|
|
|
ذخيره ارزي در صندوقي پر از ابهام
موجودي حساب ذخيره ارزي چه قدر است؟ اين پرسشي است که ماه‌ها است مخالفين دولت محمود احمدي نژاد آن را مي‌پرسند. مقام‌هاي دولتي هم با پاسخ‌هاي ضد و نقيض به اين پرسش، بارديگر پرسش‌هاي بيشتري را مي‌آفرينند.
در همايشي به نام «نفت، توسعه و دموکراسي» که روز يکشنبه از سوي بنياد باران متعلق به محمد خاتمي، رئيس‌جمهوري پيشين، برگزار شد، بار ديگر چگونگي هزينه درآمدهاي نفتي توسط دولت محمود احمدي نژاد و موجودي حساب ذخيره ارزي، به نقد کشيده شد.
محمد ستاريفر، رئيس سابق سازمان مديريت و برنامه ريزي ايران، در همايش «نفت، توسعه و دمکراسي» که روز يکشنبه برگزار شد، با محاسبه ميزان توليد و بهاي نفت در سه سال و نيم گذشته گفت: «با محاسبه توليد ۴ ميليون بشکه در روز، ۴۲۰ ميليارد دلار نفت توليد شده است، که از اين ميزان ۲.۶ ميليون بشکه صادر شده است.»
به گفته آقاي ستاري فر با محاسبه هزينه‌هاي دولت از محل در آمد نفت و اگر ۹۰ ميليارد دلار در اين سه سال را که بايد هزينه ميشد، از سرجمع درآمدهاي دولت در اين مدت کم کنيم، امروز بايد موجودي حساب ذخيره ارزي ۱۰۸ ميليارد دلار باشد.
به گفته رئيس اسبق سازمان مديريت وبرنامه ريزي «حتي اگر بر مبناي آنچه که مجلس شوراي اسلامي هم تصويب کرده محاسبه کنيم، بايد درحال حاضر در حساب ذخيره ارزي ۵۱ ميليارد دلار پول باشد. در حاليکه وزير اقتصاد موجودي حساب ذخيره ارزي را به صورت رسمي ۲۵ ميليارد دلار اعلام کرده است.»
محمد شريعتمداري، وزير سابق بازرگاني ايران
به عقيده آقاي ستاري فر در حقيقت موجودي حساب ذخيره ارزي در حال حاضر منفي است.
اما دولت آقاي احمدي نژاد و رسانه‌هاي نزديک به آن، آمارها و گفته‌هاي مخالفين دولت را تبليغات ضد دولتي مي‌خوانند.
خبرگزاري فارس با انتشار بيانيه جمعي از کارشناسان صنعت نفت، برگزاري همايش بنياد باران را يک «ميتينگ تبليغاتي و صحنه‌اي براي زير سوال بردن حرکت صحيح و معقول دولت نهم» خوانده است. روزنامه کيهان هم هدف اين همايش را «تخريب وسيع اقدامات دولت» خوانده است.
اما محمد شريعتمداري، وزير سابق بازرگاني، در اين همايش گفت: «هيچکس دولت حاضر را متهم نمي‌کند که منابع ارزي را در جيبش گذاشته است، بلکه دعوا بر سر اين است که پول حساب ذخيره ارزي چگونه هزينه شود و چگونه منابع ارزي به خدمت گرفته شود که آينده کشور را تضمين کند.»
در روزهاي نخستين آبان ماه گذشته، نايب رئيس کميسيون برنامه و بودجه مجلس، به نقل از معاون بانک مرکزي جمهوري اسلامي اعلام کرد که موجودي صندوق ذخيره ارزي ۲۵ميليارد دلار است.
صندوق ذخيره ارزي با نام حساب ذخيره ارزي در سال ۱۳۷۹ توسط دولت محمد خاتمي و پس از پشت سر گذاردن شوک ناشي از کاهش شديد درآمدهاي نفتي راه اندازي شد.
هدف از تاسيس اين صندوق، ذخيره درآمدهاي نفتي و تامين هزينه‌هاي ارزي در زمان کاهش در آمدهاي نفتي بود. براساس قوانين برنامه سوم و چهارم توسعه، دولت در صورتي مجاز به برداشت از اين حساب است، که درآمد ارزي حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پيش‌بيني شده کاهش پيدا کند.
برداشت از حساب ذخيره ارزي براي تامين کسري ناشي از عوايد غير نفتي ِ بودجه عمومي، ممنوع است. اما دولت محمود احمدي نژاد در سه سال و نيم گذشته بدون رعايت قانون برنامه چهارم از موجودي اين صندوق -گاه با موافقت مجلس و گاه بدون تاييد مجلس- و با گرفتن اجازه از رهبر جمهوري اسلامي برداشت کرده است.
فريدون زرنگار
راديو فردا