نیوشا صارمی
– رئیس مرکز حراست دانشگاه آزاد اخیرا بخشنامه‌‌ای به مدیران و روسای دفاتر حراست واحدهای دانشگاه آزاد ابلاغ کرده که انتقاد محافظه‌کاران را برانگیخته است. این نامه از آن جهت جنجال‌بانگیز شده که در آن از حراست واحدهای دانشگاه آزاد خواسته شده است از هرگونه مداخله در موضوع حجاب و عفاف حتی در صورت مشاهده تخلفات احتمالی خودداری کنند؛ چرا که حجاب و عفاف موضوع فرهنگی بوده و نیاز به برنامه‌ها و راهکارهای خاص و تخصصی فرهنگی دارد. منتقدان این بخشنامه، آن را مغایر با ارزش‌های اسلامی می‌دانند و حتی از آن به عنوان پروژه‌کشف حجاب در دانشگاه‌ها یاد کردهاند. بیشترین واکنش‌ها هم از طرف بسیج‌دانشجویی و سایت‌های تندرو بوده است.
وبسایت خبرنامه دانشجویان ایران با طرح چند سئوال، چکیده‌ای از دغدغه‌های این طیف را مطرح کرده است: “آیا این دستورالعمل به نوعی شانه خالی کردن مسئولان انضباطی از مسئولیت ذاتی خود مبنی بر حراست از ارزش های اسلامی در دانشگاه ها نیست؟! آیا محول کردن وظایف حراستی به مسئولین فرهنگی دانشگاه و الزام شورای فرهنگی به درخواست مکتوب جهت مداخله حراست، گامی در جهت جنجال سازی در دانشگاه ها محسوب نمی شود؟! آیا چنین دستور العملی قابل تعمیم به سایر وظایف ذاتی حراست نیست؟!”
حمید میرزاده، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اما در پاسخ این انتقادها، روز سه‌شنبه، ۱۰ تیرماه گفت: “برخوردهای حراستی و فیزیکی و انتظامی ۳۵ سال گذشته اگر موثر بود مسئولان اکنون از وضع حجاب راضی بودند. حجاب ظاهر باطن اشخاص است. باید قلب‌های سلیم و باطن افراد پاک شود. این کار، کار حراست نیست. با آموزه‌های قرآنی و آشنایی با معارف قرآن، اهل بیت و سبک زندگی ائمه اطهار(ع) و بزرگواران دین و دانش، قلب‌ها سلیم و باطن‌ها پاک می‌شوند.”
او همچنین صراحتا گفته است: “به جای برخوردهای حراستی و انتظامی راه‌های نرم‌افزاری و پرجاذبه‌ای برای توسعه فرهنگ عفاف و حجاب و وقار در دستور کار مدیران فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی است که متعاقبا اعلام خواهد شد.”
حراست ضابط قوه قضاییه نیست
“مقتضی است حراست واحدهای دانشگاهی از هرگونه مداخله در اجرای برنامه های مرتبط با موضوع مطروحه خودداری نموده و صرفا برابر شرح وظایف ذاتی ضمن رصد روند اجرای برنامه های معاونتهای فرهنگی در صورت مشاهده تخلفات احتمالی اشخاص نسبت به تهیه و ارسال گزارش موارد، به متولی فرهنگی واحد اقدام کنند.” این بخشی از بخشنامه حراست دانشگاه آزاد است که جنجالی شده. همچنین در این بخشنامه با اشاره به اینکه حجاب یک مقوله فرهنگی است، تاکید شده: “بدیهی است در صورت مشاهده هرگونه دخالت بی مورد دفاتر حراست در موضوع صدرالاشاره طبق مقررات با افراد خاطی برخورد انضباطی خواهد شد.”
جملاتی که باعث شده بسیج دانشجویی ۱۰۵ واحد دانشگاه آزاد در نامه‌ای خطاب به میرزاده رئیس دانشگاه آزاد نارضایتی خود را ابراز کنند. در این نامه آمده است: قطعاً وظیفه حراست دانشگاه برخورد با خاطیان از قانون است که فضای مقدس دانشگاه را خدشه دار می‌کند. حال سؤال اینجاست که با این دستورالعمل و کاهش شأن حراست در حد یک نیروی استطلاعی خلأ بوجود آمده چگونه برطرف خواهد شد و چه کسی مسئول برخورد با قانون شکنان است؟”
رئیس دانشگاه آزاد اما در پاسخ چنین انتقاداتی گفته است: “حراست یک سازمان، ضابط قوه قضاییه نیست تا بخواهد کسی را دستگیر کند، بدیهی است حراست با مشاهده جرم مشهود، قطعا برخورد قانونی با تخلف خواهد کرد و مسئولان واحدها نیز متخلفان را به مراجع ذیربط ارجاع می دهند.”
۳۵ سال بی نتیجه
اما واکنش‌ها به این بخشنامه تنها منفی نبوده است، بلکه برخی چهره‌ها و تشکل‌های دانشجویی از زاویه دید حراست دانشگاه آزاد حمایت کردهاند. چنانچه سه اتحادیه دانشجویی دانشگاه آزاد متشکل از ۱۲۰ تشکل دانشجویی در بیانیه‌ای، با اعلام حمایت از بخشنامه اخیر حراست این دانشگاه درباره عدم دخالت نابجای نیروهای حراست در مقوله حجاب، از بروز برخی تخریب‌ها علیه این بخشنامه انتقاد کردهاند. در متن این بیانیه که از سوی اتحادیه تشکل‌های دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، سازمان اسلامی دانشجویان ایران (سادا) و مجمع اسلامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی صادر شده، آمده است: “بخشنامه اخیر حراست دانشگاه آزاد اسلامی درباره عدم دخالت نابجای نیروهای حراست در مقوله حجاب نه تنها نشان از آگاهی و هوشمندی مسئولان دانشگاه دارد بلکه مسبب رعایت حقوق شهروندی و کرامت انسانی دانشجویان در دانشگاه‌ها خواهد شد، چراکه وظیفه ذاتی نیروهای خدوم حراست در دانشگاه‌ها بر اساس قانون، امنیتی و نظارتی است.”
در بخش دیگری از این نامه هم خطاب به منتقدان نوشته شده: “برادران بسیج دانشجویی و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی! چطور شما با در دست داشتن همه ابزارهای لازم در ۳۵ سال گذشته نتوانسته‌اید به نتیجه مطلوب خود در مقوله حجاب دست یابید و جای بسی تأمل است که امروز به جای پاسخگویی در افکار عمومی، خود منتقد تبعات عملکرد خویش نسبت به دیگران شده‌اید در حالی که خود شما باید پاسخگوی این وضعیت باشید اما برای اینکه صورت مسأله را پاک کنید شمشیر انتقاد را به روی مدیران فعلی دانشگاه آزاد اسلامی کشیده‌اید؟”
ایرنا هم خبرداده که ” بانوان فعال در ۴۰ تشکل دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با صدور بیانیه‌ای ضمن دفاع از دستورالعمل اخیر حراست دانشگاه آزاد اسلامی درباره حجاب و عفاف، خواستار تداوم این نگاه فرهنگی و اثربخش در محیط دانشگاه شده‌اند.” در از این بیانیه نوشته شده است: “ما فعالان دانشجویی و اساتید معتقدیم، برخورد مثبت و فرهنگی با مقوله حجاب قطعا اثربخش تر خواهد بود چرا که ما اکنون شاهد نتایج مخرب و غیر موثر برخوردهای غیرفرهنگی در طول سالیان پیش هستیم.”
اما حمایت‌ها به دانشجویان محدود نمانده و طه هاشمی، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی هم با انتقاد از درک نامناسب نسبت به موضوع عفاف و حجاب که موجب برخوردهای نادرست و گاهی تند با دانشجویان می‌شود، گفته است: “از مدیرکل حراست دانشگاه به خاطر صدور این بخشنامه تشکر می‌کنم، چراکه گزارش‌های مختلفی درباره برخورد نامناسب با دانشجویان و اعضای هیات‌علمی به خاطر موضوع حجاب ارائه شده است.”
“دانشگاه آزاد از اسلام”
انتقادات به وضعیت حجاب در دانشگاه آزاد تازگی ندارد، کم نبوده مواردی که چهره‌های تندرو و برخی نمایندگان مجلس از آنچه “بدحجابی” در دانشگاه آزاد دانسته‌اند انتقاد کردهاند. چندی پیش مفید کیایی‌نژاد، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در همین خصوص به روز گفت: “الان دانشگاه آزاد ما درحقیقت «دانشگاه آزاد از اسلام» است نه دانشگاه آزاد اسلامی. هیچ وحشتی هم از گفتن این حرف ندارم که دانشگاه آزاد از اسلام داریم.” او همچنین خواستار نظارت بیشتر حراست به وضع حجاب در دانشگاه‌ها و مراکز اداری شده بود.
*عکس: از مجموعه عکس‌هایی که بسیج دانشجویی در سال ۹۰ و در اعتراض به وضعیت حجاب در دانشگاه آزاد منتشر کرد.
روز