شنوندگان عزیز ما امروزمجددا درخدمت آقای جمال درودی ازیاران واعضای دیرپای جبهه ملی ایران درتهران هستیم .
س : آقای جمال درودی باسلام و درود وبا سپاس ازحضورتان دراین گفتگو.
ج : من هم متقابلا ازجنابعالی ومدیریت رادیو صدای آزادگان تشکر می کنم که این فرصت رادراختیارمن گذاشتید.
س : می خواستم بفرمائید که دراین روزنکبت بار۲۸ مرداد چه شد…؟ وچگونه بود…؟ وچه گذشت…؟
برای هم میهنان بویژه نسل جوان به عنوان یک تاریخ زنده که درتمام حوادث حضورفعال داشتید. لطفا بفرمائید.
ج : من ۲۸ مرداد ۳۲ را روز زایش اهریمن می دانم . روزی که سه قدرت بزرگ جهان ( آمریکا، انگلیس، روسیه ) با وجود تمام تضادهای سیاسی و اجتماعی که با یکدیگرداشتند دریک مسئله برای اولین باربه توافق رسیدند و آن سقوط حکومت ملی دکترمصدق بود. هرسه نقش مشترک وسهم مساوی دراین رویداد زشت وپلید داشتند.
امروزبرآن نبودم که دراین گفتگوی کوتاه به وقایع تلخ ۲۸ مرداد که خود شاهد وناظرآن بوده وضربات مهلک آن را تحمل کردم بازگوکنم . دررابطه با آن روزننگ آفرین چه بسیارازپژوهشگران ومحققان وسیاستمداران وحتی دست اندرکاران کودتا که خود ازخان آن بهره ها برده اند . به نقد وتجزیه وتحلیل پرداخته اند .
ولی چون ازمن خواستید که دیدگاه های خود را دراین رابطه بیان کنم خیلی کوتاه و گذرا مطالبی را تقدیم می دارم .
عده ای براین باورند واین مسئله را اشاعه می دهند که کودتای رجاله ها وفواحش ” قیام ملی…! ” توانستند درمدت زمانی کوتاه دولت قانونی مصدق راسرنگون سازند . واین بدان معنا ست که دولت مصدق پایگاه مردمی نداشته . این افراد که چنین می پندارند یاناآگاهند ویا عناد دارند درحالی که پایه های کودتا وتوطئه ها ازروزی آغازشد که جمال امامی درمجلس شانزدهم پیشنهاد نخست وزیری مصدق راداد به امیدآنکه او نخواهد پذیرفت . ولی علی رغم خواسته او واربابانش مصدق مسئولیت راپذیرفت وموفق شد باپشتیبانی ملت ایران صنعت نفت راملی اعلام کند . استعمارگران براین باوربودند که با تحریم ها وفشاراقتصادی وجلوگیری ازفروش نفت دولت اورا ازپای درخواهند آورد . ولی مصدق موفق شد برای اولین باردرایران بودجه را بدون درنظرگرفتن عواید نفت توازن دهد که این خود یکی ازشاهکارها وپیروزی های مصدق بود .
سپس دولت انگلستان نزاع را به مجامع بین المللی کشاند ومصدق با حضورخود درآن مجامع حقانیت ملت ایران رابه دنیا اعلام کرد ودرنتیجه پیروزوسربلند ازآنها بدرآمد وبحق مردسال شناخته شد .
دولتهای استعماری وعوامل داخلی آنها سعی براین داشتند که با فشاربردولت و خواسته های بحق و قانونی مصدق او را واداربه استعفا نمایند که چنین شد . ولی ملت آگاه وبپا خواسته ایران درروز۳۰ تیر۱۳۳۱ حماسه ها آفریدند وبا نثارخون خود توطئه ئوطئه گران راخنثی کردند . باید دراین راستا با این نکته اشاره ای داشته باشم که حزب توده درتمام دوران دولت ملی مصدق تشنج آفرینی کرد تا جایی که آنهارا توده نفتی نامیدند .
استعمارگران وعوامل آنان توطئه دیگری را طرح کردند و آن دورکردن عده ای ازیاران نهضت ملی بود و آنان را با تطمیع وقول وقرارهایی درصف دشمنان سرسخت مصدق قراردادند و حتی توطئه قتل مصدق را کشیدند ودرغائله نهم اسفند با برنامه ریزی ازپیش تدوین شده شاه وآخوند های درباری اقدام به ازبین بردن اوکردند که به خواست خداوند ” مرغ ازقفس پرید ”
درتوطئه دیگررئیس شهربانی سرتیپ افشارطوس راربودند وبا وضع فجیعی او رابه قتل رساندند واین خود پیامی بود به افسران ارتش وشهربانی که عاقبت همکاری نکردن با شاه این است .
مجلس دوره هفدهم را درمقابل دولت مصدق قراردادند و تصمیم داشتند با استیضاح ها ازراه قانونی دولت را ساقط کنند مصدق با کیاست بوسیله رفراندوم این مرکز توطئه را بی اثر گذاشت . دیگربرای استعماروعوامل داخلی آن راهی جزکودتا نمانده بود درنتیجه پس از۲۸ ماه مقاومت شد آنچه نباید بشود .
فرزندانم ، ۲۸ مرداد روزی بود که کعبه آمال وآرزوهای ملتی به آتش کشیده شد وخفاشان خون آشام شب گرد برروی خرابه های آن به پای کوبی برخواستند و برای وزیر امور خارجه دولت فخیمه انگلستان پس از مدتها شبی آرام بخش آفریدند .
کودتای ۲۸ مرداد سیر تکاملی تاریخ ایران را تغییر داد وملت بزرگی را از اوج عظمت وافتخار به حزین ذلت وخواری کشاند . کودتا نه تنها با سرنوشت جامعه ایرانی بلکه در مسیر حوادث جامعه بشری اثری نامطلوب بجای گذاشت که اثرات مخرب آن همچنان در منطقه نمودار است .
ولی ملت بزرگ و رنج دیده ومبارز ایران از فردای۲۸ مرداد بپا خواست وبه حکومت برخواسته از کودتا نه گفت و مدت ۲۵ سال با آن به مبارزه پرداخت وهزینه های سنگینی را متحمل شد. تا در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ پاسخ کودتای ننگین ۲۸ مرداد را به درستی داد .
اشاره ای دارم به یادواره خانم اشرف پهلوی خواهر دو قلوی شاه با نام « بیاد برادرم » که درآن هزاران نکته باریکتر از مو نهفته است .
او میگوید : « … بیم دولت آمریکا از نقشه های گسترش طلبانه روسیه شوروی از یک سو وانعطاف ناپذیری دولت انگلیس درمداکرات نفت از سوی دیگر به رویدادی انجامید که به کودتای “سیا ” در ایران شهره شد … وبر دوران درخشان پادشاهی برادرم گرد تیره پاشیده است … من نخستین فردی بودم که توطئه گران برای برقراری ارتباط با شاه با من تماس گرفتند .هنگامی که مصدق به پاریس تبعیدم کرده بود .نمایندگان آنان از من خواستند در سفری به ایران نامه ای را شخصا به برادرم بدهم … شاه به ژنرال” نورمن شوارتسکف” که چندی بعد از سوی سیا به ایران رفت گفت که تصمیم مناسب درباره مصدق را بر پایه مسئولیت های قانونی که بر دوش دارد خواهد گرفت و ” کرمیت روزولت ” هم که پس از شوارتسکف به دیدن برادرم آمد همین را گفت … کودتا لکه سیاهی بود که بر تمام دوران سلطنت برادرم سایه افکنده بود.»
شاه در شرفیابی ” کرمیت روزولت ” ضمن تقدیر از او اظهار داشت :
« من سلطنتم را مدیون شما میدانم »