موضع کشورهاي آسياي ميانه درباره حمله آمريکا به ايران

احتمال حمله آمريکا يا اسرائيل به ايران، در روزهاي اخير توجه مطبوعات و کارشناسان کشورهاي آسياي ميانه را نيز به خود جلب کرده است. به گفته کارشناسان، پرواز هواپيماهاي ناتو و آمريکا بر فراز ترکمنستان بيش از ۲۰ درصد افزايش داشته است.
به گزارش دويچه وله، با اينکه همسايگان شمالي ايران يعني ترکمنستان و جمهوري آذربايجان با ايران روابط خوبي را برقرار کردهاند، ولي برخي از کارشناسان محلي پيش بيني ميکنند که در صورت حاد شدن تنشها بين ايران و آمريکا همسايگان شمالي بيشتر از سياستهاي آمريکا جانبداري خواهند کرد.

مخالفت با حمله نظامي
نيکولاي باردوژا، دبيرکل سازمان پيمان امنيت دسته جمعي کشورهاي مستقل همسود هشدار داده است که حمله احتمالي آمريکا به ايران وضعيت امنيتي در آسياي مرکزي را نا آرام خواهد کرد.
وي گفته است که اين حمله  در سرنوشت برنامه هستهاي ايران تاثير جدي نخواهد گذاشت، اما پيامدهاي اين حمله براي کشورهاي منطقه سنگين خواهد بود.
در سازمان پيمان امنيت دسته جمعي کشورهاي مستقل همسود تاجيکستان، روسيه، قزاقستان، قرقيزستان، بلاروس، ارمنستان و ازبکستان عضويت دارند. اين سازمان به منظور مقابله با تهديدها و چالشهاي مختلف امنيتي، از جمله تروريسم، افراط گرايي و قاچاق مواد مخدر در قلمرو اين کشورها تاسيس يافته است.
نيکولاي باردوژا، دبيرکل سازمان پيمان امنيت دسته جمعي کشورهاي مستقل همسود همچنين گفت: ناتو در قلمرو منطقه قفقاز و آسياي مرکزي پايگاههاي جديد خود را فعال ساخته و فرودگاهها و زيربناهاي نظامي را تقويت ميدهد.

پايگاههاي نظامي آمريکا در آسياي ميانه عليه ايران
ولادمير سوکور، کارشناس آلماني در مسايل آسياي مرکزي معتقد است که پايگاههاي آمريکائي به جهت تحت کنترل درآوردن ايران نيز تاسيس شده است.
او در اين ارتباط خاطرنشان ميسازد: «در اصل هر کداميک از اين پايگاهها در آسياي مرکزي اهداف خاص خود را دارند. يعني پشتيباني از نيروهاي حافظ صلح در افغانستان و يکي ديگر از اهداف مهم آن کنترل فعاليتهاي هستهاي و زير نظر قراردادن آزمايش موشکهاي ايراني است. آمريکا و جهان غرب از طريق پايگاههاي مستقر در آسياي مرکزي مجبورند اين کنترل را داشته باشند.»

آيا همسايگان شمالي ايران بيطرف خواهند ماند؟
حال برخي از تحليلگران محلي گفتهاند در کشورهاي آسياي ميانه از پيامدهاي غير قابل پيشبيني حملات احتمالي آمريکا و يا اسرائيل عليه ايران بيم دارند.
همسايگان شمالي ايران عمدتا دو کشور ترکمنستان و آذربايجان که با ايران مرزهاي آبي و زميني دارند، در سياست رسمي خود مواضع بيطرفانهاي را در قبال مناقشات ايران با غرب اتخاذ کردهاند.
ترکمنستان با ايران بيش از ۱۲۰۰ کيلومتر مرز آبي و دريائي دارد. با استانهاي گلستان، خراسان رضوي و شمالي و همچنين از طريق درياي خزر با استانهاي مازندران و گيلان نيز هم مرز است.
پس از فروپاشي شوروي مقامات دو طرف هميشه تاکيد کرده اند که مرزهاي دو طرف، يکي از امنترين مرزها به شمار ميرود. ولي سياستهاي اخير اين کشور بويژه در قطع گاز صادراتي در زمستان امسال، سبب نارضايتي رهبران جمهوري اسلامي ايران شده بود. گسترش روابط آمريکا و اسرائيل با ترکمنستان نيز خشم دولتمردان ايران را برانگيخته است.
ترکمنستان تلاش ميکند از انزواي سياسي دوران نيازاف خارج شود و سرمايههاي غربي را براي بازسازي در صنعت نفت و گاز خود جذب کند. تحليلگران محلي گفتهاند که موفقيت اين سياست در گرو همکاري اين کشور با غرب و آمريکاست.
جمهوري آذربايجان نيز روابط گستردهاي با غرب و آمريکا دارد. توقف چهل روزه محموله اتمي ايران در مرزهاي اين کشور نشان داد که آذربايجان با ادامه فشار به ايران با سياستهاي غرب و آمريکا همسوئي خواهد داشت. جمهوري آذربايجان ضمن توسعه روابط خود با آمريکا و غرب، سياست دوستي با ايران را در پيش گرفته است.

نگرانيهاي روسيه از افزايش نفوذ آمريکا در منطقه
ولي نفوذ غرب و آمريکا در آسياي ميانه نگراني روسيه را هم  فراهم کرده است. ديمتري مدودف، رئيس جمهور جديد روسيه در نخستين سفر خارجي خود از قزاقستان ديدار کرد. در اوايل ماه ژوئيه نيز قصد دارد به ترکمنستان سفر کند.
بنابر گفته مقامات روسي کشورهاي آسياي ميانه در سياست خارجي اين کشور از اولويت برخوردارند. روسيه بيش از پنجاه مليارد مترمکعب گاز ازترکمنستان را خريداري ميکند و قصد دارد امتياز صدور گاز اين کشور را همچنان در دست خود حفظ کند.
اتحاديه اروپا، آمريکا اعلام آمادگي کردهاند که گاز اين کشور را به قيمت بازار جهاني خريداري کنند. ترکمنستان از پيشنهاد غرب و آمريکا استقبال کرده است.
حال با توجه به فعال شدن سياست "استراتژي اتحاديه اروپا" در آسياي مرکزي کارشناسان پيشبيني ميکنند که همسايگان شمالي به سياستهاي غرب و آمريکا در اين منطقه نزديکتر خواهند شد.