مراسم هفتم آبان، روز کورش بزرگ
متن گفتگوی رادیو فردا (امیرمصدق کاتوزیان) با کورش زعیم
هفتم آبان ۱۳۹۷خ
امیرمصدق کاتوزیان: ماموران نیروی انتظامی شیراز روز دوشنبه از تجمع دوستداران ادای احترام به کورش پادشاه هخامنشی جلوگیری کردند. روز هفتم آبان برابر با ۲۹ اکتبر برابر است با ورود کورش به بابـل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد مسیح، شماری از شهروندان ایران و ۱۹ مورخ ارشد تاریخ باستان از کشورهای مختلف در سال های گذشته از تهران خواسته اند که روز ۷ آبان به نام «روز کورش» در تقویم رسمی ایران ثبت شود. اما پس از اعتراض بعضی از مراجع تقلید شیعه نزدیک به حکومت (به ویژه آیت الله حسین نوری همدانی) به گردهمایی شمار چشمگیری از حامیان ثبت رسمی این سالگرد در پاسارگاد در روز هفتم آبان ماه ۱۳۹۵ دیگر اجازه تجمع در آرامگاه کورش به علاقمندان داده نشده است.
بنابر گزارش های غیر رسمی در روزهای گذشته هم بعضی شهروندان پیامک هایی بی نام و نشان دریافت کرده اند حاوی این هشدار که تجمع در پاسارگاد غیرقانونی است و باید از تجمع در کنار آرامگاه کورش پرهیز کرد. با این وصف، امسال حامیان نامگذاری روز هفتم آبان به نام «روز کورش» چه کردند؟
کورش زعیم: امسال هم مثل سالهای گذشته اجازه ندادند، البته سال گذشته در آنجا دیوار کشیده بودند و امسال هم به شدت امنیتی بود و کسی را اجازه ندادند برود تو، فقط یکی از جوانان ما توانست یک تاج گل ببرد و بگذارد روی مزار. من خبری که دارم، جمعیت را نگذاشتند بروند تو، بهیچ وجه.
امیرمصدق کاتوزیان: آقای زعیم در نبود امکان برگزاری مراسم رسمی، علاقمندان به رسمی شدن این روز به نام “روز کورش” اقدام دیگری کردند یا نه؟
کورش زعیم: آن موقعی که من اجازه داشتم بروم آنجا و اتوبوسهای دانشجویان و کسانی که علاقمند بودند می آمدند آنجا، دیگر الان چون جمعیت یکدفعه گرایش به کورش پیدا کرد و کورش، یک نماد ایرانی، دوباره زنده شد، اینها از ترسشان که مبادا یکدفعه مردم شورش بکنند یا شعارهای علیه نظام بدهند، به هیچ وجه این چند سال اخیر اجازه ندادند. بنابراین، من پس از همان سال [۸۶ که در آنجا سخنرانی معروف خود را کردم] و دیگر اجازه ندادند آنجا بروم، و در آنجا هم [یک دفعه سال ۸۸ و هم در سال ۸۹،] بازداشتم کردند و به من گفتند که دیگر حق نداری بیایی، من توی خانه ام [از سال ۹۰] هر سال روز کورش را مراسم میگیرم و دوستان میایند، جمعیت خوبی هم میایند. در دو سالی هم که در زندان اوین بودم، در آبانماه [سالهای ۹۵ و ۹۶] در آنجا مراسم گرفتم و زندانیان سیاسی گرد می آمدند. امسال من شنیده ام که گردهمایی های خانگی زیاد شده. دستکم دو سه تا از دوستان خودمان میدانم که توی خانه شان روز کورش را مراسم گرفته اند، و فکر میکنم که این روند یواش یواش دارد خیلی گسترده میشود.
امیرمصدق کاتوزیان: آقای زعیم، یعنی میگویید که الان هم به مناسبت ۷ آبان کسانی در خانه شما جمع شده اند؟
کورش زعیم: بله، الان در جریان است. شما که زنگ زدید آمدم توی اتاق کارم و در را بستم که سر و صدا نباشد. من هر سال میگیرم، من حتی در زندان هم گرفتم. موقعی که در سال ۸۶ من برای اولین بار بیانیه ای را در پاسارگاد در برابر آرامگاه کورش سخنرانی کردم، که نوارش هم هست، از آن سال من هر سال بیانیه ای برای روز کورش داده ام. بعد از آن دو سال ۸۷ و ۸۸، که اجازه ندادند [و در آنجا دستگیرم کردند]، من هر سال در خانه ام مراسم میگیرم. دوستان هم میایند و جمعیت خوبی هم میایند.
امیرمصدق کاتوزیان: علاقمندان به رسمی شدن روز کورش در ۷ آبان، البته از دوستداران جبهه ملی ایران فراتر میروند. این عده چگونه طیفی هستند؟ بین شما و آن دیگران هماهنگی هست، نیست، آقای زعیم؟
کورش زعیم: آنها طیفی هستند ناراضی هستند از جمهوری اسلامی. از جبهه ملی که تنها من هستم، از گروههای دیگر هم شنیده ام، تشکل های سیاسی که مثلا گرایش به اصلاح طلبی دارند، یا از آنها بریده و جدا شده اند، این مراسم را میگیرند. اینکه چقدر گسترده است من نمی دانم، ولی همه این را اذعان دارند که پایه گذار این روز، حالا اگر نامش را جنش بگذارید، ما بوده ایم در جبهه ملی در آن سال ۸۶، من به پیشنهاد دکتر پرویز ورجاوند رفتم و در آنجا سخنرانی کردم. این جنبش به نام ما تمام شده چون یازده سال ست این مراسم را برگزار میکنیم، و بیانیه میدهیم.
امیرمصدق کاتوزیان: کمتر از سه هفته پیش بهرام پارسایی نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی، که خودش معتقد به نامیدن روز کورش در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران است، رفتار حسن روحانی را دوگانه توصیف کرد که در سفرهای بین المللی در سازمان ملل یا اروپا ایران را مُنجی یهودیان میداند ولی درخواست او برای رسمی شدن نامگذاری روز کورش را به شورای امنیت ملی ارجاع داده. تا چه حد زمینه برای رسمی شدن چنین روزی در تقویم ایران فراهم است؟
کورش زعیم: هنوز ما خبر [از نتیجه این ارجاع] نداریم، ولی اینکه ارجاع شده به شورای امنیت ملی، یک ذره کاری بیربط بود. روز کورش بزرگ را کمیته نجات پاسارگاد [به ریاست بانو میرزادگی که دکتر ورجاوند، دکتر دادخواه و خود من هم در هیئت امنای آن بوده ایم]، چند سال پیش، فکر میکنم ۸۶ یا ۸۷، بود که به یونسکو پیشنهاد کردیم که به نام «روز جهانی کورش» ثبت شود. هنوز پاسخی از یونسکو دریافت نشده است. من اینجا در سال ۸۶، پیشنهاد کردم که ملت ایران این روز را به عنوان «روز ملی ایران» بشناسد و هر سال این روز هفتم آبان روز ملی ایران باشد، زیرا نخستین بیانیه جهانی حقوق بشر توسط کورش در این روز اعلام شد و در شرایطی که کورش وارد بابل شده بود، بدون خونریزی، بدون هیچ رفتار خشن که امپراتوری های دیگر می کردند، خیلی با مسالمت و حسن نیت آمد و احترام به دین و آیین و مردمش گذاشت، پس این روز ملی ماست، چون ما روز ملی در واقع نداریم. جمهوری اسلامی که فکر نمی کنم گرایش داشته که این روز را جانشین ۲۲ بهمن خودشان بکند، ولی بهر حال امیدوارم که روزی این روز به عنوان روز ملی ایران شناخته شود.