سیاست «یک گزینه ای» ایران در موضوع داعش : حسن هاشمیان


hashemian-hasan
برخلاف تمام تلاش های جمهوری اسلامی برای یافتن جای پایی در «ائتلاف بین المللی ضد تروریسم»، اما در نهایت راه حکومت ایران برای ورود به چنین ائتلافی بسته شد. کشورهای شرکت کننده منطقه بر حسب تنوع خود هر کدام از گروهی در صحنه سیاسی و نظامی سوریه حمایت می کنند و می توان به جرأت این را گفت هر کشوری که در ائتلاف مذکور شرکت نکرده است، نمی تواند از گروه مورد حمایت خود در سوریه در چارچوب رهیافت های بین المللی دفاع کند.
به عنوان مثال اگر کشور قطر در این ائتلاف شرکت نمی کرد، آینده «جبهه نصرت» در سوریه در هاله ای از ابهام قرار می گرفت. اما اکنون با شرکت قطر در ائتلاف ضد داعش، امریکا به طور ضمنی پدیرفته که حساب جبهه نصرت از «دولت اسلامی داعش» را جدا کند، به ویژه که در روزهای اخیر این جبهه، سربازان سازمان ملل که در محور جولان به دست آن افتاده بودند را آزاد کرد.
این کار یک مانور سیاسی مشخص با یک مؤسسه معتبر بین المللی به حساب می آید که پیام آن بر متفاوت بودن جبهه نصرت با داعش تأکید می کند.به نظر می رسد این پیام از سوی سازمان ملل، امریکا و دولت های اروپائی دریافت شد و استقبال از وجود کشور قطر در ائتلاف ضد تروریسم از آن حکایت می کند.
اما ایران داستان دیگری دارد. در طول سه سال گذشته جمهوری اسلامی با بسیج توانائی های داخلی و خارجی خود و با صرف هزینه های کلان و برگزاری انواع سمینارها، به ویژه از سوی روحانیون بلندپایه، تلاش کرد مخالفان دولت های مورد حمایت خود در سوریه و عراق را مجموعه ای از تکفیری ها نشان دهد که دست به اقدامات غیر انسانی می زنند.با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری راه برای در پیش گرفتن چنین سیاستی هموارتر از گذشته شد و «مبارزه با تروریسم» از مهمترین شعارهای دولت یازدهم در سیاست خارجی شد.
در این راستا کم اهمیت دانستن نقش عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای منطقه برای قبول ایران در ائتلاف ضد تروریسم منطقه موجب شد که جمهوری اسلامی براساس محاسبات اشتباه خود،گام های کشنده ای بردارد و در نهایت از ائتلاف جدید کنار گذاشته شود.طراحان سیاست خارجی ایران که براساس فشار سرداران سپاه و همراه با ظرافت «غرب دیدگان» وزارت خارجه تعیین می شد، قرار دادن کشورهائی مانند عربستان و قطر در صفوف تروریست ها و ایستادن خود در جبهه مخالف را بعنوان مهمترین هدف دیپلماسی جدید خود در نظر گرفتند.
جمهوری اسلامی هرگز مایل نبود از میان عربستان و قطر به ائتلاف ضد تروریسم وارد شود که در پی این بود که خود را بعنوان یکی از بازیگران اصلی چنین ائتلافی ببیند و در ایده آل ترین حالت دو کشور مذکور را در صف تروریست ها بنشاند. این رویکرد جمهوری اسلامی هیچ وقت با دست رد کشورهای غربی مواجه نشد اما همراهی برای آن یافت نشد. برخی از سیاستمداران ایران در ماه های گذشته به شکلی سخن می گفتند که انگار باورشان شده بود که دنیا آنها را به عنوان یک حکومت ضد تروریسم قبول کرده است.
اگر جمهوری اسلامی موفق می شد عربستان سعودی و قطر را بعنوان حامیان تروریسم به دنیا معرفی کند، آنگاه به راحتی می توانست بر سر سوریه با این دو کشور به چانه زنی بپردازد. حتی وقتی که عربستان سعودی در ابتدای باز شدن گفتگوهای جدید بعد از بر روی کار آمدن حسن روحانی، پیشنهاد داد که موضوع سوریه از گفتکوهای دو جانبه حذف شود و ایران برای نشان دادن حسن نیت خود، درباره اوضاع لبنان و یمن گام های عملی بردارد، طرف ایرانی آن را بعنوان نشانه ضعف سعودی ها تلقی کرد.
جمهوری اسلامی تصور می کرد اگر با کشورهای غربی بر سر تأمین منافع دو جانبه به توافق برسد، دیگر کشورهائی مانند عربستان سعودی توانائی آن را ندارند که مانع ورود آنها به ائتلاف هائی چون مبارزه با تروریسم گردد.اگر چه ممکن است افرادی مانند رفسنجانی و روحانی این چنین خوش باورانه به این سیاست جدید جمهوری اسلامی نگاه نمی کردند اما تمام توان دیپلماسی ایران در این سو بسیج شده بود و ایران تنها کشور منطقه بود که در جنگ علیه داعش در عراق عملا وارد میدان شده بود و هزینه های مادی و سیاسی سنگینی را به عهده گرفته بود.شکی وجود ندارد که عدم پذیرش ایران در ائتلاف بر ضد تروریسم،مسؤولان ایرانی را به شدت عصبانی کرده است.
علی لاریجانی رئیس مجلس و هاشمی شاهرودی نایب رئیس مجلس خبرگان دو روز قبل از اعلام استراتژی جدید امریکا در عراق و سوریه توسط رئیس جمهور آن کشور، با شدت به ایالات متحده حمله کردند.
در شرایط فعلی ائتلاف ضد تروریسم در خاورمیانه با حضور ده کشور عربی به همراه ترکیه نه فقط تلاش های ایران برای پیوستن به این اتحاد بزرگ منطقه ای و بین المللی را نادیده گرفته بلکه می تواند برای سیاست منطقه ای ایران و به ویژه در سوریه مشکلات جبران ناپذیری ایجاد کند:
۱- با ورود امریکا به جنگ سوریه و هدف قرار دادن نیروهای دولت اسلامی داعش، به تدریج و در فاصله چند هفته،توازن قوا به نفع مخالفان دولت سوریه تغییر خواهد کرد.آنچه که باراک اوباما اعلام کرده است حمله امریکا هوائی خواهد بود و این بدان معنا است که آسمان سوریه جولانگه جنگنده بمب افکن های امریکا و متحدان ناتوی آن قرار خواهد گرفت.اگرچه انگلیس اعلام کرده است در این حمله شرکت نخواهد کرد اما کشورهائی مانند فرانسه بدون تردید حضور خواهند داشت.نتیجه حتمی این پوشش هوائی امریکا و متحدان آن، عقب نشینی نیروی هوائی بشار اسد خواهد بود.این عقب نشینی از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی می تواند دمشق پایتخت حکومت سوریه را در برابر حملات مخالفان بی دفاع کند.
چون در حال حاضر ۶۰ درصد عملیات ارتش سوریه از طریق هوا انجام می گیرد و در صورت خنثی شدن این ابزار، دیگر نیروهای بشار اسد توانائی چندانی ندارند.دولت سوریه اعلام کرده است ورود امریکا به آسمان آن یک «عمل دشمنانه» خواهد بود و به تحرک ایران و روسیه برای نجات خود امید بسته است.روسیه اعلام کرده که امریکا برای ورود به جنگ سوریه، نیاز به اجازه سازمان ملل دارد اما به نظر نمی رسد که پوتین در حال حاضر به جز موضعگیری این چنینی دست به اقدامات دیگری بزند.اما ایران برای کمک به هم پیمان خود در دمشق ممکن است دست به انجام کارهائی بزند.هفته گذشته جمهوری اسلامی موشک ضد هوائی «باور ۳۷۳» را آزمایش کرد.
گفته می شود این موشک تا حدودی قابلیت های موشک روسی اس ۳۰۰ را دارا است و ایران قادر است تعداد قابل توجهی از این موشک ها را در اختیار بشار اسد قرار دهد.اما استفاده رئیس جمهور سوریه از این موشک ها به مثابه خودکشی وی خواهد بود.امریکائی ها با ورود به آسمان سوریه ، به احتمال زیاد مناطق ممنوع پرواز ایجاد خواهند کرد و استفاده از هر گونه سلاح ضدهوائی با واکنش شدید مواجه خواهد شد.
۲- تنها گزینه ایران در جنگ بر علیه داعش حضور در عراق و همراه شدن با سیاست امریکا در آن کشور بدون اینکه امتیاز مشخص سیاسی بگیرد.گزینه ناممکن دیگر ایران برگشت از عراق است که هرگز چنین چیزی در حال حاضر برای رهبران ایران متصور نیست.در واقع سیاست خاورمیانه ای امریکا، ایران را به جائی برده که با نیرو و هزینه خود در چارچوب اهداف امریکا گام بر میدارد.ایران راهی جز گام گذاشتن در آن چیزی که امریکا در عراق می خواهد ندارد، اما فشاری که بر ایران وارد خواهد شد در سوریه خواهد بود.
وضعیت سوریه به شکلی به پیش خواهد رفت که بشار اسد یا باید راه حل سیاسی را بپذیرد و یا به موازات جنگ دنیا بر علیه داعش با همان نیروها بجنگد.از هم اکنون «دی مستورا» نماینده جدید سازمان ملل در امور سوریه عازم دمشق شده است و امکان یافتن یک راه حل سیاسی برای بحران سوریه را با حاکم دمشق مورد مناقشه قرار داد.بشار اسد برخلاف مذاکرات ژنو۲ که نمایندگان او سرمست از پیروزهای خود در شهر قصیر و کوهستان های قلمون به کشور سوئیس رفتند و تلاش کردند اراده خود را بر مذاکره کنندگان آن نشست تحمیل کنند، این بار در سایه ورود امریکا به جنگ سوریه، از دی مستورا استقبال می کند. ورود جدی امریکا به سوریه همه چیز را تغییر خواهد داد.
________
 رادیو فردا
تنها مطالب و مقالاتی که با نام جبهه ملی ايران - ارو‌پا درج ميشود، نظرات گردانندگان سايت ميباشد
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است