مذاکرات هسته‌ای وین میان ایران و شش قدرت جهان بدون نتیجه خاتمه یافت. طرفین می‌گویند که این موضوع در روند مذاکرات عادی است. با این همه، آمریکا در باره محدودیت زمان به ایران هشدار داده است.
چهارمین دور از مذاکرات ایران و گروه پنج بعلاوه یک بر سر پرونده هسته‌ای ایران روز جمعه (۱۶ مه/ اردیبهشت) در حالی پس از سه روز بی‌نتیجه خاتمه یافت که هر دو طرف این موضوع را در روند مذاکرات “غیر قابل پیش‌بینی” ندانسته و آن را “طبیعی” توصیف کرده‌اند. با این‌همه این نخست بار بود که نشست ایران و پنج بعلاوه یک بدون برگزاری نشست مطبوعاتی مشترک محمدجواد ظریف٬ وزیر امور خارجه ایران٬ و کاترین اشتون٬ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا٬ پایان یافت.
یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود نیز در گفت‌وگو با رویترز٬ هشدار داد که زمان نامحدودی در اختیار طرفین برای مذاکرات قرار ندارد.
غرب، خصوصا آمریکا همواره ایران را متهم کرده که از فعالیت‌های هسته‌ای خود در پی دستیابی به بمب است. امری که ایران همواره آن را رد کرده است. هدف از مذاکرات ایران و گروه پنج بعلاوه یک که در دولت جدید ایران٬ دولت حسن روحانی٬ با شکل‌گیری توافق اولیه هسته‌ای آغاز شده است دستیابی به توافق جامع نهایی‌ست که بر اساس آن تحریم‌ها علیه ایران در برابر پایبندی ایران به محدود کردن برنامه هسته‌ای‌اش برچیده خواهد شد.
از زمان شکل‌گیری توافق اولیه هسته‌ای که در نوامبر گذشته در ژنو به دست آمد مذاکرات برای دستیابی به توافق جامع نهایی در جریان است.
تلاش طرفین برای پایبندی به موعد مقرر برای دستیابی به توافق جامع
به گفته دیپلمات آمریکایی‌ای که با رویترز گفت‌وگو کرد: «در هر مذاکره‌ای روزهای خوب و روزهای بد٬ بالا و پایین‌هایی وجود دارد٬» وی این دور از مذاکرات را بخشی “بسیار مشکل” خواند اما بی‌نتیجه ماندن این دور را غیرقابل پیش‌بینی‌ای ندانست. او گفت: «ما اکنون در آغاز پروسه‌ی نگارش پیش‌نویس هستیم و راه قابل ملاحظه‌ای در پیش داریم که باید طی کنیم.»
در توافق اولیه هسته‌ای ذکر شده بود که طرفین شش ماه از آغاز عملیاتی شدن مفاد توافق وقت دارند تا به توافق جامع نهایی دست یابند. البته در توافق اولیه تا شش ماه فرصت تمدید برای مذاکرات در نظر گرفته شده است. مقام آمریکایی طرف گفت‌وگوی رویترز گفت مذاکرات وین مجددا در ماه ژوئن از سر گرفته خواهد شد. به گفته وی طرفین به موعد ۲۰ ژوئیه برای نهایی کردن مذاکرات و دستیابی به توافق نهایی پایبند هستند.
این موضوعی بود که عباس عراقچی٬ معاون وزیر خارجه ایران٬ نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران تایید کرد. به گفته وی، “برای برگزاری یک دور از مذاکرات در خردادماه تصمیم‌گیری قطعی” صورت گرفته است. به گزارش واحد مرکزی خبر ایران، عراقچی با اعلام اینکه در نشست نخست “پیشرفت خاصی” وجود نداشته است آن را “غیر طبیعی” ندانست و گفت: «امیدواریم در جلسات بعدی جبران شود.»
عباس عراقچی در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که ایران به توافقی رضایت خواهد داد که بر اساس منافع آن باشد، خواسته‌های تهران را “تامین و حقوق مردم ایران را تثبیت کند.” او گفت: «اگر تا سی ام تیر به چنین توافقی دست یابیم خوب است و اگر هم نرسیم، فاجعه‌ای رخ نداده و دنیا هم به آخر نرسیده است. هنوز شش ماه وقت داریم که مذاکرات را دنبال کنیم.»
مخالفان مذاکرات هسته‌ای با ایران در غرب و اسرائیل ایران را متهم به بازی به زمان برای پیشبرد برنامه‌ی تسلیحاتی هسته‌ای می‌کنند. در مقابل طرفداران استفاده از گزینه‌ی دیپلماتیک در قبال ایران خصوصا دولت باراک اوباما٬ رئیس‌جمهور آمریکا٬ بر انجام مذاکرات پافشاری می‌کنند. با این‌همه، دولت اوباما نیز بارها اعلام کرده که “عدم توافق بهتر از توافق بد با ایران است.” در صورت شکست مذاکرات گزینه‌ی پیش‌رو حمله نظامی به ایران خواهد بود امری که تا کنون از آن پرهیز شده است.
عباس عراقچی روز گذشته گفت: «همه معتقدند که تا سی‌ام تیر فرصت برای رسیدن به توافق فراهم‌تر است و پس از آن ممکن است تحولاتی در آمریکا و اروپا و جای دیگر روی دهد که کار را سخت‌تر کند. فارغ از اینکه این تحلیل درست است یا خیر، تلاش همه ما رسیدن به توافق پیش از پایان شش ماه اول است.»
برخی از محورهای اختلاف
اکرچه عباس عراقچی در نشست مطبوعاتی خود خواستار آن شد که درباره نقاط اختلاف دو طرف گمانه‌زنی نشود و گمانه‌زنی‌ها را خلاف واقع خواند اما آن‌چه در روزهای گذشته در رسانه‌های گوناگون در سراسر جهان منتشر شد خبر از آن داشت که یکی از محورهای اصلی اختلاف در این دور از مذاکرات برنامه موشکی ایران بوده است.
آمریکا اصرار دارد موضوع موشک‌های دوربرد ایران در مذاکرات هسته‌ای گنجانده شود. آمریکا و متحدان آن می‌گویند که موشک‌های دوربرد ایران توانایی حمل کلاهک‌های هسته‌ای را دارند و با توجه به قطعنامه چهارم سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ باید در مذاکرات هسته‌ای به آن پرداخته شود. ایران این موضوع را مربوط به صنایع دفاعی ایران دانسته و رد می‌کند.
نشریه اکونومیست نیز از دیگر اختلاف‌های ایران و گروه پنج بعلاوه یک خبر داده است. به گزارش این نشریه، غرب در پی توافقی ۱۰ تا ۲۰ ساله با ایران است. اما ایران تنها برای انجام توافقی نهایتا تا پنج سال اعلام آمادگی می‌کند. قرار است پس از اتمام زمان توافق شده با ایران مثل یک عضو عادی امضا‌کننده‌ی ان‌پی‌تی برخورد شود.
دیگر موضوع مطرح این است که ایران می‌گوید به محض نهایی شدن توافق جامع بین ایران و پنج بعلاوه یک٬ باید تحریم‌ها برداشته شوند٬ امری که مورد توافق سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپاست. اما آمریکا مخالفت می‌کند. آمریکا می‌گوید بهترین پیشنهادی که برای ایران دارد این است که تحریم‌ها را به تعلیق درآورد. در هر حال نه تنها آمریکا که دیگر کشورهای غربی نیز بیش‌تر تمایل به برداشتن تحریم‌ها به صورت گام به گام دارند تا ایران به تعهدات خود پایبند بماند.
نشست وین که روز گذشته خاتمه یافت اولین دور از نشست‌هایی بود که قرار است در آن‌ها پیش‌نویس اولیه توافق جامع نهایی آماده شود.
دویچه وله