سايه بحران قفقاز بر پرونده هسته‌اي ايران
در پي تشديد تنش ميان روسيه و غرب، نوع رويکرد آتي مسکو به مناقشه اتمي ايران به بحث روز بدل شده است. در همين حال فرانسه بار ديگر گفته است که پاسخ منفي ايران به بسته‌ي پيشنهادي، تحريم‌هاي بيشتر را به دنبال خواهد داشت.
اينک اين سؤال مطرح است که روسيه با توجه به بحران کنوني در مناسباتش با غرب تا چه حد همچنان به رويکرد کنوني‌اش به پرونده هسته‌اي ايران پايبند خواهد ماند. ظرف ماه‌هاي گذشته روسيه در کنار چين تمايل پيوسته کمتري به تشديد فشارها بر ايران نشان داده است. اينک که بحران قفقاز شکاف معيني را در مناسبات اين کشور با غرب به وجود آورده، سؤال يادشده با حدت و شدت بيشتري مطرح است.
دو روز پيش، سرگئي لاوروف وزير خارجه‌ي روسيه در گفت‌وگويي با روزنامه‌ي عربي الحيات، اوضاع پيرامون برنامه هسته اي ايران را کماکان دشوار توصيف کرد. به گفته‌ي وي، «عليرغم پيشرفت‌هاي به دست آمده در سال گذشته براي بستن پرونده‌ي مربوط به گذشته برنامه هسته اي ايران، تهران به مطالبات شوراي امنيت سازمان ملل متحد عمل نمي‌کند: غني‌سازي اورانيوم را متوقف نکرده و به ساخت رآکتور آب سنگين ادامه مي‌دهد، از اجراي پروتکل الحاقي خودداري مي‌کند و ... تمامي اينها مطالبات آژانس در رابطه با گام‌هايي هستند که تهران بايد اتخاذ کند تا اعتماد به برنامه هسته‌اي آن احيا شود.»
لاوروف در ادامه، ضمن فراخواندن ايران به قبول پيشنهادهاي گروه "۵+۱" تأکيد کرد که روسيه همچنان خواهان حل چالش هسته‌اي ايران از راه‌هاي سياسي- ديپلماتيک است و گزينهي ديگري براي اين کار وجود ندارد.
در همين حال، الکساندر سادووينکوف، سفير روسيه در تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاري ايرنا گفته است که کشورش از هر قطعنامه‌ي ديگري که ناظر بر تحريم شديدتر ايران باشد، حمايت نخواهد کرد.
روز پنجشنبه، ۹ شهريور، نيز ايگور سولتانوفسکي، معاون نماينده روسيه در ناتو بر لزوم حل مسالمت‌آميز مسئله هسته‌اي ايران تأکيد کرد و هر روش ديگري را غيرقابل قبول دانست. به گفته‌ي سولتافسکي، روسيه اجازه نخواهد داد، که «کشور بسيار مهمي مانند ايران» مورد تهديد قرار گيرد.
شرط‌هاي تغيير موضع مسکو
مواضع اخيراَ اعلام‌شده از سوي مسئولان مختلف روسي در ارتباط با پرونده‌ي هسته‌اي ايران، نشانه‌اي از تغيير در سياست‌هاي مسکو به دست نمي‌دهند، با اين همه شماري از تحليل‌گران بعيد نمي‌دانند که تشديد تنش ميان روسيه و غرب، رويکرد اين کشور به پرونده‌ي هسته‌اي را نيز دستخوش تغيير کند. در همين رابطه، روزنامه فايننشال تايمز، چاپ لندن، روز چهارشنبه ۲۷ اوت در مقاله‌اي تغيير در مواضع روسيه در قبال بحران اتمي ايران را به چگونگي رويکردهاي بعدي غرب در بحران قفقاز مشروط دانسته است. به نوشته‌ي اين روزنامه، روسيه که همواره در سياست اعمال فشار عليه ايران براي واداشتن تهران به تعليق غني سازي اورانيوم محتاطانه عمل کرده، ممکن است پس از بحران گرجستان تصميم بگيرد که از حق وتوي خود در شوراي امنيت براي ممانعت از اقدامات جهاني قاطع‌تر عليه ايران، استفاده کند.
فايننشال تايمز در ادامه مي‌نويسد، به نفع روسيه است که به عنوان همسايه هسته‌اي ايران، اطمينان داشته باشد ايران به بمب هسته‌يي نيازي ندارد. اما سطح همکاري مسکو با غرب شايد به اين بستگي داشته باشد که پس از واکنش‌ها به اقداماتش در قفقاز، روابطش با غرب را چگونه تنظيم کند. پشت کردن روسيه به استراتژي تحريم‌هاي جاري سازمان ملل، ضربه‌اي به تلاش‌ها براي حل مسئله ايران از طريق ديپلماسي است.
در ماه ميلادي آينده دور جديد گفت‌وگوها ميان کشورهاي گروه ۵+۱ ( ۵ عضو دائم شوراي امنيت به علاوه‌ي آلمان) آغاز خواهد شد. موضع روسيه در اين گفت‌وگوها نشان خواهد که بحران قفقاز و تنش ميان مسکو و غرب تا چه حد بر رويکرد أن نسبت به پرونده هسته‌اي ايران سايه انداخته است.
«بمب ايراني يا بمباران ايران»
در همين حال، فرانسه بار ديگر بر مخالفت خود با دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي تأکيد کرده است. نيکلا سارکوزي، رئيس جمهور اين کشور، در همايشي با شرکت سفراي فرانسه در پاريس گفت، در صورت عدم چرخش در مواضع اتمي ايران تحريم‌ها عليه اين کشور بايد در همه عرصه‌ها تشديد شوند.
وي گفت: «همه از گزينهي فاجعه‌باري که جهان با آن روبرو خواهد شد آگاهند، فاجعه‌اي که سال گذشته در چند کلمه خلاصه کردم: بمب ايراني يا بمباران ايران. هيچ کس مايل نيست کار به چنين فاجعه‌اي بيانجامد.»
رئيس جمهور فرانسه با تأکيد بر «مسئوليت رهبران ايران در قبال داوري نسل‌هاي آينده» بار ديگر تمايل به ادامه‌ي ديالوگ با تهران را يادآور شد. با اين همه، او گفت که اروپايي‌ها بايد در همراهي با آمريکا، روسيه و چين قاطعانه سمت حرکت خود را حفظ کنند، و در صورت پاسخ منفي ايران به تعليق غني‌سازي اورانيوم، تحريم‌ها در کليه عرصه‌ها بايد تشديد شوند.
به گفته‌ي سارکوزي در صورتي که ايران انرژي هسته‌اي را براي استفاده‌هاي صلح‌آميز بخواهد، کمک دريافت خواهد کرد، اما اگر اين انرژي را براي مصارف نظامي بخواهد، با مخالفت و مقابله‌ي جامعه‌ي جهاني روبروي خواهد شد.
به رغم سوءظن‌ها و انتقادهاي غرب عليه برنامه هسته‌اي ايران، دولت اين کشور پيوسته اتهام جهت‌گيري نظامي برنامه هسته‌اي‌اش را رد کرده و گفته است که قصد دارد از انرژي هسته‌اي صرفاَ براي مصارف صلح‌آميز استفاده کند.