کشور کرد تشکیل نمی شود؛ پای جغرافیا در میان است! دکتر یدالله کریمی پور*


خوب یا بد، درست یا نادرست، کشور کرد تشکیل نخواهد شد. به عبارت بهتر، امکان تکوین آن بسیار نامحتمل و نزدیک به محال است؛ چرا؟

پاسخ آن بس روشن است. دست جغرافیا در میان است. این دست حتی در پایان سده ی ۲۱ همچنان توانمند بوده و نمی توان آن را نادیده انگاشت. این دست هفت بازوی غیر قابل دور زدن یا کمتر قابل دور زدن دارد. کمتر پیش آمده که اردوغان درست پیش بینی کرده و استراتژیک موضع گیری کند، ولی این بار درباره همه پرسی مسعود، نه تنها اشتباه نمی کند بلکه بر پایه بنیادهای کمتر خدشه پذیر و استراتژی ژئوپولیتیک، راه و مسیر روشنی در پیش گرفته است.

برمیگردم به این بازوهای ستبر که شوربختانه هرمیداس باوند و نقیب زاده و حتی سعید حجاریان از آنها غافل شده اند و در حاشیه به آنها پرداخته اند. همین نادیده انگاری، جبر جغرافیای آنها را به کج راهه کشانده است. این هفت بازو، استدلال نیستند، بلکه برهان هایی استوارند.

۱ـ اقلیم کردستان راه به دریای آزاد ندارد، همین یعنی پایان احساسات زودگذر همه پرسی مسعودی. کدام جنبش استقلال خواهی بدون دسترسی آزاد به ساحل آزاد جان سالم به در برده است؟

۲ـ اقلیم کردستان در میان دو قدرت منطقه ای تا بن دندان مسلح قرار گرفته است. ورود به اربیل و سلیمانیه از دیدگاه ژیو استراتژیک، کار ۴۵ روزه است.

۳ـ برای عراقی های سرمست از پیروزی بر داعش، هرچند عمل در جبهه جنوبی ساده نیست، آنها در تصمیمشان اراده ای پایین تر از پیشمرگ ها ندارند. فضای روحی و فکری و ایثارگری امثال الحشد الشعبی، بی شباهت به فضای جنگاوران عملیات طریق القدس، ثامن، بیت المقدس و…دهه شصت و هفتاد ایران نیست. مسعود و اتاق های فکرش، عامل روحیه، میان عوامل نه گانه جنگ، بی گمان نزد عراقی ها را نادیده انگاشته اند. اتکای مسعود به عوامل تاکتیکی به ویژه کوهستان است؛ رهبرانی که در تصمیم گیرهای خود به جای تمرکز بر پدیده های ژئواستراتژیک و راهکارهای استراتژی ژیوپولیتیک بر تاکتیک ها تمرکز کنند و این در حالی است که هیچ شرطبند ماهری، حاضر به شرط بندی روی اسب بازنده آنها نخواهد بود. حداکثر اندیشه اطرافیان مسعود بر چهار ارتفاع و چند تپه و آموزش های ناقص آمریکایی ها دور می زند.

۴ ـ محاصره کامل اقلیم، توان استراتژیک بارزانی ها را به حداکثر ۲۷ درصد کاهش خواهد داد. مسدود شدن راه های هوایی، زمینی و سایر ترددها، اقلیم را ناتوان خواهد ساخت ولی اینها در برابر آنچه پس از محاصره کامل پیش خواهد آمد، جشن است. به گمانم فاحعه انسانی اقلیم بس گسترده تر از سومالی، یمن و لیبی خواهد بود. از دو هفته دیگر پیامدهای این مسدودیت عنوان های اصلی رسانه ها هستند.

۵ـ هیچ دولتی نیست که بتواند در دو جبهه بجنگند. مسعود شاید ناگزیر باشد در سه تا پنج جبهه بجنگد. بارزانی ها باید منتظر کوچ های دایمی باشند.

۶ـ نه کردی یک زبان واحده است و نه کردها یکپارچه اند. مواضع مختلف مردم و گروه ها، اتفاقاً جنبه جغرافیایی هم دارد و شاید مشکل اصلی باشد. سیروان بارزانی، فرمانده ای استراتژیک نیست. او در جبهه های سلیمانیه، دهوک، اربیل، کرکوک و … به مشکل برخواهد خواهد کرد.

۷ـ شورای امنیت، اتحادیه عرب، ایران، کنفرانس اسلامی و…متحدانه با بغداد هم آوایند و هیچ نشانه ای پس از داعش نیز برای تشکیل کشور جدید نیست. در مجموع مسعود قدم در راه شکست گذاشته است.

*استاد تمام جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران

تنها مطالب و مقالاتی که با نام جبهه ملی ايران - ارو‌پا درج ميشود، نظرات گردانندگان سايت ميباشد
بازنشر مقالات با ذكر مأخذ آزاد است