تاجیکستان یکی از سه کشور فارسی زبان جهان این روزها همراه و همدوش با ملت ایران و افغانستان به استقبال عید نوروز می رود تا بار دیگر آن را در دوران استقلال خویش با شکوهی بیشتر برگزار کند. همزبانی و قرابت فرهنگی ایرانیان و تاجیکان موجب شده است تا هر ساله بر شمار کسانی که در این ایام مقصد تعطیلات نوروزی خود را تاجیکستان انتخاب می کنند، بیشتر می شود.
آیین های جشن عید نوروز و آغاز سال نو از جمله فرهنگ و آداب و رسوم مردم تاجیکستان و برجای مانده از فرهنگ ایران زمین در این کشور است که همه ساله با شکوه خاصی برگزار می شود.مردم این کشور همانند مردم دیگر کشورهای حوزه تمدنی ایران از شب چهارشنبه سوری با برپایی آیین های جشن سنتی به استقبال عید نوروز می روند.
تاجیکها چهار روز تعطیلات رسمی برای نوروز دارند و در این مدت، سکوهای موقت کنسرت در گوشه و کنار شهرها بر پا می‌شود که تا روزها پس از این ایام شاهد شادی و پایکوبی مردم است. علاوه بر آن ، همه شهرها و روستاها نیز مراسم سنتی دست افشانی و شادمانی دارند.
دادِخدا سیم الدین‌اف ، رئیس پژوهشگاه زبان و ادبیات فرهنگستان علوم تاجیکستان به بی بی سی گفت: «در گذشته یک سنت مشترک تجلیل از نوروز میان مردم آریایى وجود داشت. در تاجیکستان ، ایران و افغانستان ویژگیهاى محلى تجلیل نوروز وجود داشت و هنوز هم رایج است. این سنتها را باید احیا کرد و تمامى این سنن را در یک سنت مشترک براى تجلیل از نوروز آماده کرد ، تا مراسم تاریخى تجلیل از نوروز به وجود بیاید.»
در روز های عید در تاجیکستان همه لباس نو می پوشند ، بویژه کودکان ، زنان و دختران با پوشیدن لباس های رنگارنگ که نقشی از گل های بهاری دارند به شکوه این جشن می افزایند. نوروز را هر اداره، کارخانه و نهادهای دولتی و غیردولتی به طور دستجمعی جشن می گیرند و مردم روستاها و قصبه ها نیز مراسم جشن را برگزار می کنند.دولت تاجیکستان نیز هر سال جشن نوروز را در یکی از مناطق کشور برگزار می کند که در آن «امامعلی رحمان» رییس جمهوری و دیگر مقامات این کشور شرکت می کنند.
چیزی که در جشن های نوروزی این چنینی تاجیکها مرسوم است این است که جشن های مفصل معمولاً در تفرجگاه‌های خارج شهر برگذار می‌شوند و شاید به همین خاطر تاجیکها به آن «گلگشت نوروزی» می‌گویند. برای مثال در دوشنبه شهرک وحدت با پارک بزرگی که دارد میزبان می‌شود و در خجند «کالخوز اربابی» با باغ‌های وسیع اطرافش. چای کبود و نان رایگان از جمله چیزهایی هستند که فقیرترها را هم به شرکت در این جشن تشویق می‌کند و اگر «آش پلو»ی رایگان هم باشد نور علی نور است (آش پلو را با نخود ، برنج، و پی گوسفند و آب زیاد می‌پزند). بندبازی، کشتی محلی و خروس جنگی (در مناطق روستایی جنوب) از دیگر فعالیت های مرسوم در این روزها به شمار می‌رود. 
تاجیک ها از دیرباز نوروز را مقدس می دانند و با دعا و نیایش های ویژه که در رسوم گل گردانی، سمنو پزی ، کلوچه پزی دارند به استقبال نوروز می روند و رسیدن بهار را با گل گردانی گل های نرگس ، سیاه گوش و گل های بهمن خبر می دهند.نان تاجیکی اگرچه همواره خوشمزه و پرطرفدار است اما در ایام نوروز با پیوستن انواع شیرینی های محلی از طعم و جاذبه بیشتری برخوردار می شود. 
آیین تهیه و پخت «سمنک» یا «سمنو» در همه مناطق این کشور هنوز هم باقی است و پس از اعلام استقلال در ۱۸ سال قبل به جدول جشن های رسمی عید نوروز وارد و دوباره احیا شده است. آیین پخت سمنک نوروزی که تا به حال بیشتر خاص مردم روستاهای تاجیکستان بود، هم اکنون در میان ساکنان شهرها نیز اجرا می شود. سمنک را در تاجیکستان عمدتا زنان می پزند و برای این کار از قبل در ظروف روباز گندم را به خیس می گذارند و تا زمان سبز شدن دانه های گندم انتظار می کشند. در روز های آمادگی برای برپایی جشن نوروز شیره این گندم را با آرد مخلوط کرده به دیگ می ریزند و روی آتش برای پخت می گذارند. پخت سمنک از صبح زود دو روز قبل از عید آغاز می شود و برای این که سمنک خیلی دیر می پزد، زنان طباخ گرد دیگ جمع شده و تا پخت آن با زدن دف در وصف نوروز ترانه می خوانند. به عقیده تاجیک ها، در زمان پخت سمنو حاجتمندان می توانند حاجت بگیرند و بیماران نیز شفا یابند و به این خاطر سمنو به معنی استقبال از بهار و در بین تاجیک ها شفابخش است اما آنچه در این تصویر می بینید سمنو نیست بلکه بازار معروف دوشنبه را آخرین روزهای سرد سال نشان می دهد. فرا رسیدن ، روزهای بهار و لبخند نزدیک است. اکنون در آستانه عید نوروز حال و هوای مناطق مختلف تاجیکستان به ویژه شهر دوشنبه دگر گون شده، خانه تکانی و جنب و جوش مردم تاجیک برای استقبال از بهار زاید الوصف است و خیابان ها و منازل برای برگزاری جشن نوروز آذین بندی شده اند. به اعتقاد تاجیک ها که زن و مرد همدوش یکدیگر به کار و فعالیت مشغولند، با رسیدن بهار و عید نوروز هیچ کینه و کدورتی در دل ها نمی ماند ، زیرا نوروز عید محبت ، عشق ورزی و دوستی است. تاجیکان به رغم سال های جدایی از سرزمین نیاکان خود ایران زمین هیچگاه سنت های ملی خویش را فراموش نکرده و هر سال عید نوروز را با برگزاری آیین های ویژه جشن می گیرند. مردم فارس زبان تاجیکستان که در آغوش طبیعت سرسبز منطقه آسیای مرکزی زندگی می کنند شعر و ادب فارسی را از نیاکان خود به میراث برده اند و مردمانی فرهنگ دوست و پایبند به آداب و سنت های پیشینیان خود هستند.
با وجود اینکه در دوران حاکمیت شوروی سابق ، روس ها با هدف یکسان سازی فرهنگی در جمهوری ها برگزاری سنت های ملی را ممنوع کرده بودند اما مردم مسلمان و فارس زبان تاجیکستان هیچگاه از سنت ملی و مذهبی خویش دست نکشیده اند. تصویری از بازار سنتی دوشنبه و آجیل های پرمغزی که برای سفره نوروز آماده شده اند.
آیین چهارشنبه سوری هم در بین تاجیک ها همچنان به شیوه ایران باستان برگزار می شود و مردم با آتش زدن هیزم و برپایی آتش در یک محوطه باز و یا خارج از شهر چهارشنبه آخر سال را جشن می گیرند. برگزاری مسابقات فرهنگی هنری و ورزشی از بخش های دیگر برنامه نوروز در تاجیکستان است. مردم تاجیکستان همچنین به مناسبت عید نوروز در اولین فرصت به عیادت بیماران و سالمندان می روند و سال نو را به آنان تبریک می گویند. این تصویر ، مجسمه امیراسماعیل سامانی موسسه سلسله سامانیان در ایران است که تاجیک بود و اکنون به عنوان نماد تاجیکستان مورد احترام همگان و محل برگزاری مراسم استقبال رسمی از سران کشورهای خارجی است. اغلب زوجهای تاجیک نیز هنگام مراسم ازدواج دسته گلی را نثار امیراسماعیل سامانی می کنند و در ایام نوروز این محل از رونق بسیاری برخوردار می شود. اگرچه تدارک و برگزاری آیین های نوروزی در کشورهای ایران، افغانستان و آسیای مرکزی به ویژه تاجیکستان تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد، ولی رنگ و بوی نوروز در تاجیکستان نسبت به سایر کشور های منطقه بیشتر و اصیل تر است. بدخشان، کولاب، خجند، یغناب، درواز، رشت و حصار نام های آشنایی است که ده ها قرن در ورق های تاریخ ماوراء النهر از آنها نام برده شده است و امروز زینت بخش جمهوری فارس زبان تاجیکستان است.
گروه گروه از کودکان و نوجوانان دختر و پسر تاجیک در هفته آخر سال قاصدک ها و گل ها را از مناطق کوهستانی جمع آوری کرده و با لباس های رنگارنگ اطلسی آیین های ویژه گل گردانی را در روستاها و شهر های تاجیکستان برپا می کنند. کودکان در حالی که دسته های گل نرگس ، بهمن ، بایچچک و سیاه گوش در دست دارند ، با خواندن ترانه های شورانگیز کودکانه در روز های آخر سال به در خانه ها می روند و با تقدیم گل از صاحبان خانه ها مژدگانی فرا رسیدن بهار و نوروز را طلب می کنند. قبل از آمدن نوروز کودکان با برگزارى مراسم «گل گردانى» به دیگران پیغام فرا رسیدن بهار را می رسانند. این مراسم یک هفته قبل از نوروز، یعنى در اوائل دهه دوم ماه مارس از سوى گروهى از کودکان که در دست گلهاى سیه گوش ، بایچیچک یا نوروزى دارند ، اجرا می شود. این کودکان به هر منزل مسکونى نزدیک شده و با خواندن شعرهایى فرارسیدن فصل بهار را به صاحبان آن خانه شادباش می گویند. صاحبخانه هم در پاسخ به تبریکات کودکان به آنها مقدارى گندم، نخود، نسک و انواع دیگر محصولات غله یا شیرینى اهدا می کنند و کودکان با جمع آوری عیدى خود این مواد را به منزل یکى از دوستان می برند و صاحب منزل براى آنها غذاى نوروزى آماده می کند. پختن سمنو (یا سومانک در لفظ محلی) از فعالیت‌های ویژه دختران دم‌بخت است. کودکان روزها پیش از فرارسیدن نوروز اشعار آن را در مدرسه و کلاس فرا می گیرند.
صفر سلیمانی فوق دکترای فرهنگ ایران از آکادمی سن پترزبورگ که در مرکز مطالعات استراتژیک وابسته به ریاست جمهوری تاجیکستان و در حوزه های فرهنگ ، تمدن ، گفتگوی تمدن ها و برنامه ریزی های فرهنگی فعالیت می کند ، درباره دیگر تلاش های تاجیکان برای برگزاری نوروز می گوید: «اهمیت نوروز به حدی است که از ۵ سال قبل در کشور نوروزگاههایی درست کرده اند که مردم برای برگزاری نوروز در آنها جمع می شوند و غذاهای سنتی مثل آش و پلو می پزند ، در مسابقات ورزشی مثل کشتی و اسب سواری و بزکشی شرکت می کنند.مردم در برخی مناطق تاجیکستان در نوروز به روی هم آب می پاشند و در همه مناطق هفت سین چیده می شود و خانه تکانی می شود. شاید مردم متوجه سنت ها و ارزش های معنوی این آیین ها نباشند اما در نوروز خانه تکانی می کنند. شیرینی تحفه کردن هم در دهات تاجیکستان رسم است و معنی این را دارد که زندگی شیرین داشته باشند. ابوریحان بیرونی هم در کتابی آورده است که شاهان قدیم شَکر می دادند به همدیگر که رمز شیرینی و فراوانی است.بیشتر کسانی که به فرهنگ ایرانی اعتقاد دارند در خانه های خود هفت سین می چینند. هفت سین ما شبیه هفت سین ایرانی هاست اما ماهی در آن وجود ندارد و در عوض گل، آب، آینه و قرآن روی سفره می گذارند. سُمَنَک (سمنو) پختن هم رسم است و حتی در ادارات، دانشگاهها و موسسات هم مردم شب را می مانند و آتش درست می کنند، سمنک می پزند، شعر می خواننند و پایکوبی می کنند واین آیین برای آنها جدی است.»
جام جم آنلاین