راهکارهای حل مساله اتمی ایران

 

گاردین

 

۲۲ خرداد ۱۳۸۷

 

گزارش اخیر محمد البرادعی به آژانس بین المللی اتمی، همانطور که قابل پیش بینی بود، باز هم گزارشی دوپهلو بود. در حالی که این گزارش باز هم تاکید می‌نمود که هیچ مدرکی مبنی بر تولید سلاح هسته‌ای نیافته است، اما از سوی دیگر با بیانی سرزنش آمیز از عدم همکاری ایران در شفاف سازی درباره مدارک ارائه شده از سوی آمریکا که مدعی شده است برای تولید سلاح هسته‌ای به کار می‌رفته‌اند، سخن می‌راند.

به گزارش سرویس بین الملل «فردا»، سایت خبری گاردین، مقاله‌ای به قلم محمد سهیمی منتشر نموده است که در آن به بررسی وضعیت پرونده اتمی ایران و راهکارهای پیش رو پرداخته است. این نوشتار به سرعت رشد ایران در دانش هسته‌ای اشاره می‌کند که منجر به تولید سانترفیوژهای IR2 و IR3 شده است؛ محصولاتی که پنج برابر سریعتر از نسل اول خود هستند و سرعت غنی‌سازی اورانیوم را افزایش می‌دهند. بنابر این ایران عملا از خط قرمز بوش مبنی بر دست نیافتن ایران به دانش هسته‌ای مدتهاست که عبور کرده است و برگشتی در کار نخواهد بود.

نویسنده گاردین ضمن تشکیک در قانونی بودن ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت، این امر را بی‌نتیجه دانسته و حاصل آنرا قاطعیت بیش از پیش ایران در پیشبرد برنامه خود در قالب معاهدات بین المللی می‌داند. از سوی دیگر این سایت پیش بینی می‌نماید که با افزایش قیمت نفت به حدود 130 دلار، ایران درآمدی حدود 100 میلیارد دلار خواهد داشت که این کشور را در مقابل تحریمها مقاوم می‌نماید.

بنابر این مادامی که پرونده ایران در شورای امنیت باشد، مقامات ایرانی هرگز تن به تعلیق نخواهند داد؛ چرا که ایشان می‌دانند پذیرش شروع تعلیق، مستلزم کسب اجازه مجدد از شورای امنیت برای راه اندازی مجدد آن است و آمریکا با استفاده از حق وتو هرگز این اجازه را نخواهد داد.

نگارنده مقاله بر این باور است که آمریکا و غرب اگر می‌خواهند فعالیت ایران را معلق کند، با توجه به شکست تمام روش‌های قبلی، می‌بایست الگوی رفتاری جدیدی اتخاذ نمایند. «اولین قدم برای تحول رفتاری غرب، بازگرداندن پرونده ایران از شورای امنیت به آژانس است. زیرا ایران پیش این پذیرفته است که در چنین صورتی، مطابق پروتکل الحاقی عمل خواهد نمود.

ایران نیز در بسته پیشنهادی اخیر خود، برای تعلیق موقت غنی سازی مطابق زمان بندی اعلام آمادگی کرده بود.» به تاکید این گزارش، با توجه به پیشرفت علمی ایران در دانش هسته‌ای، نمی‌توان از این کشور توقع داشت حق مسلم خود برای غنی سازی را نادیده بگیرد. در عوض باید راههای دیگری یافت شود که دو نمونه آن موجود است.

به گزارش فردا، راه حل اول برای حل مساله هسته‌ای ایران، پیشنهاد گروه بین المللی بحران مبنی بر تعلیق محدود موقت است. مطابق این طرح ایران طبق برنامه‌ای مشخص، با پذیرفته شدن در مرحله تعلیق موقت به عنوان فاز اول، اجازه خواهد یافت وارد فاز آزمایشی غنی سازی شود و پس از تایید این مرحله، در قالب فاز سوم، غنی سازی را در سطح گسترده دنبال خواهد کرد. لازمه این طرح تعریف شفاف و بدون ابهام شرایط پذیرفته شدن در هر فاز و نیز قبول محدودیتهای متعاقب طرح از سوی ایران می‌باشد.

راه حل دوم، طرح پیشنهادی ایران به اتحادیه اروپاست که همسو با برنامه‌های آژانس مبنی بر ایجاد فعالیتهای چندملیتی تولید سوخت است. ایران در آخرین طرح خود، پیشنهاد ایجاد یک کنسرسیوم بین المللی غنی سازی در خاک خود را داده بود.

به نوشته این یادداشت، نکته جالب توجه در این خصوص، همخوانی این طرح با توافقنامه 33 سال پیش آمریکا در زمان دولت فورد با ایران است. به طور مشخص، ماده 292 مصوبه امنیت ملی آمریکا به تاریخ 22 آوریل 1975، عنوان می‌نماید که آمریکا باید اجازه دهد «مواد خام آمریکایی در خاک ایران برای مصارف رآکتورهای ایران و نیز ارائه به کشورهای ثالث مورد توافق دو کشور تبدیل به سوخت گردد.» در ماده 324 این مصوبات در تاریخ 20 آوریل 1976 نیز فورد، رییس جمهور وقت آمریکا، به تیم مذاکره کننده خود اجازه می‌دهد «تعهد سیاسی کامل ایران به پیگیری مفهوم پروسه تولید دوملیتی/چندملیتی، برای هموار کردن فرصت آمریکا در مشارکت در این طرح، را مطالبه نمایند