پاى سخن پروفسور گارنیک آساتوریان, استاد قوم شناسى( ایران ) استاد در دانشگاه ایروان ارمنستان

مدیر برنامه  کاووس ارجمند

پروفسور آساتوریان با این پیش زمینه که کشور ایران یک ساختار ملى است که در درازاىً  تاریخ همواره بعنوان یک اقلیم براى همه ایرانیان بوده است گفتگوىً خود را آغاز کردند.

جاى بسى شگفتى بود که ایشان با زبان پارسى  روان گفتگو مى کردند که این خود نشانه اى بود از دانش وسیع و مهر ایشان به فرهنگ ، زبان و اقوام ایرانى ( پارس – ترک – عرب – بلوچ – ترکمن – گیلک – کرد – طبرى- لر – بختیارى – طالش – سمنانى – گورانى – قشقایى پشتو- آسورى – سیوندى و خرده فرهنگ هاى دیگر ) ایشان پیوسته بر این نکته تأکید داشتند که کشور ایران را نباید با کشورهاى دارای  فدراسیون و یا کنفدراسون مقایسه کرد.

 به گفته ایشان ایران از یک سامان ملى و از ساختارى طبیعی برخوردار است که حداقل ٣٠٠٠ سال عمر دارد . مردمان این سرزمین با زبانها و گویش هاى مختلف صحبت مى کنند و کشور ایران از فرهنگ ها و خورده فرهنگ ها ى گوناگون تشکیل شده است و همه ایرانى هستند.

پروفسور إساتوریان پیوسته تأکید داشتند که ایران یک کشور ( کثیر المله ) نیست بلکه ملت ایران  ٩٩٪ ایرانى هستند  که با زبانها و گویش هاى گوناگون گفتگو مى کنند.

آذربایجان شرقى و غربى ، قزوین و قشقایى ها نیز که ترکى صحبت مى کنند از ایرانیان اصیل هستند. کردها ، بلوچ ها و پارس ها و اعراب خوزستان همه ایرانى هستند با زبانها و گویش هاى گوناگون.

نکته دیگرى که پروفسور آساتوریان به آن اشاره و تأکید داشتند این بود که در ایران کنونى هیچ قومى با کشور خود به ایران ضمیمه نشده است و اقوام آریایى نیز بیش از رسیدن به غرب – شرق و جنوب ایران و هندوستان در میانه هزاره دوم پیش از میلاد مسیح از مردمان و فرهنگ اقوام ( اورارتو) که در نواحى اطراف دریاچه ارومیه زندگى مى کردند تأثیر پذیرفتند ، اقوام آریایى ( هخامنشیان – مادها و پارتها) سپس بسوى غرب ( هگمتانه ) و سرزمین کنونىً پارس که بخشى از سرزمین ( ایلام باستان ) بود و بنام ( انشان و یا انزان )  نامیده مى شد ( استان فارس و ساحلى)  کنونى مهاجرت کردند و دولت ایلام که پس از شکست از دولت آشور از رمق افتاده بود تسلیم اقوام سلحشور آریایى شد و مادها در غرب ایران و پارسها امپراتورى هخامنشیان را تشکیل دادند و پایتخت خود را در شهر شوش که پایتخت ایلامیان بود قرار دادند و بدستور کورش پاسارگاد ساخته شد و تخت جمشید و پایتخت مدرن هخامنشیان و شهر استخر بوسیله داریوش بزرگ ، و با کوشش خشایارشاه و پى گیرى ایشان ساخته  و کامل شد.

و از جمله به گورانیان که در کرمانشاهان تا کرند زندگى مى کنند و مردم ایلام کنونى که  همه با یک زبان مشخص کردى گفتگو نمى کنند اشاره داشتند. و اینکه بگوییم همه کردها از قوم ماد هستند و یا همه پارسى ها از هخامنشیان هستند اشتباه بزرگى است . زندگى در سرزمین پارس کنونى دلیل بر پارس بودن نیست و اضافه کردند قوم پارس و کرد و عرب و ترک معنى ندارد و همه ایرانى هستند با زبانهاى گوناگون، ایشان در مورد ترکان صفوى که از شمال ایران به اردبیل آمدند گفتند رهبر مذهبى ایشان شیخ صفى الدین اردبیلى به زبان ایرانى آذربایجان حرف مى زد و بنا به گفته ایشان

بنیان گذاران صفویه خود ایرانیان بودند که با قزلباشان همراه شدند.

 زبان ترکى که در آذربایجان شرقى و غربى زبان مادرى خوانده مى شود سابقه زیادى ندارد و از جمله اظهار داشتند در قرن دوازدهم که ( مارکو پولو) از آذربایجان دیدن کرد در سفرنامه خود هیچ اشاره اى به زبان ترکى در آذربایجان نمى کند.

پروفسور إساتوریان در بخش پایانى گفتار خود اضافه کردند تمام این تقسیمات قومى پس از اسلام در ایران بوجود آمده است و در مورد بخش کوچکى از مردم ایران که در خوزستان به زبان عربى گفتگو مى کنند إظهار داشتند این مردمان از ایلامی تباران و ایرانیان هستند اگر چه گروهى از سامى زبانان در حکومت ایلامیان از غزه به خوزستان کنونى کوچ داده شدند تا از آنها در دفاع از مرزهاى ایلام بهره گیرند. بنا به گفته ایشان تنها حدود ۶٠٠٠٠ نفر عرب از شبه جزیره عربستان در دوران حکومت عباسى به خراسان آورده شدند که آنها نیز به مرور ایرانى شدند و زبان آنها نیز ایرانى شد.

و در نتیجه گیرى پایانى خود گفتند زبان کنونى و رسمى در ایران زبان پارسى است و این زبان هیج ربطى به قوم پارس ندارد بلکه زبانى است که همه مردمان ساکن در جغرافیاى کنونى ایران آنرا مى فهمند و بکار مى گیرند “ضمن احترام و کوشش جهت نگاهدارى از همه زبانها ، گویش ها و فرهنگ هاى گوناگون دیگر”

گردآورى و نوشتار از:

کاووس ارجمند

٢٠ آوریل ٢٠١۴