اعظم ويسمه: نزديک به دو ماه از برگزاري انتخابات رياست جمهوري 22 خرداد مي‌گذرد. اعتراضات مردمي نسبت به نتيجه اعلام شده انتخابات ادامه دارد و کشور همچنان  آبستن حوادث نگران کننده است.يک روز بازداشتگاه کهريزک به دليل اعمال خشونت و رفتار نامناسب با بازداشت‌شدگان حوادث پس از انتخابات تعطيل مي‌شود و روز ديگر دادگاهي براي چهره‌هاي سياسي بدون حضور وکلاي آنها بر پا مي‌گردد. گفت‌و‌گو با عليرضا بهشتي روز  پنچ شنبه در چهلم شهداي انتخابات در دفتر کارش انجام شد. فرزند شهيد آيت‌الله بهشتي از مشاوران و نزديکان ميرحسين موسوي است که از دوران نخست وزيري با او همراه و همکار بوده است.نگراني عليرضا بهشتي از اوضاع  اين روزهاي کشور نه تنها از چهره او  بلکه زماني آشکارتر شد که گفت نگران مراجعانش و قرارهايي است که مي‌گذارد.

** اطلاعاتي در مورد وضعيت بازداشتگاه‌ها، نحوه برخورد با بازداشتي‌ها، نگهداري آنها و شکنجه و...در اختيارداريد؟

در مورد برخي از اين بازداشتي‌ها يکسري ييگيري‌هايي به لحاظ اداري ويکسري پيگيري هاي حقوقي مي‌شود. متاسفانه کار برخي از اين بازداشتي ها هنوز وارد روال قضايي نشده و بخش بزرگي از نگراني ما آنها هستند.آنهايي که وارد روال قضايي شده باشند يا خودشان وکيل گرفتند و يا ما کمک مي کنيم.وکلا هم انصافا زحمت مي‌کشند.

**اطلاعات مستندي در اختيار کميته رسيدگي به وضعيت بازداشتي ها قرار گرفته است؟

ما چند ابهام بزرگ داريم.تعداد افراد بازداشت شده مشخص نيست.محلي که افراد بازداشت شده‌اند و اينکه الان در چه مرحله هستند نيزمشخص نيست.از سوي ديگر اتفاقات خوبي افتاده است.

اطلاع‌رساني رسانه‌ها، پيگيري‌هاي مردم و فشار افکار عمومي داخلي و خارجي باعث شده که اينها به خودشان بيايند.بعد از چهل روز بازداشتگاه کهريزک مساله شده و نسبت به آن اقدام مي شود.هرچند بر اساس برخي اطلاعاتي که به ما رسيده (هنوز خيلي  نسبت به موثق بودنش مطمئن نيستم) تعداد زيادي از افراد بازداشتگاه کهريزک به اصفهان منتقل شدند.

**يعني بازداشتي ها از کهريزک به اصفهان منتقل شده‌اند؟

بله.اينها باعث مي شود يکسري ابهامات همچنان باقي باشد.يکي از اقداماتي که ما در کميته انجام مي دهيم اين است که بتوانيم يک بانک اطلاعاتي روشن و به روز داشته باشيم.

**با خانواده هاي اين بازداشت شدگان در ارتباط هستيد؟

ما روزي بيش از30-40 تماس داريم.اين وضعيت البته از قبل بهتر شده است . دوستان در دفتر مستقر هستند.برخي از تشکل‌هاي ديگر که در اين ارتباط فعاليت مي کنند نيز به جلسات ما مي آيند و همکاري مي‌کنند. ما نمي خواهيم همه کار را انحصاراً خودمان انجام دهيم.

يک مشکل جدي در اين زمينه وجود دارد که برخي خانواده‌ها فکر مي کنند اگربازداشت ها خيلي آشکار يا رسانه‌اي نشود و با دفاتر ما تماس نداشته باشند ،شايد پرونده عزيز بازداشت شده شان کمتر پيچيده شود.اما توصيه ما اين است که اجازه دهند حتماً رسانه‌اي شود.رسانه‌اي شدن جلوي پيچيده شدن را مي‌گيرد. افراد سرشناس را که کنار بگذاريد خيلي از بازداشتي ها افراد بي نام نشان و عادي هستند .من بيشتر نگران اين ها هستم .اطلاعات مربوط به اينها بايد در جايي ثبت شود تا مساله روشن شود.مسايلي مانند اينکه ازچه زماني دستگير شدند؟ چرا بازداشت شدند؟ توسط چه کساني بازداشت شدند؟ دوستان در دفتر مربوطه فرمهايي را براي جمع آوري اين اطلاعات آماده کردند.

**آمار مشخصي جمع آوري شده است؟

حدود 1700 اسم جمع شده اما حتما اين همه اسامي نيست و نکته ديگر اينکه چه تعداد از اين اسامي زنده هستند، مشخص نيست

** اين آمار بر اساس مراجعه خانواده ها به کميته پيگيري دست آمده؟

خير، اين اسامي را  ما از جاهاي مختلف جمع کرديم،  اما فقط با 10درصد اين خانواده ها توانسته ايم ارتباط خوب برقرار کنيم و اطلاعات دقيق از آنها بگيريم .

**آيا آماري از تعداد کشته شده ها داريد؟

آمار دقيقي نداريم.خيلي روشن نيست.اساساً ماهيت کار اين است که به تدريج اطلاعات جمع مي شود به يکباره جمع نمي شود.

**و به تدريج هم منتشر خواهد شد!

براي انتشار آن هم بايد اقدام کرد اما براي ما مهمتر از آنکه منتشر شود،اين است که پيگيري شود.اين افراد يا فرزند يا سرپرست خانواده هستند.برخي هم از گروههاي بسيار ضعيف جامعه هستند. فرض کنيد در برخي از تجمعات ، کارگران روز مزد که در ميادين براي کار ايستاده‌اند را بازداشت کرده و برده اند.خانواده اينها وقتي براي پيگيري وضعيت عزيزانشان از شهرها و روستاها به تهران مي‌آيند جاي سکونت هم ندارند.

**آخرين آمار کميته در مورد کشته شده‌ها چقدر است؟

 آمار دقيق و خاصي نداريم

** منظورتان  از خاص چيست؟

ببينيد برخي از افراد مفقود شده هستند نمي‌توان در حال حاضر با قطعيت از آمار حرف زد.آنچه ما در اختيار داريم همان چيزي است که در رسانه‌ها اعلام شده است .

** برخي مي‌گويند حدود 360 کشته در اعتراضات وجود دارد؟ آيا اين عدد صحت دارد؟

من هم تعداد 365 کشته را شنيده ام اما کار رسانه اي با کار ما متفاوت است. ما در کار خود محدوديت هايي داريم .خواهش مي کنم اين را متوجه باشيد. الان اگر يک رقمي را اعلام کنيم اما از آنچه که هست بيشتر باشد، متهم مي شويم به اينکه جنگ رواني راه مي‌اندازيم .اگر کمتر از آن تعداد باشد هم يک عده اي را حذف کرده ايم.به همين دليل نميتوانيم آمار دهيم.

**پس اين اطلاعات منتشر نخواهد شد؟

چرا. ما مي‌خواهيم مرحله به مرحله و به تدريج اعلام کنيم که تا اين زمان آمار ما اين است.

**اطلاعات دقيق تري از آنچه که در کهريزک گذشته در اختيار داريد؟

اطلاعاتي که به دست ما مي رسد از طرق رسمي نيست.خانواده‌ها و بازداشت شده‌هايي که آزاد مي‌شوند  با مراجعه به ما خبر مي‌دهند.اخبارحاکي از اين است که از زمان دستگيري تا وقتي که به بازداشتگاه منتقل مي‌شوند مرحله به مرحله است و همه به يک صورت انجام نمي‌شود. افرادي که در کار دستگيري، بازجويي و ضرب و شتم بازداشت شدگان مشغولند همه از يک نوع نيستند.

ما اطلاعاتي داريم از اينکه برخي از افرادي که در طرح امنيت اجتماعي بعنوان افرادي که از لحاظ اجتماعي ناآرام  و تحت اوباش بازداشت شدند و پيش از اين از آنها تعهد گرفته بودند، اکنون آنها را در تجمعات و در بازداشتگاه‌ها در مرحله نگهداري و ... به کار گرفته‌اند.

** يعني از اراذل و اوباش که در طرح امنيت اجتماعي شناسنامه‌دار شده‌اند در شکنجه بازداشتي‌ها استفاده شده است؟

در تجمعات هم از آنها استفاده کردند و در مراحل بازداشت و نگهداري و ...

**اطلاعات دقيقي از افرادي که بازجويي‌ها،ضرب و‌شتم‌ها و... را انجام مي‌دهند در اختيار داريد؟

به غير از افرادي که تحت عنوان اوباش پيش از اين تعهد گرفته و اکنون به کار گرفته شدند، برخي از اين‌ها از بخش‌هاي رسمي حکومت هستند.برخي متعلق به بسيج هستند برخي لباس شخصي‌هايي هستند که نمي‌توان آنها را جزء بسيج حساب کرد .بخشي اطلاعات سپاه هستند و گروههاي مختلف . اين نکته هم مهم است  که رسانه‌ها و مردم توجه داشته باشند اولاً کل حکومت در اين قضايا  که اين کار را انجام مي دهد نيست.بلکه بخشي از حکومت است که اين بخش هم در درونش فقط يک قسمت‌هاي خاص  کارها را انجام مي دهد.اينطور نيست که همه بسيج  در گير باشد.بدنه بسيج اصلا درگير نيست و شايد منتقد هم باشد .در مورد سپاه هم همين طوراست. بخش خاصي از سپاه در اتفاقات اخير حضور دارد و بخش زيادي از سپاه نسبت به وضعيت فعلي انتقاد داشته و از آن رضايت ندارند.

وزارت اطلاعات بسيار کم درگير است و اصولا  وزارت اطلاعات را زياد  درگير اين بازي نکردند. دادستاني از يک مرحله‌اي به بعد وارد مي شود.نقش نيروي انتظامي در يک دوره‌اي بيشتر بوده اما هر چه جلوتر رفتيم کمتر با اين مساله درگير است.

واقعيت اين است که  وقتي  بچه ها به دست وزارت اطلاعات مي‌افتند يا بدانيم بازداشت شده‌ها در دست نيروي انتظامي هستند خيال ما راحت تر است.به دليل آنکه مي دانيم در يک پروسه کم و بيش قانوني و آشکار کار انجام مي دهند و قابل پيگيري است اما درمورد بچه هاي ديگر که به دست نهاد هايي غير از اينها مي افتند،  پيگيري کار سخت تر است واصلاً مشخص نمي شود، کجا هستند.

**اطلاعاتي در مورد بازداشتگاههاي غير قانوني مانند طبقه منفي چهار وزارت کشور ,بازداشتگاه 66 سپاه و ... منتشر شده، شما مستنداتي دراين خصوص در اختيار داريد؟

در سطح شهر بازداشتگاههاي موقت بسياري هستند که متاسفانه اين بار فراتر از بازداشتگاه عمل کردند  و اين ها نگران کننده تر از بازداشتگاه اوين است.
بازداشتگاه اوين سازماني دارد. اسامي غالب افرادي که آنجا مي روند ثبت مي شود. ممکن است برخي را اعلام و برخي را اعلام نکند اما به هر حال ثبت مي شود.عوامل خودسر در آنجا کمتر مي توانند دخالت کنند.در بازداشتگاههاي موقت عوامل خودسر بيشتر  دخالت مي‌کنند از اين رو نگراني ها در مورد آنها بيشتر است .به هر حال اسامي مختلف از اين بازداشتگاهها به گوش ما هم خورده است.

**اين خبر که ده روز پيش از اعلام رسمي تعطيلي کهريزک اين بازداشتگاه تعطيل شده بوده ، درست است؟

اطلاعي از اينکه واقعاً چه روزي تعطيل شده ندارم. البته انتقال بازداشتي ها از کهريزک به جاهايي مثل اصفهان يکي دو روز قبل از فرمان رهبري بوده و ما اين خبرها را شنيده‌ايم.

** اخباري هم در مورد چهره‌هاي سياسي هم مطرح شده  مبني بر اينکه پيش از بازديد نمايندگان مجلس از اوين آنها را از زندان خارج کردند.

داخل اوين بندها و بازداشتگاه هاي مختلفي هست. بخشي از آن که زير نظر وزارت اطلاعات است وضعيت روشن‌تري دارد،  اما وضعيت بخشي که در اختيارسپاه است مبهم است.

 من نمي توانم خيلي مستقيم همه چيز را مطرح کنم. طبيعي است که به برخي افراد آسيب مي زند اما شکل کار شکل عجيبي است که دسترسي قانوني به اطلاعات در مورد اين اماکن را غير ممکن کرده است.

اين نگراني نسبت به وضعيت ساير بازداشتي‌ها هم وجود دارد. من شخصاً نگران هستم .در کميته هم اين نگراني ها وجود دارد.بخصوص اينکه اطلاعات مخدوش است و اطلاعات قابل تکيه خوبي وجود ندارد.بسياري از افرادي که آزاد مي شوند ، نمي دانند کجا بازداشت بوده اند.

**مراسم تحليف پيش رو است و اعلام کرده‌اند که چهارشنبه در مجلس مراسم برگزار مي شود .اين خبر که آقاي موسوي در روز تحليف تهران را به نشانه اعتراض ترک کرده و در قم متحصن مي شوند صحت دارد؟

نه خير اين خبر صحت ندارد.

**مهندس موسوي هيچ برنامه اي براي آن روز ندارند؟

هنوز تصميمي گرفته نشده و چيزي اعلام نشده است. البته من به صورت پراکنده از جاهاي مختلف شنيده‌ام که خيلي از افراد صحبت يک نوع تجمع در ميدان بهارستان براي روز تحليف را مطرح مي کنند.

**تنفيذ چطور؟

تنفيذ را خبر ندارم

**پس خود آقاي موسوي برنامه مشخص ندارند؟

درمورد مراسم تحليف خيلي نمي‌توانيم انتظار داشته باشيم آقاي موسوي، کروبي و يا افرادي که کانديدا بودند شخصاً وارد شوند.دليلش هم اين نيست که ابايي داشته باشند بلکه ورود آنها در آن روز ممکن است مساله را شخصي کند در حاليکه اعتراضات شخصي نيست.يک خواست عمومي از اينکه افراد  بخواهند مطالبات شخصي خود را مطرح کنند، بايد تفکيک شود.آقاي موسوي سخت  از اينکه فکر کنند ايشان مي‌خواسته پستي بگيرد وحالا همچنان دنبال آن پست است، پرهيز دارند.ايشان از روز اول  اعلام کرد آنچه که مربوط به راي  شخصي من باشد از آن گذشتم اما از راي مردم نه . من و نه هيچ کس ديگر نمي تواند بگذرد.مردم انتظار دارند که در زمينه راي شان کاري صورت بگيرد.از سوي ديگرملاحظاتي در مورد حضور يا عدم حضور در تجمعات وجود دارد که خيلي مربوط به ملاحظات شخصي فرد نمي شود ملاحظات کل اين حرکت است.

**اخباري در مورد عدم حضور آقايان هاشمي رفسنجاني، سيد حسن خميني و برخي بزرگان در مراسم تحليف شنيده مي شود. اين خبرها صحت دارد؟

بلاخره اين توقع از طرف مردم هست اما بايد به يک موضوعي توجه داشت که هر کدام از اين اشخاص در موقعيت خاص خودشان هستند، بايد انتقال مطالبه مردم به آنها صورت بگيرد اما تصميم گيري را برعهده خودشان با توجه به وضعيت شان بگذارند.مساله ترس يا چيز ديگري نيست.بلکه ملاحظات فردي در مقابل ملاحظات عمومي مطرح است.انتقال توقعات مردم بايد انجام بگيرد اما اينکه چه تصميمي مي گيرند با خودشان است.

**خبري در مورد خروج برخي از مراجع و علما و عزيمت آنها به نجف به نشانه اعتراض به اتفاقات پس از انتخابات مطرح شده شما اطلاعي دارديد؟

من هم شنيده‌ام

**از آنجا که آقاي موسوي از ابتدا خطاب خود را مراجع قرار دادند به مراجع نامه نوشتند و اهميت خاصي براي اين پايگاه قايل هستند ممکن است که واکنش به هجرت داشته باشند؟

اطلاعات من در حد شنيده‌ها است.اطلاعات دقيقي ندارم.نمي دانم که چقدرخبر هجرت صحت دارد اما مرجعيت و روحانيت طي يکصد ساله اخير بعنوان يکي از نهاد هاي سنتي و مورد ارجاع مردم ايفاي نقش کرده است.اين نقش را نبايد ناديده گرفت.اين حکومت هم حکومت ديني است و اين نهاد ها بسيار مهم است.اينکه بخواهند در داخل باشند يا بروند بحث ديگري است.طبيعي است که برخي مراجع احساس کنند به دلايلي بايد بروند ،برخي احساس کنند که با همه مشکلات بمانند بهتر است.آنچه که مهم است اين است که مردم متوجه شدند که آقايان مراجع و روحانيت الزاماً يکدست و براساس مواضع رسمي عمل نمي‌کنند.طبيعي است که آنها هم تفاوت ديدگاه و موضع گيري  دارند.اين نقطه مثبتي است که بايد بر روي آن نه به معناي ايجاد تفرقه بين مراجع و روحانيت بلکه بدان معنا که هر مرجعي براي خود صاحب ديدگاه است  کار شود. قرار نيست همه مراجع به صورت بخش نامه‌اي از يک نظر خاص تبعيت کنند .اين درواقع يک نوع بازگرداندن مراجع به جايگاه اصلي خودشان و تقويت آن جايگاه است.

**انتظارات آقاي موسوي از مراجع در اين مقطع برآورده شده است؟

من از طرف آقاي موسوي نمي توانم نظر قطعي بگويم. آقاي موسوي روابطشان با آقايان مراجع را حفظ و تقويت کرده‌اند.گفت‌و‌گوهايي هم داشتند. در آن گفت‌وگو مراجع محدوديت‌هاي خودشان را مطرح کردند و آقاي موسوي هم اين محدوديت ها را درک مي‌کنند.از طرف مردم هم توقعات مختلفي به درجات مختلف وجود دارد.همين که  پس از انتخابات مراکز رسمي توقع داشتند که همه مراجع با فاصله کوتاهي انتخابات را تاييد کنند و اين اتفاق جز چند نفري نيفتاد، درادبيات حوزه و مراجع معناي زيادي دارد اما ممکن است که مردم عادي خيلي ها به اين بسنده نکنند و منتظر حرکات ديگري باشند.از سوي ديگربرخي فعاليت‌هايي که آقايان مراجع انجام مي دهند، فعاليت هاي خيلي آشکاري نيست.پيغام هايي است که به مسولان حکومتي مي‌رسانند.صحبت‌هايي است که انجام مي‌دهند. اتفاقاتي که در اين چند روزه در مورد آزادي برخي از بازداشتي ها و تعطيلي برخي از بازداشتگاهها ايجاد شد، بخشي از آن مرهون تلاش هاي مراجع بوده که نقش آفريني کردند.مذاکراتي داشتند، نمايندگاني فرستادند  از طرف رهبري هم براي آنها نمايندگاني رفته و ديدگاه‌هايشان انتقال يافته است.اما به هر حال توقعات مردم متفاوت است.

**بله در واقع بخشي از افکار عمومي معتقدند که مراجع مهندس موسوي را تنها گذاشتند؟

نه اينگونه نيست.من چنين احساسي ندارم. يک دغدغه کلي وجود دارد که ممکن است در مورد آقايان مراجع پررنگ‌تر باشد.اين دغدغه‌ها مربوط به جايگاه اجتماعي که دارند نيست بلکه به دليل تجربه و زاويه ديدشان نسبت به حوادث کلاني است که در جامعه اتفاق افتاده است.هدف براندازي نظام که نيست، حفظ نظام با تماميت آنچه که دارد هم نيست، قصد اصلاح نظام است .اصلاح کار دشواري است و اين اصلاح بايد به گونه‌اي صورت بگيرد که به چارچوب کلي نظام آسيب وارد نشود.در واقع اين نوع نگراني وجود دارد که مبادا کشور وارد يک وضعيت آشفتگي و آنارشي شود.اين نوع نگراني در ميان مراجع وجود دارد البته نگراني بجايي است .خيلي از اقشار مردم در شهرستان‌ها و جاهاي ديگر هم اين حساسيت را دارند.قرار نيست که ما به نا کجا برويم .بايد روشن باشد اين جايي که مي رويم کجاست.متدينين ،روشنفکران، گروههاي مختلف اجتماعي و ...همه اين دغدغه را دارند.

** فکر نمي‌کنيد که هزينه هاي پرداخت شده  براي اين اصلاحات بيش از انتظار بوده است؟

مي توانست کم هزينه‌تر باشد اما اين خيلي دست مردم نبود.دستگاههاي امنيتي و سياسي تصميم گيرنده در کشور مي‌توانستند کم هزينه‌تررفتارکنند.

**فکر مي‌کنيد اشتباه محاسباتي براي آنها رخ داده بود يعني فکر مي‌کردند مردم براي رايي که دادند ايستادگي نمي کنند؟

به نظر مي رسد که آنها توقع نداشتند که مردم ايستادگي کنند.

**در مورد مهندس موسوي چطور؟

شايد برآوردشان در مورد آقاي موسوي هم اين نبود.فکر مي‌کردند با نوعي شدت عمل، مطالبات به صورت پنهان باقي مي‌ماند و آشکار نخواهد شد.مردم اين بار نشان دادند که اينگونه نيست.

**تفاوت عمده دراين انتخابات با گذشته که اين حوادث رخ داد درچه بود؟

در دفعات قبل اينگونه اختلافات و اعتراضات در ميان نخبگان باقي مي‌ماند.دراين انتخابات در ميان اقشارمردم هم به لحاظ جغرافيايي هم لايه بندي اجتماعي بسيار گسترده است. خيلي هم منوط به اشخاص نيست درست است که آقاي موسوي محوريت مساله قرار گرفته اما خواست ،خواست عمومي است. اينگونه نيست که صرف تبعيت يا علاقه به آقاي موسوي خواسته ها مطرح شود.اين خواسته ها وجود دارد که در آقاي موسوي متمرکز و کانون توجه قرار مي دهند.در اين انتخابات همچنين يک انفجار آگاهي صورت گرفت.اين آگاهي تا آنجا که من مي‌دانم بي سابقه يا کم سابقه بوده است.اين انفجار آگاهي لجام گسيتخته نيست و همراه با يک رفتار مدني ، دور انديشي و مصلحت انديشي هم هست.شجاعت واز خود گذشتگي وجود دارد و در عين حال کور نيست.اين از اول انتخابات بوده تا الان هم هست.در راهپيمايي 25 خرداد به روشني ديده مي‌شد که مردم در آن روز نتيجه انتخابات رياست جمهوري را به همه نظام گره نزده بودند.خواسته مشخص بود.قوه مجريه را نمي‌پسنديدند مي‌خواستند که در آن تغييراتي ايجاد و رييس آن عوض شود. به شدت فعاليت انجام مي دادند اما جلوي هرگونه افراطي گري را خود مردم مي گرفتند.ما تشکيلاتي نداشتيم همين الان هم نداريم.يک نوع آگاهي مدني در مردم رشد پيدا کرد که فوق العاده است و براي خود من زيباترين صحنه‌ها که به ياد مي‌ماند گفت‌و‌ گوهاي خياباني مردم در انتخابات ، آن زنجيره سبزانساني، مناظره‌ها، شعارهاي مردم بدون آنکه بخواهند به مخالف خود تعرض داشته باشند، است. خيلي ارزشمند بود.گام بلند در توسعه سياسي کشور در اين دو ماهه برداشته شد.

**اما قدر آن را ندانستند

متاسفانه من احساس مي کنم‌که مديريت‌هاي کلان نظام دست آوردهاي بزرگ اين ماجرا را فداي يکسري منافع کوتاه مدت خيلي کوچک کردند.

**خبري در مورد ملاقات آقاي موسوي با مقام معظم رهبري در هفته گذشته منتشر شد، ايا  اين ديدار انجام شده است؟

خير ملاقاتي نداشتند.

**تشکيل جبهه سياسي که آقاي موسوي مطرح کردند در چه مرحله‌اي است؟

طرح و متن آن آماده شده اما آقاي موسوي تاکيد دارند يک تعداد ديگر از افراد که قرار است همکاري داشته باشند حتما طرح را ببينند و بعد منتشر شود.

**چه زماني اين متن منتشر مي شود؟

حدس مي‌زنم هفته جاري منتشر شود

**اين جبهه سياسي مردم عادي را هم در بر مي گيرد؟

تصميم همين است.بحث هايي که سر اسم آن مطرح شد نيز به همين دليل بود.جبهه معمولاً از احزاب و سازمان هاي سياسي است .ما بيشتر يک نوع شبکه را مد نظر داريم که افراد و يا نهاد هاي مدرن و سنتي و گروههاي مختلف اجتماعي احساس کنند در اين شبکه مي‌توانند نقش آفريني داشته باشند.يک هيات مذهبي ممکن است در اين مجموعه کار کند در مقابل يک NGO   يا يک بنگاه و شرکت اقتصادي هم ممکن است فکر کند در يک زمينه هايي مي تواند همکاري کند.بنابراين اين شبکه تک تک افراد ،احزاب،گروه‌هاي سياسي و... را در بر مي گيرد .

**حتي گروههاي سياسي که حاکميت به آنها اپوزسيون داخلي اطلاق مي کنند؟

منظور از اپوزسيون داخلي چيست

**مثلاً گروههاي ملي-مذهبي،نهضت آزادي؟

در کار شبکه‌اي و موج اجتماعي هرکس و هر گروهي مشخص مي کند که درچه بخشي اشتراک نظر دارد براساس همان اشتراکات پيش مي روند.اين اشتراکات هرچه حداقلي تر باشد، طيف گسترده‌تر مي شود.اعلام آمادگي نيروهاي مختلف با ديدگاهها ي مختلف در اين مدت زياد بوده است.ارتباط گرفتند و يا پيغام فرستادند که آمادگي همکاري دارند.در کار شبکه‌اي حداقل مطالبات مطرح مي شود که بيشترين افراد احساس کنند مي توانند مشارکت داشته باشند.