو در این ارتباط از ایران به عنوان یک "نمونه آشکار" یاد کرد.

یک کشتی ایرانی در سواحل یمن ربوده شد

دزدان دریایی یک کشتی ایرانی را در سواحل یمن ربودند.
به گزارش خبرگزاری فارس، رضا نورانی، رییس اتحادیه وارد کنندگان و صادر کنندگان ميوه و تره بار ایران گفت، دزدان دریایی احتمالا اهل سومالی بوده اند.
کشتی ربوده شده حامل پرتقال مصری بوده و ارزش محموله آن ۴ میلیون دلار برآورد شده است.
دزدان دریایی اهل سومالی در ماه های اخیر دهها کشتی را ربوده و برای رها کردن آنها میلیون ها دلار باج دریافت کرده اند.

رییس جمهوری روسیه: احتمال وضع تحریم های جدید علیه ایران منتفی نیست

دیمیتری مدودیف، رییس جمهوری روسیه، می گوید احتمال وضع تحریم های جدید علیه ایران منتفی نیست.
آقای مدودیف روز شنبه در پیامی برای نشست سران اتحادیه عرب تشدید تحریم ها علیه جمهوری اسلامی را مطلوب ندانست اما افزود: "این احتمال را که تحولات به این سمت حرکت کند، نمی توان منتفی دانست."
رییس جمهوری روسیه همچنین گفت، تحریم های جدید علیه ایران باید به گونه ای تنظیم شوند که مردم عادی را هدف قرار ندهد.

کانادا می گوید تحریم های جدید علیه ایران اجتناب ناپذیر است

کانادا می گوید با توجه به سر باز زدن ایران از توقف برنامه هسته ایش تشدید تحریم ها علیه تهران اجتناب ناپذیر است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه لارنس کنون، وزیرخارجه کانادا، روز جمعه گفت: " ما متاسفانه چاره ای جز وضع تحریم های جدید علیه ایران نداریم و مطلوب ترین نهاد برای انجام این کار شورای امنیت سازمان ملل است."
آقای "کنون" با اشاره به اینکه ایران یکی از محورهای نشست هفته آینده گروه هشت است، افزود: "اقدامات ایران تردیدهای بسیار جدی را درباره صلح آمیز بودن برنامه هسته ایش ایجاد کرده است."
نشست وزرای خارجه هشت کشور صنعتی جهان در روزهای نهم و دهم فروردین ماه در شهر اُتاوای کانادا برگزار می شود.

سپاه پاسداران، هدايت‌کننده‌ی برخوردهای امنيتی با فعالان حقوق بشر

مجموعه فعالان حقوق بشر در ايران با صدور بيانيه‌ای ضمن ارائه‌ی فهرستی از فعالان و مدافعان حقوق بشر که در بازداشت‌ به‌سر می‌برند، اعلام کرد که مديريت «سناريوی دستگاه امنيتی برای فعالان حقوق بشر بر عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» است.

در اين بيانيه آمده است که سپاه پاسداران در تعامل با ديگر نهادهای امنيتی، افراد بازداشت شده در نقاط مختلف کشور را به بندهای ۲ الف سپاه و ۲۰۹ اطلاعات در زندان اوين منتقل کرده و برای انجام مصاحبه‌های تلويزيونی و بيان مطالب خلاف واقع در معرض بدرفتاری قرار می دهند.

در بيانيه‌ی مجموعه‌ی فعالان حقوق بشر به اين نکته اشاره رفته است که اکثر بازداشت شدگان در سلول‌های انفرادی نگهداری شده و از حق تماس با خانواده و وکلای خود محروم هستند.

انقراض نسل یک گونه نایاب از سمندرهای ایرانی
دفتر حفاظت از حیات وحش سازمان ملل متحد در اجلاس اخیر خود در دوحه قطر اقداماتی را برای حفاظت از یک گونه سمندر نایاب که در غرب ایران زندگی می کند تصویب کرد. به گزارش آنتوان بلاو گزارشگر رادیو اروپای آزاد –رادیو آزادی نسل این نوع سمندر آبی در سال های اخیر به خاطر گسترش تجارت جانداران نایاب از طریق اینترنت به شدت در معرض خطر قرار گرفته است.

این سمندر آبی که فقط در بخش های محدودی از کوهستان های غربی ایران و در منطقه لرستان یافت می شود، به سمندر لرستانی مشهور است و یک گونه کمیاب و زیبا از جانوران دو زیست است. پوست این سمندر با نقش و نگارهای موزائیک گونه سفید و سیاه روی پشت آن و نوارهای قرمز و نارنجی رنگ روی پوست شکم و پا زیبایی منحصر به فردی دارد.

اما زیبایی این نوع سمندر اکنون به دلیل اصلی انقراض نسل آن بدل شده است. حدس زده می شود که در سال های اخیر به دلیل گسترش تجارت این جانور کمیاب از طریق اینترنت جمعیت آن حدود ۸۰ درصد کاهش یافته و در حال حاضر شاید فقط هزار مورد از این نوع سمندر در محیط زیست طبیعی ان باقی مانده باشد.

در اجلاس نمایندگان ۱۷۵ کشور عضو کنوانسیون مبارزه با تجارت جانوران در حال انقراض که در روزهای اخیر در دوحه قطر برگزار شد و روز ۲۵ مارس به پایان رسید پیشنهاد ایران برای ممنوعیت کامل تجارت بین المللی سمندر لرستانی به تصویب رسید.

ارنی کوپر نماینده اداره کنترل تجارت حیات وحش کانادا به رادیو اروپای آزاد گفت که سرنوشت این نوع سمندر ناشناخته ایرانی نمونه برجسته ای است از تاثیر تجارت گسترده حیوانات نایاب از طریق شبکه اینترنت.

وی افزود :«این حیوان ممکن است از طریق اینترنت به بهای ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار به فروش برسد. شاید اکثر مردم حاضرنباشند چنین مبلغی را برای یک سمندر پرداخت کنند ولی از طریق اینترنت بالاخره می توان چند صد نفری را پیدا کرد که حاضرند چنین مبلغی را بپردازند. بنابراین شبکه اینترنت در ایجاد یک بازار غیرقانونی برای عرضه و فروش این نوع جانور نایاب نقش تعیین کننده ای دارد.»

در سال ۲۰۰۶ دفتر مبارزه با تجارت غیرقانونی جانوران در حال انقراض سمندر لرستانی را که محل زیست آن در چند رودخانه زاگرس مرکزی در فهرست گونه های جانورانی قرار داد که خطر انقراض به شدت آنها را تهدید می کند.

در همان سال تحقیقاتی که توسط اداره کنترل تجارت حیات وحش کانادا انجام شد نشان داد که حداقل در ۱۰ وب سایت سمندر نایاب لرستانی به فروش می رسد. یک شرکت اوکرائینی در وب سایت خود نوشته بود که فقط طی یک سال حدود ۲۰۰ مورد از این گونه را فروخته است.

دلسوزان حیات وحش می گویند جانداران نایاب و اجزا بدن آنها بطور مستمر از طریق وب سایت های گوناگون روی شبکه اینترنت معامله می شوند و فروشندگان و خریداران از بازار غیرقانونی تجارت این جانداران کمال سوء استفاده را می کنند.

به گفته ارنی کوپر نماینده اداره کنترل تجارت حیات وحش کانادا اکنون اینترنت به یکی از بزرگترین تهدیدها برای جانوران در حال انقراض بدل شده است.

وی می فزاید: «اینترنت یک بازار بسیار گسترده را خلق کرده که هر کسی با هزینه بسیار کمی می تواند محصول و کالای خود را در آن عرضه کرده و با میلیونها نفر مشتری بالقوه تماس برقرار کند. با این روش یافتن مشتری برای کالاهای گرانقیمت و یا کالاهای بسیار ویژه و نایاب کار ساده ای است.»

براساس نتایج یک تحقیقات سه ماهه که در سال ۲۰۰۸ توسط بنیاد جهانی حفاظت از حیوانات انجام شد حدود هفت هزار جانور از طریق حراجی های اینترنتی ، آگهی های درج شده در وب سایت ها و یا چت روم ها در آمریکا ، روسیه ، اروپا، چین و استرالیا به فروش رفته اند. بخش اعظم آنچه که معامله شده است عاج محصول آفریقا بوده ولی علاوه بر آن پرندگان نایاب و محصولات دیگری مثل استخوان ببر و پوست حیوانات حفاظت شده یی مثل خرس قطبی و یوزپلنگ نیز به فروش رفته اند.

مدافعان حیات وحش می گویند ابعاد این مشکل چنان گسترده است که ارزیابی دقیق را ناممکن می سازد و مبارزه با تجارت حیوانات در شبکه اینترنت برای جامعه بین المللی یک چالش دشوار است.

در جریان اجلاس دفتر حفاظت از حیات وحش سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه یی از تمام کشورهای عضو این کنوانسیون خواسته شد تا اقداماتی را در زمینه مبارزه با تجارت حیوانات در شبکه اینترنت انجام داده و بخش ویژه یی از نیروی انتظامی و دستگاه قضایی خود را به تمرکز روی این مسئله اختصاص دهند.

پل تاد مسئول تبلیغات بنیاد جهانی حفاظت از حیوانات در گفتگویی از محل اجلاس اخیر در دوحه قطر با رادیو اروپای آزاد – رادیو آزادی گفت که مصوبات این جلسه نشان می دهد کشورهای عضو متوجه شده اند که تجارت اینترنتی حیوانات یک موضوع مهم است و باید با آن برخورد شود.

وی افزود: «این مصوبات از کشورهای عضو می خواهد که عملکرد خود را مورد بازبینی قرار داده و با توجه به واقعیات امروزی دنیای اینترنت کارکرد خود را بهبود بخشد. بسیاری از کشورهای عضو این کنوانسیون مقررات مربوط به مبارزه با تجارت حیوانات را در دهه های گذشته تنظیم کرده اند و این سال ها قبل از گسترش اینترنت و امکانات آن برای برقراری ارتباط در مقیاس جهانی بوده است.»

در اجلاس دفتر حفاظت از حیات وحش سازمان ملل متحد نمایندگان کشورهای عضو خواستار کنترل موثرتری در زمینه صید بی رویه کوسه ها شدند. همچنین با درخواست کشورهای زامبیا و تانزانیا برای فروش عاج خود مخالفت شد که دلیل آن نگرانی از احتمال جمع آوری بخشی از این محصولات از طریق قاچاق بود.

تجارت عاج در سال ۱۹۸۹ ممنوع اعلام شد ولی از آن زمان تاکنون فقط در دو مورد و آن هم به کشورهایی که ثابت کرده اند که مقررات مربوط به حفاظت از حیات وحش را اجرا می کنند اجازه داده شده است که این نوع کالا را به فروش برسانند.

تا آنجا که به بخش خصوصی باز می گردد، ebay که بزرگترین وب سایت عرضه و فروش کالا از طریق اینترنت است، در سال ۲۰۰۸ برای محدود کردن تجارت غیرقانونی عاج این محصول را به طور کامل در وب سایت خود ممنوع کرد.

اما اقدامات دیگر برای افزایش حفاظت از جانوران در حال انقراض به نتیجه نرسیده است.

به عنوان مثال طرح مربوط به کنترل تجارت مرجانهای سرخ و صورتی که از آن برای ساخت جواهرات استفاده می شود و به شکل گسترده ای روی شبکه اینترنت به فروش می رسد با مخالفت روبه‌رو شد. دلیل مخالفت نگرانی از تاثیر این محدودیت ها بردرآمد ماهیگیران فقیری است که این گونه آبزی را صید می کنند.

پیشنهاد بین المللی برای ممنوع کردن تجارت پنج نوع متفاوت از کوسه ها و ماهی تن بلوفینا که در آب های اقیانوس اطلس زندگی می کنند و به خاطر صید بی رویه در حال انقراض است با مخالفت روبه‌رو شد. همچنین پیشنهاد مشابهی برای ممنوع کردن تجارت پوست و اعضای بدن خرس های قطبی نیز به تصویب نرسید.

دبیرخانه مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران; سوء استفاده از پلیس بین الملل (اینترپل) توسط حکومت اسلامی
اطلاعیه مطبوعاتی

در ادامه سناریوی دستگاه امنیتی برای فعالان حقوق بشر و خاصه مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، تلویزیون انگلیسی زبان دولت ایران (پرس تی وی) برای چندمین بار در طی روزهای اخیر با پخش گزارشاتی، از اقدام دولت ایران برای دستگیری دو تن از مسولان مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران ‪(کیوان رفیعی و احمد باطبی)‬ که در خارج کشور به سر می برند، از طریق پلیس بین الملل خبر داده است.

چنین ادعایی در حالی که از اساس نادرست است، شکلی از نشر اکاذیب و سوء استفاده از نام و موقعیت یک نهاد بین المللی محسوب می شود. از این رو مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران ضمن محکوم کردن سوء استفاده دستگاه امنیتی حکومت ایران از نام پلیس بین الملل در راستای منافع سیاسی، نظر به اینکه طبق پیگیریها اساساْ چنین گزارشی به پلیس بین الملل ارسال نشده است و در ضمن پیش تر نیز در مورد پرونده هایی مانند پرونده دکتر آرش حجازی، ادعاهای مقامات امنیتی ایران تکذیب پلیس بین الملل را در پی داشت و در کل ادعاهای خلاف واقع در این باب مسبوق به سابقه است.

همچنین به دلیل فقدان وجود هر گونه سندی که دستگاه امنیتی ایران بتواند حتی دستمایه مفتوح کردن پرونده ای بر علیه فعالان حقوق بشر در عرصه بین الملل قرار دهد. این مجموعه باور دارد که سوء استفاده نیروهای امنیتی از نام پلیس بین الملل و استفاده از ظرفیت رسانه ها تنها برای ایجاد رعب و وحشت و القای توانمندی دستگاه امنیتی حکومت ایران و بیان فقدان امنیت ایرانیان منتقد مستقر در خارج کشور صورت می گیرد.

این مجموعه پیش تر ضمن اعلام اینکه در حال پیگیری شکایت خود از دولت ایران است، از آمادگی اعضای خود برای حضور در هر دادگاه صالحه ای که نمایندگان دولت ایران امکان حضور داشته باشند سخن گفته بود و کماکان نیز بر همین موضوع استوار است و از آن استقبال می کند.

سراشیب مصنوعی نرخ تورم
دویچه وله:
خبرگزاری ایلنا در مقاله‌ای با عنوان تورم بانک مرکزی در سراشیبی، قیمت‌ها در کورس صعود به این موضوع پرداخته که اگرچه آمارهای بانک مرکزی دال بر کاهش نرخ تورم است، ولی مردم با افزایش وحشتناک قیمت‌ها سروکار دارند.

بهای مواد خوراکی، اجاره مسکن، بهداشت و درمان وحمل ونقل بقدری بالا رفته است که حتی رسانه‌های دولتی هم از گزارش‌های انتقادی فروگذار نمی‌کنند. خبرگزاری ایلنا می‌نویسد: مردم گرانی را باور می‌کنند نه آمار جاخوش کرده در تارنمای بانک مرکزی را.

گفتگو با فریدون خاوند استاد اقتصاد در پاریس

دویچه‏وله: آقای خاوند، بانک مرکزی ایران اعلام کرده است که نرخ تورم در ایران یک سال است که در سراشیب افتاده است. چه عواملی باعث پایین آمدن نرخ تورم شده است؟

فریدون خاوند: دلیل عمده‏‏اش این است که آقای طهماسب مظاهری، قبل از این که از ریاست کل بانک مرکزی برکنار شود، اقداماتی در جهت جلوگیری از افزایش رشد نقدینگی انجام داد و نوعی انضباط پولی برقرار کرد.

حاصل سیاست آقای مظاهری که کماکان از سوی آقای محمود بهمنی (جانشین او) تا اندازه‏ای ادامه پیدا کرد، کاهش چشم‏گیر آهنگ رشد نقدینگی بود که طبعا از سرعت پیش‏روی نرخ تورم هم کاست.

عامل دومی را هم باید به این مساله اضافه کرد و آن سقوط شدید نرخ تورم در سطح جهانی است که از راه کالاهای وارداتی به ایران نیز منتقل شد.
بالاخره عامل سوم را هم رکود حاکم بر فعالیت‏های اقتصادی کشور می‏توان نامید. به عنوان نمونه، اُفت ساخت و ساز مسکن، بهای مصالح ساختمانی را پایین آورده است و خود این مساله از سرعت رشد نرخ تورم کاسته است.

منتها مساله‏ی مهم این است که تمام عواملی که برشمردم، در حال تغییر هستند. به این معنا که نشانه‏های آشکاری در سیاست بانک مرکزی در قبال نقدینگی دیده می‏شود که نرخ تورم را دوباره به سطح بالا برخواهد گرداند.

اگر فرض را بر این بگیریم که نرخ تورم هم‏چنان در سراشیبی بماند در شرایطی که بهای ضروری‏ترین اقلام، از جمله مواد غذایی به شدت بالا رفته و به نظر نمی‏آید ترمزی هم در مقابل آن وجود داشته باشد، چه فایده‏ای به حال مردم خواهد داشت؟

مساله این است که تورم بر مبنای یک سبد محاسبه می‏شود که اگر اشتباه نکنم- ۳۵۹ کالا در آن قرار می‏گیرند. بر این اساس، در بعضی از کالاهای این سبد کاهش قیمت پیدا شده و در عوض سرعت رشد تورم در مورد مواد غذایی، دست کم آن‏طوری که مردم در زندگی روزمره‏شان احساس می‏کنند، به هیچ‏وجه پایین نیامده است.

اما مساله‏ی مهمی که می‏خواهم روی آن تاکید کنم، این است که اصولا نرخ تورم در ایران تا حد زیادی جنبه‏ی مصنوعی دارد. به خاطر این که شمار زیادی از کالاها، کالاهای یارانه‏ای هستند و زمانی که این یارانه‏ها برداشته شود، شاهد اوج‏گیری شدید نرخ تورم خواهیم بود.

به علاوه، دولت ایران نرخ برابری ریال را در سطح بالایی نگه داشته است و ارز در ایران به گونه‏ای مصنوعی پایین نگاه داشته شده است که به نوعی اعطای یارانه به کالاهای وارداتی است.

در مجموع این خطر وجود دارد که در سال ۱۳۸۹، شاهد اوج‏گیری شدید نرخ تورم در ایران باشیم. به خصوص از این نظر که شاید لایحه‏ی هدف‏مند کردن یارانه‏ها اجرا شود.

از طرف دیگر در حال حاضر فشارهای زیادی بر بانک مرکزی اعمال می‏شود که به خاطر مقابله با رکود شدید اقتصادی که دامن‏گیر ایران شده، نقدینگی را بالا ببرد. رشد دوباره‏ی نقدینگی در ایران که نشانه‏های‏اش از همین الان آشکار است، خبر از اوج‏گیری بازهم بیشتر تورم در ماه‏های آینده می‏دهد.

آقای احمدی‏نژاد برای تأمین منابع مالی مورد نیاز دولت، سعی کرده هر عامل کنترل و نظارتی را از سر راه‏اش بردارد. این شکل اداره‏ی کشور تا چه زمان برای دولت مقدور است؟

مساله‏ی بزرگ آقای احمدی‏نژاد از بدو انتخاب تا کنون این بوده که تنها سیاست ایشان، هزینه کردن تمام درآمدهای نفتی ایران بوده است. به طوری که بر اساس آمارهای بسیار موثق، در حال حاضر حتی یک دلار در صندوق ذخیره‏ی ارزی باقی نمانده است.

چون بانک مرکزی در ایران برخلاف بانک‏های مرکزی کشورهای پیشرفته و حتی بسیاری از بانک‏های مرکزی کشورهای در حال توسعه، در مقابل دستگاه مجریه فاقد استقلال است و به میزان زیادی مجری اوامر رییس دستگاه اجرایی است، تمام درآمدهای نفتی ایران تبدیل به نقدینگی می‏شود.

از سوی دیگر با توجه به این که آقای احمدی‏نژاد برای تامین بودجه‏ی بسیار انبساطی سال ۱۳۸۹ خود، بیش از پیش به نقدینگی احتیاج خواهد داشت، افزایش نقدینگی هم‏چنان ادامه پیدا خواهد کرد و همان‏طور که گفتم بانک مرکزی به خاطر عدم استقلال‏اش، قدرت مقاومت ندارد.

مصاحبه‌گر: نیلوفر خسروی
تحریریه: مصطفی ملکان